فرایند چاپ و نشر کتاب
چاپ کتاب در نشر کتیبه نوین
انتشارات کتاب کتیبه نوین،با مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، هم اکنون مفتخر است حاصل سال ها تجربه و حضور خود در صنعت چاپ و نشر کتاب، را به نویسندگان، فرهیختگان و علاقه مندان به فرهنگ و دانش که تمایل دارند آثار، تالیفات، ترجمه، پایان نامه و مطالب گردآوری شده خود را به کتاب تبدیل کنند، ارائه نماید. این انتشارات در طی سالهای اخیر صدها کتاب را با همکاری اساتید، پژوهشگران و دانشجویان به چاپ رسانده است. عمده خدمات بر چاپ کتابهای علمی و دانشگاهی متمرکز است. دانشجویان و اساتیدی که ترجمه، تألیف یا پایان نامهای دارند میتوانند از خدمات چاپ نشر کتیبه نوین استفاده کنند. برخی از دانشجویان تمایل دارند حاصل کارهای پژوهشی خود را که در قالب تز یا رساله منتشر شده است به کتاب نیز تبدیل کنند و این انتشارات آماده ارائه خدمات کامل در این زمینه است. از سوی دیگر افرادی نیز که متقاضی چاپ شعر، داستان، مطالب گرآوری شده، ترجمه یا تالیفات خود هستند میتوانند از خدمات این انتشارات استفاده نمایند. بنابراین شما میتوانید با هزینهای کم به هدف خود که همانا داشتن یک کتاب معتبر است دست یابید. فعالیت های انتشارات کتیبه نوین در زمینه چاپ و نشر کتاب شامل: تأیید محتوای کتاب توسط اساتید مجرب، تایپ تخصصی و متناسب با فرمت کتاب، اخذ شابک یا ISBN، ویرایش متن (برای کسانی که قصد تبدیل پایان نامه به کتاب را دارند)، ویراستاری متن، صفحه آرایی کتاب، اخذ فیپا از کتابخانه ملی ایران ، طراحی جلد، اخذ مجوز کتاب از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، لیتوگرافی دیجیتال، چاپ کتاب و اعلام وصول می باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر منوی چاپ و نشر را مطالعه فرمایید.
مجموعه اقدامات نویسندگان
مجموعه اقدامات نویسندگان در فرایند چاپ و نشر به ترتیب به شرح زیر میباشد:
- ارسال فایل نوشته شده به انتشارات کتاب (به صورت ورد یا دست نوشته)
- واریز مبلغ پیشپرداخت به حساب انتشارات کتاب
- ارسال مدارک شناسایی به انتشارات کتاب (کپی شناسنامه یا کارت ملی)
- ارسال مدرک تحصیلی (در صورتی که نویسنده خواهان درج پیشوند مهندس یا دکتر به نام خود باشد میبایست مدرک متناسب ارائه دهد)
- امضاء فرم تعهدنامه
- امضاء فرم تأیید نهایی (این فرم میبایست بعد از ویراستاری و صفحه آرایی و قبل از ارسال فایل به فیپا توسط نویسنده امضا گردد)
- امضاء فرم قرارداد چاپ (بعد از دریافت فیپا و مجوز) نکته: این فرم مخصوص تیراژ ۱۰۰۰ نسخه به بالا میباشد.
- تسویهحساب کامل با انتشارات کتاب
- دریافت کتابهای چاپ شده
نکته: برای دریافت و مشاهده فرم ها کلیک فرمایید.
تأیید محتوا و تایپ تخصصی
تأیید محتوای کتاب توسط اساتید مجرب:
انتشارات کتاب پس از دریافت فایل کتاب، آن را با توجه به رشته تخصصی کتاب به کارشناسان خبره همان رشته جهت تأیید تحویل میدهد. انتشارات کتاب نیز کتابهایی را که تأیید یا تأیید با اصلاحیه میشوند را جهت انجام بقیه مراحل چاپ و نشر کتاب وارد مرحله بعد میکند.
تایپ تخصصی و متناسب با فرمت کتاب:
نویسندگان میبایست توجه داشته باشند که تایپ عمومی که در بازار انجام میشود با تایپ کتاب متفاوت میباشد لذا به نویسندگان پیشنهاد میگردد که در صورت امکان نوشتههای خود را به صورت دست نوشته به انتشارات کتاب تحویل دهند.
ویراستاری
ویرایش، یک واژه ی فارسی است که در برابر کلمه (Editing) انگلیسی نهاده شده است و بیشتر دست اندرکاران نشر کتاب و مجلات آن را پذیرفته اند. ویرایش از لحاظ دستوری اسم مصدر است و مصدر آن ویراستن است و معناهای مختلف آن در فرهنگ معین ذیل کلمه ((پیراستن)) آمده است.
- ویرایش در کار نشر به معنای افزودن یا کاستن مطالب یا تصحیح متن هایی است که برای چاپ و نشر آماده می شوند. واژه ی ویرایش به معنای edition یک کتاب نیز به کار می رود.
- اگر کتابی بار دیگر بدون تغییر چاپ شود، برای مشخص کردن چاپ، بر حسب شمارش دفعات چاپ، عبارت های چاپ دوم، چاپ سوم، ….. به کار می رود.
- اگر در متن کتاب تغییر هایی رخ دهد و مطالب جدیدی بر آن افزوده و یا کاسته شود برای مشخّص کردن آن چاپ عبارت های ویرایش دوم، ویرایش سوم ….. به کار می رود.
- برای عمل ویرایش کردن، مصدر ویراستن به کار گرفته است و عامل آن ویراستار یا ویرایشگر نام گرفته است. برای روشن شدن موضوع، ویرایش را از دیدگاه های گوناگون مورد بررسی قرار می دهیم.
- هر نوشته ای باید از جهات گوناگون محتوا، زبان، دقت، نظم، آراستگی، رعایت علائم نگارشی، رعایت نکات دستوری و املائی و نگارشی بازبینی شود. بازبینی نوشته ویرایش نام دارد. ویرایش باید پس از نگارش صورت بگیرد؛ زیرا به هنگام نگارش نویسنده از حالت طبیعی و عادی خود جدا شده و بیشتر به تفکّر، خلاقیّت و آفرینش توجّه می کند پس از این مرحله باید نوشته از جهات گوناگون و اصلاح و ویرایش شود. بسیاری از ما ترس این که مطلب مان نادرست یا مورد پسند دیگران قرار نگیرد نمی نویسیم. ترس مانع تفکر و بروز خلاقیّت می شود امّا پس از نگارش می توان خطاهای نگارشی و دستوری را اصلاح کرد.
ویرایش، دانشی منطق پایه است که به درست کردن نادرستیها، زدودن کاستیها، رسا کردن معنی، روان کردن و فارسی کردن نوشته، سامان دادن به سازهها، و همخوان کردن نوشته با قواعد و شیوههای مشخص ویرایش میپردازد و یا مجموعهای از فعالیتهای علمی و هنری است که هدف آن بهبود بخشیدن به ارائه و بازنمود مطلب نوشته شده و یا تصحیح خطاها و نواقص احتمالی آن، و یا مدیریت امور مربوط به انتشار متن است. در تعریفی دیگر ویرایش مجموعه ای از فعالیت های علمی و هنری است که هدف آن بهبود بخشیدن به ارائه و باز نمود مطالب نوشته شده و یا تصحیح خطاها ویا نواقص احتمالی آن و یا اداره امور به انتشار متن است.
