انواع چاپ کتاب

۱. چاپ دیجیتال

چاپ دیجیتال یک روش کامپیوتری برای چاپ کتاب است که فایل الکترونیکی شما مستقیماً به دستگاه چاپی منتقل می‌شود. رایج‌ترین روش‌های چاپ دیجیتال شامل پرینتر جوهر افشان یا لیزری است که رنگ‌دانه یا تونر را بر روی انواع مختلفی از بسترهای مختلف شامل کاغذ، کاغذ عکس، بوم و سایر مواد ظاهر می‌سازد. این نوع چاپ در اصل همان پرینت است و این روش که تا ۵۰۰ جلد مقرون به صرفه بوده با استفاده از دستگاه های دیجیتال چاپ صورت می گیرد که رزولوشن چاپ بین ۶۰۰ تا ۲۴۰۰ دی پی آی با توجه به نوع و مدل دستگاه متفاوت می باشد، لذا کیفیت چاپ مطلوب و در برخی موارد در حد چاپ افست می باشد. مطلب دیگری که در این نوع چاپ حائز اهمیت می باشد این است که متن داخلی کتاب توسط خود دستگاه به صورت کامل چاپ و مرتب گردید و ترتیبی توسط دست انسان و یا دستاگاه های ثانویه صورت نگرفته و خطایی در ترتیب صفحات نخواهیم داشت. دقت کنید که در چاپ کتاب با تیراژ پایین (زیر ۲۰۰ جلد) به دلیل اینکه چاپ دیجیتال انجام می شود و چاپ دیجیتال هزینه بالایی دارد فروش کتاب در این روش صرفه اقتصادی ندارد و در تیراژهای خیلی پایین ممکن است هزینه انجام شده بر روی هر جلد حتی از قیمت پشت جلد هم بیشتر شود. به همین دلیل چاپ با این روش برای اساتیدی که نیاز به تعداد محدود کتابشان برای تامین نیاز دانشجویان خود دارند و یا افرادی که می خواهند رزومه خود را تقویت کنند مناسب است. چاپ دیجیتال معمولاً شامل چاپ حرفه ای در تیراژهای پائین توسط نشر رومیزی و دیگر منابع دیجیتال است که توسط چاپگرهای لیزی و چاپگرهای لارج فرمت و یا جوهرافشان حرفه ای انجام می‌شود. با توجه به این که چاپ دیجیتال دارای هزینه بیشتری برای چاپ هر صفحه در مقایسه با روشهای سنتی مثل افست است ولی این قیمت بالاتر معمولا با صرفه جویی در هزینه های دیگری چون تهیه پلیت های چاپ انجام می‌شوند در تیراژهای کم تعداد جبران پذیر است. چاپ دیجیتال امکان چاپ سریع پس از تقاضا در تیراژ کم را فراهم آورده و امکان تغییر طرح و محتویات آن در هر برگ چاپی را در اختیار می‌گذارد. همچنین در چاپ دیجیتال صرفه جویی در نیروی انسانی و توان رو به گسترش ماشین های چاپ دیجیتال در بالا بردن کیفیت چاپ، پایین آمدن هزینه تمام شده چاپ هر برگ چاپی و بالا رفتن تیراژ در چاپ دیجیتال به این معناست که چاپ دیجیتال در حال رقابت با چاپ افست و حتی پیشی گرفتن از آن می باشد. منظور از چاپ دیجیتال در بازار ، چاپ تونری به وسیله ی انواع چاپگرهای لیزری حرفه ای روی انواع کاغذ می باشد.

چرا چاپ دیجیتال؟

در چاپ دیجیتال به دلیل حذف پلیت و چاپ مستقیم از کامپیوتر روی کاغذ و امکان کالیبراسیون دستگاه امکان چاپ در تیراژ محدود حتی یک نسخه با هزینه پایین وجود دارد به همین دلیل این روش چاپ دیجیتال برای مصارفی مثل تهیه نمونه و یا چاپ محصولات کم تعداد و سریع کاربرد زیادی دارد. از سال ۲۰۱۰ فناوری‌های نوین در چاپ دیجیتال به کار گرفته شد که با استفاده از تکنولوژی نانو در جوهر و همچنین تغییر سیتم پاشش جوهر، چاپگرهای دیجیتال جوهرافشان توانستند بسیاری از محدودیت‌ها را در زمینه سرعت و هزینه تولید را کنار بزنند. در چاپ دیجیتال با توجه به وجود امکان چاپ در تیراژ محدود شما می‌توانید هر نسخه از محصول چاپی خود را متفاوت با نسخه قبلی چاپ کنید.

