تفاوت اصلی بین شابک (ISBN) و شابم (ISMN) در نوع آثاری است که برای آن‌ها شماره‌گذاری صورت می‌گیرد. در اینجا، به تفصیل تفاوت‌های این دو سیستم شماره‌گذاری را توضیح می‌دهیم:

۱. تعریف و هدف شابک و شابم

• شابک (ISBN):
  ISBN مخفف International Standard Book Number (شماره استاندارد بین‌المللی کتاب) است و برای شناسایی کتاب‌های چاپی به کار می‌رود. این سیستم شماره‌گذاری برای کتاب‌های متنی، از جمله رمان‌ها، کتاب‌های علمی، راهنماها، و دیگر آثار چاپی به کار می‌رود.
• شابم (ISMN):
  ISMN مخفف International Standard Music Number (شماره استاندارد بین‌المللی کتاب موسیقی) است و برای شناسایی کتاب‌های موسیقی و آثار موسیقی چاپی (نت‌های موسیقی، کتاب‌های موسیقی، جزوات موسیقی و دیگر آثار مشابه) استفاده می‌شود.

۲. نوع آثار تحت پوشش شابک و شابم

• شابک (ISBN):
  برای تمامی کتاب‌ها به‌جز کتاب‌های موسیقی استفاده می‌شود. این کتاب‌ها می‌توانند در زمینه‌های مختلف علمی، ادبیات، تاریخ، و دیگر موضوعات باشند. به عبارت دیگر، ISBN برای کتاب‌های متنی طراحی شده است.
• شابم (ISMN):
  فقط برای آثار موسیقی چاپی مانند کتاب‌های موسیقی، نت‌های موسیقی، آثار و قطعات موسیقی چاپی و سایر آثار مشابه استفاده می‌شود. این سیستم به‌طور خاص برای انتشارات موسیقی طراحی شده است و نمی‌توان از آن برای کتاب‌های غیرموسیقی استفاده کرد.

۳. ساختار و فرمت شماره‌گذاری شابک و شابم

• شابک (ISBN): شماره ISBN از ۱۳ رقم (از ژانویه ۲۰۰۷) تشکیل می‌شود و به بخش‌های مختلف تقسیم می‌شود:
  1. پیش‌شماره کشور (یا زبان/منطقه)
  2. کد ناشر (مربوط به ناشر خاص)
  3. کد اثر (مربوط به کتاب خاص)
  4. شماره چک‌سوم (برای صحت‌سنجی)
• شابم (ISMN): شماره ISMN نیز از ۱۳ رقم تشکیل می‌شود و مشابه ساختار ISBN است، با این تفاوت که از پیش‌شماره متفاوت و کدهای خاص خود برای شناسایی آثار موسیقی استفاده می‌کند. ساختار آن به این صورت است:
  1. پیش‌شماره جهانی 979: این پیش‌شماره به تمامی آثار موسیقی اختصاص دارد.
  2. کد ناشر: به ناشر اختصاص دارد.
  3. کد اثر موسیقی: برای شناسایی اثر موسیقی خاص.
  4. شماره چک‌سوم: برای اطمینان از صحت شماره.

۴. مقصد استفاده و کاربرد شابک و شابم

• شابک (ISBN):
  شماره ISBN برای شناسایی کتاب‌ها و منابع چاپی عمومی در سراسر جهان به کار می‌رود. ناشران، کتاب‌فروشان، و کتابخانه‌ها از ISBN برای مدیریت موجودی کتاب‌ها و شناسایی دقیق آثار استفاده می‌کنند. این سیستم به‌ویژه برای کتاب‌های علمی، رمان‌ها، کتاب‌های مرجع و کتاب‌های درسی کاربرد دارد.
• شابم (ISMN):
  شماره ISMN به‌طور خاص برای شناسایی آثار موسیقی مانند نت‌های موسیقی، کتاب‌های موسیقی و جزوات موسیقی استفاده می‌شود. ناشران موسیقی و فروشندگان نت‌های موسیقی از این شماره برای پیگیری و مدیریت آثار موسیقی چاپی خود استفاده می‌کنند. این سیستم به ناشران موسیقی کمک می‌کند تا آثار خود را از سایر کتاب‌ها متمایز کرده و به‌طور دقیق‌تر توزیع و مدیریت کنند.

۵. کاربرد شابک و شابم در صنعت

• شابک (ISBN):
  کتاب‌های عمومی و غیرموسیقی که به فروش می‌رسند، در سیستم‌های مختلف (مانند فروشگاه‌های آنلاین، کتابخانه‌ها، و کتاب‌فروشی‌ها) با استفاده از شماره ISBN شناسایی می‌شوند. این سیستم به‌طور گسترده در صنعت کتاب استفاده می‌شود.
• شابم (ISMN):
  این سیستم در صنعت موسیقی به‌ویژه برای شناسایی و مدیریت آثار چاپی موسیقی، کتاب‌های نت، و جزوات موسیقی کاربرد دارد. این شماره‌ها به ناشران موسیقی کمک می‌کنند تا آثار خود را در بازارهای مختلف شناسایی و توزیع کنند.

۶. مثال‌های کاربردی از شابک و شابم

• شابک (ISBN): کتابی که به بررسی تاریخ هنر می‌پردازد، شماره ISBN خاص خود را دارد که تنها به آن کتاب اختصاص دارد. این شماره ISBN به توزیع و مدیریت این کتاب کمک می‌کند.
• شابم (ISMN): یک کتاب موسیقی که شامل نت‌های پیانو از آهنگ‌های مشهور است، شماره ISMN خاص خود را دارد که تنها به این کتاب موسیقی اختصاص دارد. این شماره برای شناسایی و فروش کتاب‌های نت موسیقی به‌کار می‌رود.

نتیجه‌گیری

در نهایت، شابک (ISBN) و شابم (ISMN) دو سیستم شماره‌گذاری استاندارد هستند که به‌طور خاص برای شناسایی آثار مختلف چاپی طراحی شده‌اند، اما تفاوت عمده آن‌ها در نوع آثاری است که تحت پوشش قرار می‌دهند:

• شابک (ISBN) برای کتاب‌های متنی (غیرموسیقی) طراحی شده است.
• شابم (ISMN) برای کتاب‌های موسیقی و آثار موسیقایی چاپی به کار می‌رود.

این تفاوت‌ها باعث می‌شود که هر کدام از این شماره‌ها در زمینه‌های خاص خود نقش مهمی ایفا کنند و کمک کنند تا آثار چاپی با دقت و شفافیت بیشتری شناسایی و توزیع شوند.

در مورد چاپ و نشر کتاب بیشتر بدانید…

صفحه اصلی وب‌سایت انتشارات کتیبه نوین