بنابراین هر نوشته قبل از صفحه آرایی میبایست از جهتهای گوناگون از جمله دستور زبان، محتوا و… بررسی و بازبینی و اصلاح شود، که به آن ویراستاری گفته میشود. و به بیان دیگر ویراستاری مجموعهای از فعالیتهای علمی و تخصصی است که هدف آن بهبود بخشیدن به ارائه مطالب نوشته شده و تصحیح خطاها و نواقص میباشد. تیم ویراستاران مجرب انتشارات کتیبه نوین ضمن ویرایش ساختاری و محتوایی کتابها، با همکاری متخصصین مجموعه ویراستاری علمی کتابهای تخصصی را نیز انجام می دهند. ویراستاران انتشارات کتیبه نوین با در نظر گرفتن استانداردهای بین المللی و تجارب ویراستاران کشور سعی می نمایند تا بالاترین کیفیت را در ویرایش کتابهای علمی ارائه دهند. لازم به ذکر است در انتشارات کتاب کتیبه نوین ویراستاری به دو زبان فارسی و انگلیسی انجام میگیرد.
ویراستاری کتاب و انواع مختلف آن در چاپ کتاب:
فرآیند چاپ کتاب یک فرآیند علمی و تخصصی است که در طول آن افراد با دانش و تخصص مختلفی درگیر هستند. زمانی که کار چاپ کتاب شروع میشود مولف به همراه ناشر سعی می کنند تا محتوای اصلی کتاب کمترین اشکالات و ایرادات علمی و فنی را داشته باشد. یکی از مهارتهای موجود در فرآیند چاپ کتاب ویراستاری است و به فردی که امور مربوط به ویراستاری کتاب را انجام میدهد ویراستار گفته میشود. در این مطلب قصد داریم طی مطلبی با عنوان ویراستاری کتاب و انواع مختلف آن در چاپ کتاب به تشریح کامل آن میپردازیم:
اگر قسمت اصلی کتاب که همان متن است به صورت درست آرایش یابد، تاثیر آن دوچندان می شود. در واقع ویراستار، مهندس و نگارنده متن کتاب است و آن را آن گونه که شایسته باشد می آراید. ویرایش به بخش های مختلفی تقسیم می شود که بنابر نوع متن اهمیت هر کدام متفاوت است. انواع ویرایش را با توجه به تغییرات و اصلاحاتی که ویراستار در متن خام ایجاد می کند به ویرایش صوری (ظاهری، فنی) ، نگارشی (ادبی)، علمی (محتوایی) و جامع تقسیم می کنند.
- ویرایش صوری
ویرایش صوری یا ظاهری یا فنی همان تغییراتی است که ویراستار در صورت یا ظاهر متن ایجاد می کند. در نهایت ویرایش فنی سبب می شود تا متن خام به یک متن زیبا، اصولی و آرایش یافته تبدیل گردد تا مخاطب بتواند با آن ارتباط برقرار کند.
- ویرایش نگارشی
ویرایش نگارشی یا ادبی، ویراستار توجه خود را به نگارش متن معطوف می سازد. یعنی ویراستار سعی می کند تا متن را با اصول ساختاری و اصولی دستور زبان (به جای رسم الخط در ویرایش فنی) مطابقت دهد. ویراستار باید توجه داشته باشد که ویرایش متن سبب فاصله گرفتن متن نهایی از متن اولیه نشود و سبک نویسنده حفظ گردد. در نهایت متنی به دست خواهد آمد که با اصول نحوی زبان تطابق دارد. خواندن کتابی که ویرایش نگارشی خوبی داشته است به درک بیشتر خواننده کمک می کند و کج فهمی یا بد فهمی از متن را به حداقل می رساند.
- ویراش علمی
ویرایش علمی یا محتوایی توسط ویراستاری انجام می شود که به محتوای متن کتاب تسلط بالایی داشته باشد. تخصص ویراستار در این بخش از ویرایش اهمیت بیشتری نسبت به سایر دارد. در این قسمت ویراستار متن را از نظر علمی کنترل می کند و اشتباهات علمی را اصلاح می نماید. در نهایت به خواننده کتاب کمک می کند که به محتوی علمی کتاب اعتماد بیشتری داشته باشد و خطاهای علمی به حداقل برسد.
- ویرایش جامع
ممکن است یک ویراستار در همه بخش های ویراستار تسلط داشته باشد و یک جا همه قسمت های ویرایش را به صورت هم زمان انجام دهد. در این صورت عنوان می شود که ویرایش جامع صورت گرفته است.
نکات اصلی ویرایش:
الف) نکات فنی
تغییرات لازم الاجرا شامل موارد زیر است:
- رعایت شیوه خط فارسی
- پاراگراف بندی
- اصلاح علائم نگارشی
- مشخص کردن نقل قول ها و موارد تاکید شده در متن
- آوردن ضبط لاتینی نام ها یا معادل فرهنگی اصطلاحات فنی
- کنترل شماره گذاری جداول، نمودار ها، تصاویر و شکل ها و تعیین محل دقیق آن ها در متن
- کنترل فهرست مطالب
- کنترل و اعمال واژه نامه
ب) نکات ادبی
- اصلاح جمله بندی متن به لحاظ دستوری
- اصلاح واژه ها، عبارت ها و جمله های متناقض، نارسا، نامفهوم و مبهم
- یکدست کردن نثر متن و گزینش واژگان مناسب
- پرهیز از درازنویسی
- تلاش در جهت ساده نویسی (البته تا جایی که سبک کتاب تغییر نکند)
- کنترل املای کلمات
- اصلاح و یکدست کردن معادل ها، نام اشخاص، مکان ها و …
- کنترل ضبط اعلام و ضبط لاتینی اسامی خارجی
- مشخص و خوانا کردن فرمول ها، علائم ریاضی و …
- پیشنهاد افزودن توضیح های ضروری
- کنترل نشانی های ارجاع و نقل قول ها
ج) نکات علمی
- اصلاح و تنظیم مباحث یا پیشنهاد تنظیم جدید آن ها
- اصلاح اشکالات علمی (با هماهنگی مولف یا مترجم)
- اضافه کردن پاورقی و توضیح های ضروری یا پیشنهاد آن ها
- مقابله متن با اصل (در مورد کتاب های ویژه ی تصحیح متون کلاسیک)
همان گونه که پیش تر درباره ی اهمیت بسیار بالای ویرایش بحث شد، اهمیت و نقش ویراستار نیز کاملا روشن می باشد. بنابراین ناشران و نویسندگان عزیز برای انتخاب ویراستار باید معیارهایی را در نظر بگیرند که مهم ترین آنان به شرح زیر است:
- تسلط به زبان مادری و حداقل تسلط به یک زبان خارجی
- تسلط به جنبه های مرتبط با نشر و روند تولید ، پخش و فروش کتاب
- آشنایی کافی با فضا، محیط، مکان، مواد و مصالح، ابزار ها و راه و روش های تولید آثار
- امانتداری، رازداری و قابلیت اتکا و اطمینان
- قدرت تصمیم گیری و اعمال تصمیم در روند کار
تقسیم بندی ویرایش:
اگرچه اصول و مراحل نشر کتاب تقریبا برای همه ی متون یکسان است و همه آن ها باید مراحلی را طی کنند تا از یک دست نوشته نامنظم و غیر اصولی به یک کتاب تبدیل شوند اما گاهی متون مختلف، با توجه به ساختار و نقشی که قرار است ایفا کنند در موارد و اصولی با یکدیگر تفاوت های جزئی دارند. ویرایش نیز از این قائده مستثنی نیست. برخی متون ممکن است به ویرایش بیشتری نیاز داشته باشند و برخی متون برای حفظ سبک نویسنده ممکن است ظرفیت ویرایش آن ها چندان چشمگیر نباشد. در این مقاله به تقسیم بندی ویرایش با توجه به نوع اثر می پردازیم و اصول جزئی تری از آن را برمی شماریم.