انواع روش­های چاپ دیجیتال:

شیوه‌های چاپی که از تکنولوژی دیجیتال بهره می برند بسیار متنوع و در صنایع مختلف گسترده است. اما به طور کلی انواع روش‌های چاپ دیجیتال بر اساس نوع و تکنولوژی دیجیتال مورد استفاده در آنها، به گروه‌های زیر تقسیم می شوند:

روش جوهرافشان:

در مجموعه روش‌های چاپ دیجیتال، شیوه جوهرافشان آشناترین و با کیفیت‌ترین این شیوه‌ها به شمار می رود. ماشین‌آلات این شیوه از تنوع بالایی برخوردار بوده و از انواع پرینترهای رومیزی تا ابعاد عریض ۵ متر را شامل می شوند. نحوه کار سیستم جوهرافشان به این صورت است که اطلاعات دیجیتال را توسط مرکب‌های مایع به طور مستقیم روی کاغذ می نشاند. از آنجا که در این تکنولوژی نیازی به محمل میانی برای انتقال تصاویر نیست و مرکب بطور مستقیم توسط یک هد روی سطح چاپی انتقال می یابد، این روش به عنوان اصیل‌ترین روش چاپ دیجیتال- تکنولوژی دیجیتال تا آخرین مرحله قبل از انتقال مرکب روی سطح، به کار گرفته شده است- محسوب می شود. نازل رنگ‌پاش این دستگاه به طور کامل دیجیتالی عمل کرده و تنها از دو فرمان بپاش و نپاش پیروی می کند در نتیجه عوامل تاثیرگذار روی کیفیت چاپی به حداقل خود یعنی، نوع و جنس کاغذ همچنین شرایط اقلیمی موجود کاهش می یابد. به همین جهت است که خروجی چاپ به روش جوهرافشان بیشتر از سایر شیوه‌های چاپی که عوامل مختلفی روی کیفیت چاپ آنها تاثیرگذار است -مانند محمل چاپی، تعادل آب و مرکب و …- قابل کنترل و نزدیک به استانداردهای مد نظر است.از آنجا که سرعت چاپ در این شیوه پایین است، امکان به کارگیری این شیوه در تیراژهای بالا موجود نیست با این حال تولیدکنندگان دستگاه‌های دیجیتال آینده درخشانی را برای روش جوهرافشان پیش‌بینی می کنند. مهم‌ترین فن‌آوری‌های چاپ دیجیتال جوهرافشان، سیستم‌های پیوسته (Continues tone) و سیستم‌های جوهرافشان با پاشش مرکب بر اساس تقاضا (Drop on Demand) است.

روش الکتروفتوگرافی:

در این شیوه از دو نوع مرکب جامد پودری (تونر) یا مایع (شیوه دیجیتال مرکبی) استفاده می شود.

۱. روش تونری
اساس این شیوه از طریق باردار کردن درام چرخانی توسط شعاع نور لیزر، تشکیل تصویر به وسیله مرکب‌های پودری با نام تونر که قابلیت باردار شدن دارند و ذوب شدن این تونرها روی سطح کاغذ، شکل می گیرد. این مراحل را می تواند در ۵ بخش تصویرنگاری، مرکب‌زنی، انتقال تونر، تثبیت تونر و پاکسازی درام، خلاصه کرد. سیستم‌های تونری قادرند با سرعتی بالاتر از سیستم‌های جوهرافشان، تصاویری را که از ذوب شدن پودر رنگ روی کاغذ به وجود می آیند ایجاد کنند. اگر چه این روش به اندازه روش جوهرافشان دیجیتالی نشده است و واسطه‌های متعدد آنالوگ بین مخزن رنگ و سطوح چاپی وجود دارد ولی به واسطه سرعت بالا، مصارف صنعتی پیدا کرده و از کارآمدترین سیستم‌های چاپ دیجیتال به ویژه در ابعاد متوسط (Medium Format) به شمار می آید. این دستگاه‌ها درترکیب با یک اسکنر به عنوان دستگاه‌های کپی یا لیزری برای عموم شناخته شده‌اند.