الف) ویرایش تالیف
در ویرایش یک اثری که در دسته آثار تالیفی قرار می گیرد، یعنی نویسنده خود آن ها را نگاشته است (ترجمه یا تصحیحی از نسخه های قدیمی یک اثر نیست) وظیفه ویراستار کنترل آدرس نقل قول ها (آیه ها و احادیث و …) و مقدار و نحوه ی آن ها و به مورد بودن مطالب نقل قول است. یعنی ویراستار بررسی می کند که آیا نقل استفاده شده جایگاه درستی دارد و یا این که منبع و ماخذ مشخصی دارد یا خیر و اگر نیاز بود اصلاح می نماید. همچنین ویراستار بررسی می کند که آیا ارتباط درست و منطقی بین فصل ها و مطالب وجود دارد یا خیر. دیگر وظیفه ویراستار یک اثر تالیفی بررسی منابع و مآخد است که اهمیت بسیاری دارد.
ب) ویرایش متون انتقادی (تصحیح نسخه های خطی)
در این متون وظیفه اصلی ویراستار بررسی صحت و دقت مطالب به کار برده است. چنان چه گاهی ممکن است صاحب اثر برخی مطالب را با بی دقتی و سهل انگاری بیان کرده باشد. ویراستار باید با بررسی متون معتبر ایرادات وارده را اصلاح کند.
ج) ویرایش ترجمه
در متون ترجمه یکی از مهم ترین مراحل ویرایش است.
مترجمی که قرار است اثر ترجمه خود را به کتاب تبدیل کند، اثر خود را به ناشر مورد نظر تحویل می دهد و همانطور که پیش تر بیان شد، اثر او از جنبه های مختلف بررسی می شود. یکی از مهم ترین جنبه ها در آثار ترجمه بررسی ویرایش پذیر بودن اثر است. گاهی یک مترجم به قدری اثر را نامنظم و از هم گسیخته ترجمه کرده است که اگر قرار باشد ویرایش صورت بگیرد اصل اثر به کلی تغییر می کند. چنین آثاری اصلا در مراحل بعدی چاپ قرار نمی گیرند.
حال فرض کنیم یک اثری مراحل پیشین را گذرانیده و به مرحله ویرایش رسیده است. ویراستاری که ویرایش آثار ترجمه را انجام می دهد باید به هر دو زبان مقصد و مبدا تسلط کامل و کافی داشته باشد تا بتواند با نهایت دقت، کج فهمی ها و بد فهمی هایی که ممکن است برای خواننده پیش بیاید را برطرف سازد. گاهی وی نمی تواند جملات را به طور کامل تغییر دهد و مفهوم دریافتی خود را برساند. باید توانایی و تبحر این را داشته باشد که با استفاده از کلمات جایگزین مفهوم را انتقال دهد. گاهی ترجمه های تحت الفظی یافت می شوند که ترجمه کاملا صحیح است اما مفهوم رسانی مشکل دارد. وظیفه ویراستار در این متون اصلاح این چنین ایرادات می باشد.
معرفی چندین کتاب مفید جهت ویراستاری:
- فرهنگ املایی خط فارسی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- نگارش و ویرایش، احمد سمیعی(گیلانی)، انتشارات سمت.
- بهار سخن، حسین دهنوی، مؤسسه امام خمینی(ره).
- گزیده شیوه نامه جامع ویرایش و نگارش، جمشید سرمستانی، نشر سرمستان.
- دستور زبان فارسی، حسن انوری و حسن احمدی گیوی، انتشارات فاطمی.
- نگارش و ویرایش، زیر نظر نصرالله پورجوادی،.برگزیده مقالههای نشر دانش.
- شیوه نگارش، مرتضی کاخی، امیرکبیر.
- غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی.
- آیین نگارش و ویرایش، محمد جعفر یاحقی و مهدی ناصح، انتشارات آستان قدس رضوی.
- دستور خط فارسی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- راهنمای ویراستاری و درست نویسی، حسن ذوالفقاری، علم.
- نکتههای ویرایش، علی صلحجو، نشر مرکز.
- ویرایش فنی، ابوالفضل طریقهدار، بوستان کتاب قم.
- ویراستار یک دقیقهای، کاظم عابدینی، فراگفت.
- راهنمای ویرایش، غلامحسین غلامحسین زاده، سمت.
- ویرایش و پیشینه آن، آتوما فروهی، نشر ری را.
- راههای درستنویسی و ویراستاری، ابوالفتح قهرمانی، منادی تربیت.
- ویراستاری آسان، علیرضا اسفندیاری، سازمان حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس ارتش جمهوری اسلامی ایران.
- انواع ویرایش،ابوالفضل طریقهدار، موسسه بوستان کتاب قم.
- آییننگارش و ویرایش، ابراهیم رنجبر، پویای دانش.
- شیوهنامه ویرایش، محمدرضا محمدیفر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- بهتر بنویسیم، رضا بابایی، دانشگاه ادیان.
- قواعد جامع املای فارسی، جمشید سرمستانی، نشر سرمستان.
- بر بال قلم، سید ابوالقاسم حسینی، مؤسسه انتشاراتی ظفر.
آشنایی با نرم افزار ویراستیار و دانلود:
نرمافزار ویراستیار، Virastyar افزونهای برای مایکروسافت وُرد (Microsoft Word) است که جهت استفادهی کاربران فارسی زبان طراحی شده است و قابلیتهای متعددی از جمله اصلاح خطاهای املایی، اشتباهات ویرایشی و نشانهگذاری، و نیز استانداردسازی متون فارسی را فراهم میکند. نرمافزار «ویراستیار» امکان پشتیبانی از نسخههای متفاوت مایکروسافت وُرد و ویندوز را دارا است.
قابلیت های نرم افزار ویراستیار:
غلطیاب املایی:
غلطیاب املایی ویراستیار از کارایی بالا و سرعت مناسبی برخوردار است. از موارد کارکرد غلطیاب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اصلاح املای واژهها
- ارائهی لیستی از واژههای صحیح پیشنهادی
- اصلاح انواع غلطهای فاصلهگذاری
- چسبیدن واژههای متوالی به هم
- درج فاصلهی اشتباه میان کلمه
- اصلاح کاربرد نابجای فاصله به جای شبهفاصله
- تلفیق درج اشتباه فاصله و چسبیدن واژههای متوالی
- تشخیص و اصلاح واژههای با پسوند
- تشخیص و اصلاح تکرار متوالی کلمه
- اصلاح غلطهای ناشی از همآوایی
- امکان افزودن واژههای جدید به واژهنامه
- امکان اصلاح یک مورد غلط به طور یکباره در کل متن
- امکان نادیده گرفتن یک مورد غلط و عدم اصلاح آن
- امکان نادیده گرفتن یک مورد غلط و عدم اصلاح آن در کل متن
اصلاح نویسههای متن:
با استفاده از این ویژگی نرمافزار میتوانید همۀ نویسههای (کاراکترهای) متن را استاندارد کنید. اگر نویسهی غیر استانداردی یافت شد، با معادل استاندارد آن جایگزین میشود.
- اصلاح انواع حرف «ک»
- اصلاح انواع حرف «ی»
- تبدیل ارقام عربی به معادل فارسی.
- اصلاح نویسهی نیمفاصله
- اصلاح اعراب
- حذف نیمفاصلههای تکراری
اصلاح نشانهگذاری:
این بخش از نرمافزار، غلطهای نشانهگذاری را تشخیص داده و اصلاح میکند. این غلطها بر اثر اشتباه در نمادگذاری علائم زیر پدید میآیند:
- نقطه
- ویرگول
- نقطه ویرگول
- علامت سوال
- علامت تعجب
- نقل قول
- پرانتز
- گیومه
تبدیل تقویم و تاریخ:
این بخش از نرمافزار قابلیت تشخیص و تبدیل عبارتهای تاریخ را فراهم میکند. عبارتهای تاریخ در هر یک از دستهبندیهای زیر قابل تشخیص و تبدیل به یکدیگر هستند.
- گونههای مختلف نوشتار تاریخ به صورت عددی و نوشتاری با ارقام انگلیسی و فارسی.
- گونههای مختلف نوشتار تاریخ به زبان انگلیسی
- قابلیت تصحیح برخی اشتباهات در درج تاریخ
تبدیل پینگلیش:
با این بخش میتوان واژههای پینگلیش (واژههای فارسی که با حروف انگلیسی نوشته شدهاند – فینگلیش) را به معادل (یا معادلهای) فارسی آنها تبدیل کرد. پینگلیشنویسی در حوزه اینترنت بسیار پرکاربرد بوده و اگرچه ورود استانداردهایی مانند یونیکد، و همچنین تلاش جامعه فارسیزبانِ اینترنت در اشاعه زبان فارسی، از تمایل کاربران در پینگلیشنویسی کاسته است، اما هنوز متون فارسی بسیاری را میتوان یافت که با نویسههای انگلیسی نوشته شدهاند. با استفاده از این قابلیت، کاربر میتواند اینگونه متنها را به فارسی روان تبدیل کند.
- تکرار حروف در واژهها پینگلیش
- استفاده از حروف بزرگ (در ابتدا و انتهای واژهها)، اعداد و نویسههای ویژه در واژهها
- استفاده از واژههای انگلیسی
- استفاده از نویسهی x برای تایپ حرف «خ»
پیش پردازش املایی متن:
در پیش پردازش املایی موارد زیر میتوانند تصحیح شوند:
- ها: اصلاح فاصلهگذاری «ها» در انتهای واژهها
- می: اصلاح فاصلهگذاری «می» در ابتدای واژهها
- ه: تبدیل «ه» به «هی»
- ب: تبدیل «ب» متصل به ابتدای واژهها به «به»
- اصلاح فاصلهگذاری پسوندها
تبدیل اعداد:
این بخش از نرمافزار قابلیت تشخیص و تبدیل اعداد را فراهم میکند. اعداد در هر یک از دستهبندیهای زیر قابل تشخیص و تبدیل به یکدیگر هستند.
- عدد طبیعی یا اعشاری با رقمهای انگلیسی
- عدد صحیح با نوشتار فارسی
- عدد اعشاری با نوشتار فارسی
- عدد کسری با نوشتار فارسی
دیگر قابلیتهای افزونه:
علاوه بر موارد یاد شده این افزونه دارای قابلیتهای دیگری است که در زیر به چند نمونه از آن ها اشاره میکنیم.
- قابلیت تکمیل خودکار کلمات
- قابلیت به روز رسانی لغت نامهها
- وجود راهنمای داخل برنامه
برای دانلود نرم افزار ویراستار Virastyar روی لینک کلیک کنید.
صفحه آرایی
تمامی نسخ خطی و کتاب های باقی مانده از تاریخ مکتوب زبان فارسی هر یک به نوعی دارای صفحه بندی است. در این کتاب ها خوشنویسان و مذهبان وظیفه ی صفحه آرایی را برعهده داشته اند و کاتب یک کتاب صفحه آرا و تعیین کننده ی چیدمان یک صفحه نیز بود است. تطبیق متقارن عناصر، تقسیم متقارن سطوح ، تنظیم هندسی نقوش ، تلفیق موزون خط ها و ترکیب متعادل رنگ ها، همه دست آوردهایی هستند که وحدت مضمونی و بصری را در نسخه های خطی ایران تامین می کنند. با رواج صنعت چاپ در دوره ی قاجارصفحه آرایی وارد مرحله دیگری می شود که تاثیر تکنیک ها و امکانات فنی بر روی آن بسیار است.
آرایش صفحات در مطبوعات ایران، از آغاز تا دوره طولانی متقارن بوده است که این تقارن را در زمینه دیگر زندگی روزمره آن مانند معماری و تزیین داخلی بناها نیز مشاهده می کنیم. اما با ورود به دوره ی معاصر این تقارن به نفع خلاقیت در چیدمان، جای خود را انواع دیگر صفحه آرایی می دهد.امروزه انواع نرم افزارهای گرافیکی نیز دامنه گستره و متنوعی از امکانات را در عین بالا بردن دقت در اندازه ها در اختیار طراحان قرار داده است.
صفحه آرایی عبارت است از ایجاد نظم و روابط منطقی و موزون بین عناصر نوشتاری و تصویری و فضاهای خالی با هدف تسهیل خواندن و ترغیب خواننده به ادامه خواندن از طریق ایجاد زیبایی و خلاقیت. هدف از صفحه آرایی کتاب، ایجاد انگیزه بیشتر برای خواندن، راحتی در خواندن و ایجاد زیبایی با به کارگیری عناصربصری معقول است. صفحه آرایی خوب و مناسب باموضوع کتاب می تواند رغبت خواننده و مخاطب را افزایش دهد. یک صفحه آرایی خوب می تواند کمک موثری در توسعه و رشد فرهنگ داشته باشد و ذائقه بصری خوانندگان کتاب رااصلاح و تقویت کند. صفحات هر کتاب بایستی به تناسب قطع، موضوع، و مخاطب، دارای چهارچوب وکرسی بندی مناسبی باشد. آرایش هر صفحه نیز براساس این شبکه بندی انجام می شود و برای داشتن یک شبکه بندی مناسب ضرورت دارد که فضای صفحه دارای تناسبی موزون و چشم نواز باشد.
یا به عبارت دیگر صفحه آرایی مجموع آماده سازی صفحات جهت چاپ را صفحه آرایی می گویند که رفته رفته به مرور زمان پیشرفته شده و با چاشنی خلاقیت به مسئله ای مهم در جذب مخاطب برای مطالعه بیشتر رسانه مبدل شده است. با پیشرفت علم و تکنولوژی و حضور رسانه های نوین از قبیل سایتهای خبری، کتابهای الکترونیک، تلوزیون، رادیو و … کتاب و مجله هنوز مخاطب خود را از دست نداده و همچنان به سران مطالعه به مهم ترین عامل پیشرفت کشورها یاد می شود. برای افزایش این سرانه، یکی از راه ها صفحه آرایی جذاب و هنرمندانه برای جذب و لذت بردن بیشتر مخاطبان است.
در کل صفحه آرایی ، هنر انتخاب فونت، اندازه کلمات، فواصل خطوط، فاصله از حاشیه ها، زیباسازی و طراحی گرافیکی صفحات، جاگذاری مناسب عکس ها و … می باشد. به طور کل می توان گفت که صفحه آرایی به مجموعه عملیات قبل از آماده سازی چاپ نشریه می گویند. انتخاب مناسب رنگ ها جهت چاپ با کیفیت، دید خلاقانه و طراحی قوی از دیگر فاکتورهای یک صفحه آرایی مناسب است.
به عبارت دیگر صفحه آرایی هنر جذب توجه مخاطب به مطالب نشریه و کمک به افزایش توجه او به علاوه ایجاد اشتیاق در دنبال کردن موضوع نشریه است که این مهم با شناخت مخاطب به دست می آید.
صفحه آرایی به صورت تاریخی توسط حروف چینان و به طور دستی انجام می شده، اما این روزها با پیشرفت علم و تکنولوژی بیشتر از نرم افزارهای کامپیوتری برای این منظور استفاده می گردد که Adobe Indesign از مهم ترین نرم افزارهای صفحه آرایی می باشد که با امکانات فراوان، دست طراح را برای انواع خلاقیت باز می گذارد. Microsoft Publisher از دیگر نرم افزارهایی ست که سابقا طرفدار زیادی داشته، اما اکنون جای خود را به نرم افزار شرکت ادوبی داده است. Microsoft word هم امکان صفحه آرایی را برای کاربران غیر حرفه ای به سادگی فراهم نموده تا برای کارهای روزمره به مشکلی برخورد نکنند.