۲. روش دیجیتال مرکبی
این شیوه که به جای پودر رنگ (تونر) از مرکب‌های رنگی استفاده می کند، برای کارهای پرتیراژ کاربرد مناسبی دارد. خروجی این دستگاه‌ها دارای کیفیت بسیار بالایی است ولی پیچیدگی تکنولوژی در این نوع دستگاه‌ها باعث شده است که از گستردگی سیستم‌های تونری برخوردار نباشند. این تکنولوژی سال‌ها، تنها در اختیار کمپانی Indigo قرار داشت پس از آن فعالیت‌های بسیاری برای گسترش آن صورت گرفت ولی محدودیت اصلی این دستگاه‌ها قیمت بالای آن و همچنین ابعاد کار چاپی است که از SRA3 بالاتر نرفته است از دیگر مزایای منحصر به فرد این پرنیترها می توان به امکان استفاده از رنگ‌های اسپات (Spot) به صورت کانال‌های رنگی مجزا و یا چاپ ۶ رنگ HI-FI اشاره کرد.

روش دیجیتال نوری یا پرتوی:

از دیگر شیوه‌های پرکاربرد چاپ دیجیتال، چاپ نوری است. در این روش تصویر مورد نظر را از طریق تابش شعاع‌های نوری روی کاغذهای ویژه و حساس به نور – مشابه کاغذ عکاسی- ایجاد کرده و پس از مرحله ظهور ، تثبیت می نمایند. دستگاه‌های این شیوه که به Photo Lab معروفند در لابراتورهای عکاسی کاربرد فراوان داشته و از کیفیت چاپی بسیار بالایی برخوردارند.در این شیوه سرمایه‌گذاری اولیه -شامل هزینه دستگاه، بالا بوده ولی هزینه چاپ به نسبت کیفیت بسیارخوب آن مناسب است. هم‌ اکنون دستگاه‌های نوری با کیفیتی در ابعاد بسیار بزرگ ورقی ۱۵۰*۱۵۰ سانتیمتر و نیز رول به عرض ۹۰ سانتیمتر تولید شده است. از مشکلات اصلی این دستگاه‌ها دو مرحله‌ای بودن چاپ و ظهور است که در دستگاه‌های امروزی به صورت اتوماتیک در داخل دستگاه انجام می شود. داروهای ظهور نیز هماند شیوه‌های چاپ عکس بسته به میزان مصرف بایستی هر چند یکبار تعویض شود.

روش چاپ Direct Imaging:

به ماشین‌هایی اطلاق می­ شود که محمل چاپی در درون آنها ایجاد شده و از جانب شرکت‌های پرس‌تک و هایدلبرگ به آنها نام DI نهاده شده است. این ماشین‌ها در واقع چاپگرهای افستی هستند که سیستم تهیه پلیت در دل آنها جاسازی شده است. سیستم تهیه پلیت در این چاپگرها درست مشابه تهیه پلیت در پیش از چاپ افست به روش دیجیتال (کامپیوتر به پلیت) است. کلیه عملیات چاپ در این دستگاه‌ها به صورت اتوماتیک انجام شده و تنها از طریق کامپیوتر راهبری می شود اطلاعات ورودی به چاپگر به صورت فایل کامپیوتری است. به دلیل وجود همین واسطه تصویری، استفاده از این روش برای چاپ‌هایی با تیراژ کم مقرون به صرفه نبوده و برای چاپ تک برگ- برخلاف سایر روش‌های چاپ دیجیتال- کاملا غیراقتصادی است. در این شیوه همچون روش‌های قبلی نمی توان از قابلیت‌های منحصر به فرد چاپ دیجیتال مانند چاپ اطلاعات متغیر استفاده کرد – محمل چاپی ثابتی مانند پلیت برای کل سفارش وجود دارد- در عین حال امکان استفاده از کاغذهای چاپ به روش افست وجود دارد.