ترکیب بندی در صفحه آرایی
ترکیب بندی به معنی قرار گرفتن اجزاء مختلف در کنار هم و تشکیل یک «کل» است. در یک صفحه آرایی خوب محل قرارگیری اشیاء در توازن و تعادلی با یک دیگر قرار دارند که حس مطلوبی به بیننده القاء می کنند. با جابجایی اجزاء مختلف در صفحه آرایی خوب می توانید به این حس خوب که همان حس زیباییست دست پیدا کنید. در یک طراحی صفحه آرایی زیبا، ترکیب تصاویر، خطوط، متون، رنگ ها، سایه ها، شفافیت تصاویر، و غیره به صورت متوازن در کنار یکدیگر جای گرفته اند.
یکی از روشهای مفید جهت ایجاد ترکیب بندی مناسب، روش تقسیم بندی سه تایی است. به این صورت که در نرم افزار با استفاده از خطوط راهنما، کادر را به سه قسمت مساوی عمودی و افقی تقسیم بندی می کنید. از محل برخورد این خطوط می توان به عنوان نقاط اصلی استفاده کرده و اجزاء مهم را در آن قرار داد.
جدای از این ها، یک طراح نیازمند دانش و مبانی هنرهای تجسمی و گرافیک جهت یک صفحه آرایی مناسب است. این دانش است که به هنرمند طراح می آموزد تا ترکیب عناصر ملموس مانند، خط، سطح، متن، تصویر، اندازه، شکل، رنگ، تیرگی و روشنی، به همراه کیفیت خاص دیداری آن ها از قبیل تناسب، تعادل، هماهنگی و کنتراست که باعث مستحکم شدن اثر تجسمی می شود را به راحتی به کار گیرد.
ویژگی صفحه آرایی خوب
- مخاطب را در برابر خود متوقف می کند.
- توجه بیننده را به خود جلب می کند و وی را به پیگیری وخواندن ان ترغیب میکند.
- آمیزش جذابی از حروف و تصاویر را به نمایش می گذارد.
- به نحو مطلوب انتظام یا فته است.
- به خوبی مخاطب خود را می شناسد.
- به خوبی عناصر اصلی طراحی را به خدمت می گیرد.
- پیام را به مخاطبین خاص خود منتقل کند.
- مفهوم روشنی دارد.
- کاملا صریح است و هیچ ابهامی ندارد.
صفحه آرایی کتاب
صفحه آرایی یکی از مهمترین ارکان کتاب می باشد. صفحه بندی باید طوری باشد که خواننده را راغب به خواندن کتاب کند. نوشته ها باید در اندازه مناسب و فاصله بین خطوط نیز مناسب باشد که چشم خواننده هنگام خواندن کتاب اذیت نشود.
بسته به این که کتاب شما (رمان، شعر، آموزشی، دانشگاهی و…..) باشد باید قطع مناسب را برای آن در نظر گرفت. قطع مناسب برای کتاب های رمان و شعر رقعی می باشد و برای کتاب دانشگاهی و آموزشی معمولا وزیری می باشد.
یکی از نکته های مهم در صفحه آرایی کتاب، فونت کلمات می باشد. که در انتخاب آن باید دقت کافی را داشته باشیم. فونت مورد نظر باید خوانا و آسان باشد. از انتخاب فونت های تحریری که خواندن را برای خواننده سخت می کند باید بپرهیزم. ( به جز در کتاب های بخصوص)
فونت های بی نازنین، لوتوس، میترا در کتاب ها رایج و مناسب می باشد.
مطمئنا صفحه بندی زیبا، دلنشین و هنری روزنامه در فروش آن بسیار موثر است و موفقیت بیش از پیش را تضمین می نماید.
نکات مربوط به صفحه آرایی مجله برای صفحه بندی مجله می توان دو هدف را در نظر گرفت : «راحتی خواندنپ» و «انگیزه دادن به خواننده برای ادامه خواندن» هر تصمیم صفحه آرا باید برای دستیابی به یکی از این دو هدف یا هر دو آن ها باشد.
انتخاب نوع قطع کتاب خود هنری است که کتاب شما را با ارزش تر و مقبول تر برای جذب در بازار و البته خوانندگان گرامی می نماید و شاید با اثری که بر قیمت کتاب شما می گذارد می تواند در موفقیت فروش کتاب شما تاثیر بسزایی داشته باشد. شما می توانید صفحه بندی کتاب خودتان را در تمامی قطع های وزیری، پالتویی، جیبی، رحلی و… به ما بسپارید.
از جمله اقدامات صفحه آرا در زمان صفحه آرایی عبارت است از:
- تعیین قطع کتاب و اندازه حاشیهها
- تنظیم پاراگرافها
- تنظیم فونت فارسی و انگلیسی
- ایجاد ارجاعات در متن جهت زیبایی و دسترسی آسان به مطالب
- تیتر بندی و سطح بندی
- ایجاد فهرست مطالب به صورت اتوماتیک
ذکر چند نکته در صفحه آرایی الزامی است:
- شماره صفحات از ابتدایی ترین صفحه (بسم ا… ) شروع می شود به گونه ای که آخرین شماره صفحه کتاب نشان دهنده تعداد کل صفحات باشد.
- شروع فصل از صفحه فرد شروع می شود.
- یک سوم از صفحه شروع هر فصل باید خالی بماند.
- صفحات شروع فصل فاقد سر صفحه می باشد ولی شماره آن لحاظ می شود.
- شماره صفحات فرد در سمت چپ بالای صفحه و شماره صفحات زوج در سمت راست بالای صفحه قرار می گیرد.
- سمت چپ سر صفحه زوج نام کتاب و سمت راست سر صفحه فردنام فصل نوشته می شود.
- فاصله سر صفحه تا اولین سطر متن کتاب باید ۱/۲ سانتیمتردر نظر گرفته می شود.
آموزش برخی از ارکان صفحه آرایی:
تنظیمات صفحه:
نخستین کاری که برای شروع صفحهآرایی یک کتاب در ورد انجام میدهیم، تنظیمات صفحه است. در فایلی که ایجاد کرده اید، از روبان Page Layout، دکمهی کوچک گوشهی گروه Page Setup را بزنید، تا پنجرهی تنظیمات صفحه باز شود. در زبانهی Margin اندازهی حاشیهی صفحه و در زبانهی Paper، ابعاد صفحه را تعیین کنید و در زبانهی Layout تنظیمات مربوط به زوج و فرد داشتن کتاب و متفاوت بودن صفحه اول را انجام می دهید.
تنظیمات فونت:
حال بخشی از متن را که دارای کلمات فارسی و انگلیسی است، انتخاب کنید و از زبانه Home، دکمهی کوچک در گوشهی گروه فونت را بزنید، تا پنجرهی Font باز شود. در این پنجره شما میتوانید قلم و اندازهی آن را به طور جداگانه برای متن فارسی و لاتین انتخاب کنید. با توجه به این که از نظر بصری اندازهی فونتهای لاتین کمی بزرگتر است، بهتر است اندازهی فونتهای لاتین را همیشه اندکی کمتر در نظر بگیرید.
تنظیمات پاراگراف:
نشانگر چشمکزن را روی یک پاراگراف قرار دهید و از روبان Home ، دکمهی کوچک گوشهی گروه پاراگراف را بزنید، تا پنجرهی Paragraph باز شود. چینش متن، جهت متن، تورفتگیها، فاصلهی پاراگراف از پارگراف قبلی و بعدی، و فاصلهی سطور پاراگراف، مهمترین چیزهایی هستند که در این پنجره تعریف میشوند.
فصلبندی:
امکان فصلبندی نرمافزار ورد، این توانایی را به ما میدهد که برای بخشهای مختلف کتاب از سرصفحه و پاصفحه و ساختار شماره صفحهی متفاوت استفاده کنیم. برای ایجاد یک فصل جدید در فایل کتاب، مکان نمای چشمکزن را در جایی که باید فصل جدید آغاز شود (مثلاٌ پس از اتمام فصل ۱ و قبل از شروع فصل ۲) قرار میدهیم. سپس از روبان Page Layout و از گروه Page Setup، دکمهی بازشوندهی Breaks را کلیک میکنیم. همان طور که میبینید، چهار نوع Section Break وجود دارد:
- Next Page: فصل جدید از صفحهی بعد شروع میشود.
- Continuous: بدون شکست صفحه، فصل جدید در ادامهی فصل قبلی شروع میشود.
- Even Page: فصل جدید از نخستین صفحهی زوج بعدی آغاز میشود.
- Odd Page: فصل جدید از نخستین صفحهی فرد بعدی آغاز میشود.
سرصفحه و پاصفحه (Header & Footer):
مواردی که قرار است در طول کل کتاب یا در طول فصول کتاب در تمامی صفحات تکرار شوند، در Header و Footer قرار میگیرند. نام کتاب، عنوان فصل و شماره صفحه مهمترین این موارد هستند .برای درج یا ویرایش هدر و فوتر، از زبانهی Insert و در گروه Header & Footer، یکی از گزینههای Header یا Footer را کلیک کنید تا منوی زیرین آن باز شود. اکنون میتوانید یکی از قالبهای از پیش آماده را استفاده کنید و یا با زدن گزینه Edit Header/Footer در انتهای منو، وارد حالت ویرایش سرصفحه و پاصفحه شوید. در حالت ویرایش هدر/فوتر، یک زبانهی جدید به زبانههای بالای نرمافزار افزوده میشود، که ابزارهای مورد نیاز برای ویرایش هدر و فوتر را در اختیار شما قرار میدهد. شما میتوانید با دوبار کلیک درمنتها الیه بالا یا پایین صفحات نیز وارد حالت ویرایش هدر/فوتر شوید.در کتابهای فارسی، معمولا شماره صفحههای فرد در بالا سمت راست و شماره صفحههای زوج در بالا سمت چپ قرار میگیرد، به طوری که در هنگام ورق زدن کتاب، شماره صفحهها در قسمت بیرونی واقع شوند و آسانتر دیده شوند. همچنین نام کتاب در بالای صفحات زوج، و نام فصل در بالای صفحات فرد درج میشود.
استایلها:
برای اجزاء مختلف متنی از استایل استفاده میشود تا بعداً بتوان از ابزار Table of Contents نرمافزار Word برای تولید فهرست کتاب استفاده کرد. مهمترین استایلهای مورد استفاده عبارت است از:
- Heading 1: عنوان فصل
- Heading 2: عنوان بخش
- Heading 3: عنوان زیر بخش
- Normal: متنهای معمولی و پاراگرافها
- Picture: تصویر
- Footnote: زیرنویس
فهرست مطالب:
در صورتی که عناوین موجود در کتاب را به صورت درست و طبق آنچه گفته شد، استایلدهی کرده باشید، برای درج فهرست مطالب، کار زیادی لازم نیست انجام بدهید. نشانگر چشمکزن را در جایی که میخواهید فهرست مطالب درج شود، قرار دهید. در روبان Reference، دکمهی بازشوندهی Table of Contents را کلیک کنید و Automatic Table 1 را انتخاب کنید. فهرست مطالب به همراه شماره صفحهی هر کدام از عناوین، درج خواهد شد. در واقع نرمافزار ورد به دنبال متونی میگردد که استایل Heading 1، Heading 2,… روی آنها اعمال شده و آنها را به همراه شماره صفحهشان در فهرست مطالب درج میکند. در صورتی که فایل را ویرایش کنید و شماره صفحات به هم بریزد، به سادگی با زدن دکمهی Update Table در زبانهی Reference، شماره صفحات جدید جایگزین شمارههای قبلی خواهد شد.
شابک یا (ISBN) چیست؟
با توجه به افزایش روزافزون انتشار کتاب و مشکلاتی که توزیع، سفارش، انبارگردانی و اطلاع رسانی کتاب در سطح جهان با آن روبرو شده بود، کم کم ناشران و کتابفروشان برآن شدند راه حلی برای مشکلات بیاندیشند. تا آن زمان ناشران برای کنترل موجودی، تامین سفارش و توزیع، از روش های مختلفی از جمله بازیابی عنوان، مولف و دیگر مشخصات کتابشناختی استفاده میکردند. اما استفاده از مشخصات کتابشناختی همیشه جوابگو نبود، برای سرعت دهی به کارها، صرفه جویی در هزینه ها و جلوگیری از مشکلاتی که در اثر پراکندگی و تنوع منابع چاپ بوجود می آمد ناشران را بر آن داشت تا از شمارهای داخلی برای شناسایی آثارشان استفاده کنند، که بیشتر شماره های ثبت کتابها بود. اگر چه این روش خوبی بود، اما چون این شماره گذاری ها استفاده داخلی داشتند، با گسترش مبادلات وسیع کتابها در سطح ملی و بین المللی جوابگوی مشکلات نبود. بنابراین بررسی های، تعدادی از ناشران و توزیع کنندگان کتاب که از رایانه برای پردازش سفارش ها و کنترل موجودی درانبارهای کتاب استفاده می کردند، نشان داد که پیش نیاز یک نظام ماشینی کارآمد، وجود شماره ی یکتا و ساده برای شناسایی اقلام قابل انتشار است.
شابک یا (ISBN)، شماره استاندارد بینالمللی کتاب است که برای هر کتاب منحصربهفرد میباشد. این استاندارد در سال ۱۹۶۶ در کشور انگلیس توسط صنف کتابداران پایهگذاری شد. شابک یا ISBN را در زبان انگلیسی به صورت مختصر با ISBN نشان میدهند که مخفف International Standard Book Number میباشد. پیش از این شابک یا ISBN یک کد ۱۰ رقمی بود اما در حال حاضر شابک یک کد ۱۳ رقمی میباشد. استفاده شابک یا ISBN برای فروش و کنترل انبار کتب توسط ناشران، کتابفروشان، کتابخانهها، و سایر مشترکین میباشد. شابک به شما کمک میکند که یک کتاب را از میان کتابهای دیگر بدون آنکه به اسم کتاب، ناشر، نویسنده و یا سایر مشخصات دیگر کتاب نیاز داشته باشید از طریق این شماره بازیابی و جستجو کنید. در انتشارات کتاب کتیبه نوین پس از طی مراحل اولیه کتاب به هر کتاب یک شابک یا ISBN اختصاص داده میشود که از آن زمان به بعد این کد منحصربهفرد نشان دهنده شماره شناسه کتاب خواهد بود. لازم به ذکر است شابک یا (ISBN) در قسمت شناسنامه کتاب، فیپای کتاب و پشت جلد کتاب به صورت بارکد نوشته میشود. لازم به ذکر است انتشارات کتیبه نوین بلافاصله بعد از دریافت فایل نویسندگان به آن کد شابک را اختصاص می دهد.
شابک چگونه مورد استفاده قرار میگیرد؟
شابک اصولا بعنوان مشخص کنندهی محصول توسط ناشر، کتابفروشیها، کتابخانهها و خرده فروشان اینترنتی و دیگر زنجیرهی تامین کنندگان کتاب جهت سفارش، فهرستبندی، صورت فروش و کنترل موجودی انبار استفاده میشود. شابک ثبت کننده کتاب، عنوان کتاب، شماره ویرایش و قطع و شکل کتاب را مشخص میسازد.
چرا باید از شابک استفاده کنیم؟
استفاده از شابک برای ناشران و کتابفروشان مفید است، زیرا آنها تمایل دارند کتابهای خود را بفروشند؛ امروزه بدون بهرهگیری از تکنولوژیهای جدید سفارش و توزیع کتاب بسیار مشکل است و پیش نیاز استفاده از کامپیوتر برای توزیع و سفارش مکانیزه استفاده از شابک است. بدون استفاده از شابک مشخصات کتابها در فهرستهای ماشینی وارد نشده و مردم از وجود آنها مطلع نمی شوند و در صورت اطلاع به خاطر دردسرهای سفارش دستی از سفارش آن صرف نظر خواهند کرد.