روش حرارتی (Thermal):

در این شیوه که از کاغذ حساس به حرارت استفاده می شود، حرارت ناشی از لیزر و یا ماتریس­های حرارتی با ایجاد فعل و انفعالات شیمیایی بر روی سطح کاغذ حساس، ایجاد رنگ و تصویر می کند. استفاده از این شیوه در دستگاه‌های کوچک تک رنگ مرسوم است که متداول‌ترین آنها دستگاه‌هایی فکس می باشند. گفتنی است استفاده عمومی از روش حرارتی به دلیل جایگزینی روش‌های نوین روز به روز رو به کاهش است.

روش تصعید رنگ (Dye-Sublimation):

این شیوه که از کیفیت و سرعت مناسبی برخوردار است از درون چاپ حرارتی زاده شده است. در این دستگاه‌ها مواد رنگی بر روی سلفون‌هایی قرار دارد که پرتوهای گوناگون مانند لیزر و یا ماتریس‌های حرارتی،‌ رنگ را از روی نوارهای سلفون بخار کرده و بر روی کاغذ ثبت می کند. کیفیت چاپی مطلوب این شیوه، استفاده از آن را در لابراتوارهای عکاسی به منظور چاپ عکس متداول کرده است. ابعاد چاپی به طور معمول کوچک‌ است و اگر چه قیمت‌های اولیه این دستگاه‌ها بالا نیست ولی هزینه تمام شده این روش چاپ به دلیل مواد مصرفی- سلفون‌های رنگی گران قیمت- بالا است. در این روش امکان چاپ روی کاغذهای متنوع وجود داشته و در گذشته از آن برای چاپ پوسترهای تبلیغاتی فضای باز، در تیراژ و ابعاد متوسط استفاده بسیاری شده است.

۲. چاپ افست

چاپ افست نوعی از چاپ است که نوشته و عکس را بر سطح لاستیکی یک استوانه (سیلندر) گردان برمی گرداند و سپس آن را با فشار استوانه دیگر روی کاغذ چاپ می‌کنند. ماشین معمولی چاپ افست دارای سه استوانه‌است . در چاپ افست نخست آن چه را که باید چاپ شود بر روی صفحه‌ای فلزی به نام زینک منتقل می‌کنند، سپس این صفحه را با مواد شیمیایی طوری حساس می‌کنند که فقط نوشته‌ها و تصاویر آن، مرکب چاپ را به خود می‌گیرد. زینک را به دور نخستین استوانه می‌پیچند؛ طرح آن بر اثر فشار روی پوشش لاستیکی استوانه دوم برمی گردد. کاغذ سفید که متوالیاً به دور استوانه سوم می‌پیچد مطالب را از روی پوشش لاستیکی استوانه دوم می‌گیرد. سرعت کار ماشین‌های چاپ افست بیش از چاپ مسطح (حروفی) می‌باشد. این نوع چاپ معمولاً برای چاپ ۱۰۰۰ نسخه کتاب به بالا استفاده می‌شود. چاپ افست، چهار رنگ و ترکیبی از چهار رنگ اصلی آبی، قرمز، زرد و مشکی (Cyan, Magenta, Yellow, blacK) هستند که اصطلاحاً CMYK  گفته می‌شود. از ترکیب این چهار رنگ اصلی می‌توان تمامی رنگ‌های موجود را ساخت. فایلی که برای چاپ افست فرستاده می‌شود حتماً باید از RGB  به CMYK تبدیل شود. در نهایت فایل CMYK به لیتوگرافی داده شده و به ازائ هر رنگ فوق یک زینک از دستگاه بیرون می‌آید (برای طرح‌های ۴ رنگ، ۴ زینک و برای طرح‌های ۲ رنگ ۲ زینک و برای متون داخلی کتاب یک زینک) و برای چاپ به چاپخانه ارسال می‌گردد. در نظر داشته باشید که در زمان طراحی یک حاشیه برای کار در نظر بگیرید چون معمولاً نیم سانتیمتر از اطراف کار در زمان برش حذف می‌شود.