شابک، قوانین و مقررات حق نشر
شابک نوعی شناسنده است و هیچ گونه وجه قانونی در خصوص حق نشر ایجاد نمیکند. ولی در برخی کشورها استفاده از شابک برای مشخص ساختن انتشارات یکی از ملزومات قانونی است.
چه کسی باید درخواست شابک کند؟
ناشر کتاب است که همیشه باید درخواست شابک کند. ناشر کتاب، در واقع گروه، سازمان، شرکت یا فردی است که موظف به چاپ اول یک کتاب است. بطور معمول، ناشر در واقع همان فردی است که مسئول مالی پرداخت هزینهی چاپ و متضمن سود و زیان مالی کتاب است. ناشر ممکن است چاپ کننده کتاب نباشد و ممکن است خود مولف کتاب باشد البته اگر خواسته باشد خودش کتاب را به چاپ برساند.
تاریخچه شابک (ISBN)
در سراسر دنیا هر سال انتشار کتاب و سایر نشریات به میزان قابل توجهی افزایش می یابد و به همین نسبت هم به مراکز فروش و انتشار افزوده می شود. این توسعه روزافزون در امر چاپ و انتشار موجب شده است که در مقابل حجم زیاد آن احساس سردرگمی و بلاتکلیفی نماییم و مدت زمان بیشتری را صرف پیدا کردن کتاب یا نشریه مورد نظرمان بنماییم. با توجه به افزایش روزافزون انتشار کتاب و مشکلاتی که توزیع، سفارش، انبارگردانی و اطلاع رسانی کتاب در سطح جهان با آن روبرو شده بود، کم کم ناشران و کتابفروشان برآن شدند راه حلی برای مشکلات بیاندیشند. تا آن زمان ناشران برای کنترل موجودی، تامین سفارش و توزیع، از روش های مختلفی از جمله بازیابی عنوان، مولف و دیگر مشخصات کتابشناختی استفاده میکردند. اما استفاده از مشخصات کتابشناختی همیشه جوابگو نبود، برای سرعت دهی به کارها، صرفه جویی در هزینهها و جلوگیری از مشکلاتی که در اثر پراکندگی و تنوع منابع چاپ بوجود ناشران را بر آن داشت تا از شمارهای داخلی برای شناسایی آثارشان استفاده کنند، که بیشتر شماره های ثبت کتابها بود. اگر چه این روش خوبی بود، اما چون این شماره گذاری ها استفاده داخلی داشتند، با گسترش مبادلات وسیع کتابها در سطح ملی و بین المللی جوابگوی مشکلات نبود. بنابراین بررسی های، تعدادی از ناشران و توزیع کنندگان کتاب که از رایانه برای پردازش سفارش ها و کنترل موجودی درانبارهای کتاب استفاده می کردند، نشان داد که پیش نیاز یک نظام ماشینی کارآمد، وجود شماره ی یکتا و ساده برای شناسایی اقلام قابل انتشار است. نیز فروشگاه های کتاب فروشی اسمیت و پسران که کتاب هایشان را از انبار مرکز تهیه می کرد و همچنین یک مقام مربوط به آموزش و پرورش که کتاب های چند صد مدرسه را از انبار مرکزی کالا تهیه می کرد، اقدام به نصب سیستم کامپیوتری کردند. بعد از استفاده از کامپیوتر برای تهیه و کنترل موجودی، لزوم یک سیستم ماشینی موثر و یک شماره واحد و آسان برای کتابهای منتشر شده بیش از پیش احساس شد. در سال ۱۹۶۷ در انگلستان یا شماره استاندارد کتاب توسط اسمیت که با استفاده از آن، دیگر بکارگیری اطلاعات کتابشناختی از قبیل عنوان، نام نویسنده و سایر مشخصات نشر . در همین زمان امریکا ها هم در اجرای چنین طرحی با کشور انگلیس مشارکت و همکاری کردند که توسط شرکت باوکر بسط و توسعه یافت. مسئله نیاز به یک سیستم شماره گذاری بین المللی کتاب اولین بار در سومین گردهمایی بین المللی بازار کتاب و انطباق آن با اصول منطقی تجارت کتاب در نوامبر ۱۹۶۶ که در برلین برگزار شد، مطرح گردید. در سال ۱۹۶۸ کمیته فنی مستندسازی سازمان بین المللی استاندارد، گروهی را زیر نظر موسسه استاندارد انگلستان برای تحقیق درباره امکان بسط نظام انگلیسی برای شماره گذاری در سطح بین لمللی تعیین کرد. کنفرانس های متعدد بین کشورهای اروپائی و آمریکایی برگزار گردید که نتیجه این کنفرانس ها، توصیه امه شماره ۲۱۰۸ ایزو است که اصول و روش شماره-گذاری استاندارد بین لمللی کتاب را تعریف می کند و هدف از آن هماهنگ سازی و استاندارد کردن استفاده از شماره برای کتابها در سطح بین لمللی، به طریقی است که هر شماره استاندارد بین لمللی کتاب، تنها یک عنوان مشخص و یا چاپ مشخص از یک عنوان توسط ناشر خاص را شناسایی می کند. برای انجام و پیاده کردن اصول شابک یک سازمان بین المللی در سطح جهان مسئولیت شماره گذاری را بر عهده گرفت که مقر آن در لندن – انگلستان است و به سازمانی جهانی شابک مشهور شد. علاوه بر سازمان جهانی، در هر کشور یک نمایندگی در سطح ملی و در مواردی منطقه ی مسئولیت هدایت گروه را برای شماره گذاری کتاب ها بر عهده دارد. در ایران موسسه شابک ایران در سال ۱۳۷۲ مسئولیت شماره گذاری کتاب ها در سطح ملی را به عهده گرفت و پس از یک سال کار آزمایشی، رسماً در سال ۱۳۷۳ بکار خود ادامه داد. در حال حاضر بالغ بر ۸۰۰۰ موسسه انتشاراتی عضو نظام هستند و کتابهای خود را براساس استاندارد شابک شماره گذاری می کنند.