چاپ دیجیتال با سایر روشهای چاپ مثل چاپ افست دارای تفاوت اساسی است. برخی از این تفاوت‌ها به شرح زیر است:
• به دلیل حذف مراحل پیش از چاپ شامل لیتوگرافی، فرآیند چاپ دیجیتال کوتاه تر است.
• در چاپ دیجیتال هزینه چاپ به تعداد نسخه‌های چاپی ارتباطی ندارد و برای هر برگ چاپ شده مقدار ثابتی است.
• در این روش میزان مواد باطله شامل کاغذ و مواد شیمیایی کمتر است چون نیازی به رسیدن به رنگ و یا تنظیمات حین چاپ وجود ندارد.
• چاپ دیجیتال در هر دور چاپ می تواند تصویر و متن متفاوتی را چاپ کند چون در این روش از پلیت استفاده نمی شود.

عوامل موثر در انتخاب نوع چاپ (چاپ افست یا چاپ دیجیتال)

هنگامی که مراحل نگارش کتاب‌تان تمام می‌شود و کتاب را به یک انتشارات برای چاپ آن معرفی می‌کنید معمولاً با یک سؤال متداول روبرو می‌شوید: چاپ افست می‌خواهید یا چاپ دیجیتال؟ در این مطلب قصد داریم تفاوت‌های دو روش چاپ افست و چاپ دیجیتال را مطرح نماییم و همچنین ملاک‌هایی برای انتخاب هر یک از آن‌ها را عنوان کنیم تا شما در حین چاپ کتاب بتوانید بر اساس این ملاک‌ها روش چاپ مناسب را انتخاب کنید.

در ادامه به عوامل مهمی که هنگام انتخاب یک روش چاپ باید در نظر گرفت نگاهی می‌اندازیم:

۱. تعداد کتاب: اگر در نظر دارید تعداد نسخه زیادی کتاب چاپ نمایید بهتر است از چاپ افست استفاده کنید. اگر می‌خواهید کتابی را در تیراژ پایین چاپ کنید بهتر است از روش دیجیتال استفاده نمایید.

۲. زمان: چاپ دیجیتال سریع‌تر از چاپ افست است. اگر شما می‌خواهید کتاب‌تان را در بازه زمانی کوتاهی چاپ کنید بهترین کار استفاده از چاپ دیجیتال است. در چاپ دیجیتال همه کارها به صورت اتوماتیک انجام می‌شود و سرعت چاپ به صورت چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.

۳. اندازه یا قطع کتاب: اگر قطع چاپ شما کوچک است بهتر است از روش دیجیتال استفاده کنید. چاپ افست بیشتر برای چاپ در اندازه و سایز بزرگ بهتر است. برای مثال چاپ افست برای چاپ مطبوعات و روزنامه‌ها بسیار عالی است.

۴. نمونه چاپ: منظور از نمونه چاپ آن است که شما قبل از چاپ تمامی تیراژ می‌خواهید نمونه‌ای از آن را در اختیار داشته باشید تا ببینید کتاب بعد از چاپ به چه شکل خواهد شد. اگر این مساله برای شما خیلی مهم باشد می‌بایست از چاپ دیجیتال استفاده کنید؛ زیرا نمونه چاپی که چاپ دیجیتال برای شما ارائه خواهد نموده بسیار دقیق‌تر و کم هزینه‌تر از نمونه چاپ روش افست است.

۵. رنگ: برای بسیاری از افراد مهم است تا بدانند رنگ مورد دلخواه آن‌ها بر روی کتاب ظاهر خواهد شد یا نه؛ بدین جهت سیستمی با نام سیستم رنگ پانتون که فضایی رنگی و اختصاصی است وجود دارد که در صنایع چاپ از آن استفاده می‌کنند. افراد به واسطه این سیستم مطابقت رنگ می‌توانند مطمئن شوند رنگ مورد استفاده آن‌ها همان رنگی است که می‌خواهند. برای این کار، پیشنهاد می‌شود از چاپ افست استفاده شود. با چاپ دیجیتال نمی‌توان رنگ‌های سیستم پانتون را به صورت دقیق مطابقت داد اما در چاپ افست این کار به دقت انجام می‌شود.

روش های چاپ کتاب انواع چاپ چگونه کتاب خود را چاپ کنیم نوع چاپ