شابک در ایران
همگام با گسترش نشر کتاب و استفاده روزافزون از رایانه و سیستم های داده-پردازی در فعالیتهای نشر و اطلاع رسانی، ضرورت وجود شابک در ایران نیز بیش از پیش احساس شد و در نتیجه معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی کار نشر اقدام به اخذ نمایندگی از موسسه جهانی شابک نمود. در سال ۱۳۷۲، ایران به عضویت این مؤسسه درآمد و شماره گروهی جمهوری اسلامی ایران در نظام شماره گذاری بین المللی کتاب عدد ۹۶۴ تعیین شد. بر اساس آمار خانه کتاب تعداد ناشران عضو بیش از ۸۰۰۰ ناشر است. همچنین بر اساس همین آمار از کل کتاب های منتشر شده توسط ناشران تا پایان سا ل ۱۳۹۰، حدود ۹۶ درصد کتاب ها دارای شابک هستند. در سال ۱۳۷۵ نیز بر اساس مصوبه هیات وزیران استفاده از شابک از سوی ناشران اجباری شد و ناشر موظف شد که از ضوابط شابک ایران پیروی کند. در شابک ایران دو میلیون عنوان کتاب با پیش شماره های ۹۶۴ و ۶۰۰ قابل شماره گذاری است که در آن ناشران، بر حسب میزان فعالیت انتشاراتی آنها، به گروه هایی تقسیم می شوند که جدول گروه ۹۶۴ به صورت زیر است:
تعداد عنوانهای کتابهای ناشر | شناسه | گروه |
تا ۱۰۰۰۰عنوان کتاب | ۰۰-۲۹ | گروه اول |
تا ۱۰۰۰عنوان کتاب | ۱۵۰-۲۴۹ | گروه دوم |
تا ۱۰۰۰عنوان کتاب | ۳۰۰-۵۴۹ | گروه سوم |
تا ۱۰۰۰عنوان کتاب | ۹۷۰-۹۸۹ | گروه چهارم |
تا ۱۰۰ عنوان کتاب | ۲۵۰۰-۲۹۹۹ | گروه پنجم |
تا ۱۰۰ عنوان کتاب | ۵۵۰۰-۸۹۹۹ | گروه ششم |
تا ۱۰۰عنوان کتاب | ۹۹۰۰-۹۹۹۹ | گروه هفتم |
تا ۱۰ عنوان | ۹۰۰۰۰-۹۶۹۹۹ | گروه هشتم |
با توجه به افزایش میزان انتشارات و در شرف به اتمام رسیدن شماره های شابک در گروه ۹۶۴ در سال ۱۳۸۵ گروه دیگری به شناسه ۶۰۰ به ایران اختصاص یافت. دامنه شماره گذاری گروه ۶۰۰ به شرح زیر است:
تعداد عنوانهای کتابهای ناشر | شناسه | گروه |
تا ۱۰۰۰۰عنوان کتاب | ۰۰-۰۹ | گروه اول |
تا ۱۰۰۰ عنوان کتاب | ۱۰۰-۴۹۹ | گروه دوم |
تا ۱۰۰ عنوان کتاب | ۵۰۰۰-۸۹۹۹ | گروه سوم |
تا ۱۰ عنوان کتاب | ۹۰۰۰۰-۹۹۹۹۹ | گروه چهارم |
بر اساس تعداد کتاب منتشر شده ناشر و زمان صرف شده برای انتشار آنها، ناشر در یکی از این چهارگروه جای می گیرد. فهرستی از شماره گذاری مورد نیاز ناشر در اختیار او قرار می گیرد و ناشر، خود می تواند در مجموعه شماره های مختص به خود، کتاب هایش را شماره گذاری کند. و در انتخاب ترتیب شماره گذاری کتاب هایش نیز مختار است منوط به آنکه باعث بلا استفاده ماندن شماره های مختص به خود نشود.
اخبار شابک
شابک ۵۰ ساله شد
در جهان کتاب، شماره استاندارد بین المللی کتاب (شابک) غالبا در صفحه شناسنامه، پشت جلد و اطلاعات فهرستنویسی پیش از چاپ (فیپا) یافت می شود. این شماره استاندارد شناسایی و بازیابی اطلاعات کتاب را در سیستمهای ماشینی تضمین می کند. شماره شابک کارآیی و دقت فرایندهای خرید، فروش، کنترل موجودی، انبارگردانی و … را در صنعت نشر افزایش می دهد.
در طول ده ۶۰ میلادی ناشران به منظور افزایش بهره وری و دقت در بازیابی اطلاعات و پاسخگویی به سفارشات، اقدام به استفاده از شماره هایی برای شناسایی کتابهای خود کردند. و در راستای آن، ایده ایجاد شماره استانداردی منحصربفرد و قابل استفاده در تمامی سیستمهای رایانه ای و در کل جهان شکل گرفت.
کتابفروشیهای زنجیره ای اسمیت در انگلستان اقدام به طراحی شماره ای ۹ رقمی کردند تا در سیستم ماشینی خود مورد استفاده قرار دهند. پس از موفقیت در استفاده از این استاندارد داخلی شرکت ویتاکر و پسران اقدام به تاسیس اولین موسسه ثبت عضویت در انگلستان کرد. موفقیت استفاده از این استاندارد سبب شد تا بزودی سایر کشورها و موسسات نظیر باوکر از امریکا، کتابخانه ملی و خدمات کتابشناسی کانادا، سوئد، استرالیا، دانمارک و هلند خواستار پیوستن به آن شدند. سپس برای گسترش به سایر کشورها تعداد ارقام این شماره استاندارد به ۱۰ رقم افزایش یافت و به منظور تبدیل شدن به استانداردی بین المللی تحت حمایت سازمان ایزو قرار گرفت. همچنین در ۱ ژانویه ۲۰۰۷ تعداد ارقام این استاندارد به ۱۳ رقم افزایش یافت.
هر روزه تعداد زیادی کتاب جدید منتشر می شود و کتابهای منتشره شده قدیمی نیز در صورت تقاضا چاپ می شوند. کتابهایی که در سنوات بسیار دور منتشر شده اند به همان نسبت کتابهای جدید به منظور مطالعه و خرید در دسترس هستند. همچنین امروزه کتاب در فرمت های مختلف مانند گالینگور، شومیز، کتابهای با تصاویر برجسته، کتابهای گویا و کتابهای الکترونیک برای ابزارهای خوانش متفاوت تولید می شود. یک شماره شابک برای شناسایی کتابی خاص از یک ناشر خاص و در فرمت مشخص که برای عموم منتشر شده باشد استفاده می شود.
امروزه با گذشت ۵۰ سال از ایجاد شماره شابک بیش از ۱۵۰ موسسه شابک مسئولیت واگذاری و تامین شماره شابک برای بیشتر از ۲۰۰ کشور را به عهده دارند. ما در دنیایی زندگی میکنیم که دسترسی به اطلاعات کتاب مبتنی بر مراجعه مستقیم به کتابفروشها نیست، بلکه به آسانی و با یک جستجوی ساده از طریق اینترنت می توان به کتاب موردنظر دست یافت. با جستجوی یک شماره شابک در وب سایتی که تامین کننده کتاب است به سادگی می توانیم به سایر اطلاعات کتاب نظیر عنوان، پدیدآوران، قیمت، تعداد صفحه و … دسترسی یافت. بدون استفاده از شماره شابک ایجاد بارکد متحدالشکل بر روی کتابها غیر محتمل به نظر می رسد. بدون شماره شابک ایجاد پایگاههای نظیر آمازون و یا نلسون که تامین کننده کتاب هستند به سختی امکان پذیر بود. همچنین ایجاد پایگاههای داده برای مراکز فروش و سفارش با مشکلات فراوانی روبرو می شد.
در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۵ موسسه جهانی شابک پنجاه امین سالگرد تاسیس این استاندارد را در سی و هفتمین سمینار بین المللی زنجیره تولید ادیتور (EDItEUR’s) در فرانکفورت را جشن گرفت.
اطلاعات ناشران ایرانی به سازمان جهانی شابک ارسال شد
پس از عضویت ایران در سال ۱۳۸۲ در نظام شابم، هر ساله اطلاعات ناشران ایرانی عضو نظام برای موسسه جهانی شابک ارسال می شود. مطابق روال موجود در واحد شابک و شابم موسسه خانه کتاب، پس از درخواست عضویت ناشران و یا ناشران مولف اطلاعات آنها آوانگاری می شود و در دوره های زمانی این اطلاعات به روز شده و هر سال برای سازمان جهانی شابم ارسال می شود. چنانچه امسال این اطلاعات در اواخر مردادماه برای سازمان جهانی شابک ارسال شد.
یکی از مزایای ارسال این اطلاعات به سازمان جهانی انتشار اطلاعات ناشران ایرانی در کتاب راهنمای ناشران عضو نظام شابم است. همچنین این اطلاعات به همراه اطلاعات کلیه ناشرانی که در جهان عضو نظام شابک هستند در سایت سازمان جهانی شابک به آدرس زیر قابل دسترس است.
(https://grp.isbn-international.org/content/using-register)
شابم چیست؟
زمانیکه شماره استاندارد بین المللی کتاب (شابک) به ابزار ارتباطی موثر در بازار کتاب تبدیل شد، ناشران آثار موسیقی نیز پشتیبانی خود را برای استفاده از سیستمی مشابه، برای حوزه موسیقی اعلام کردند. پیش نویس شابم به وسیله گروه های کاری ایزو تهیه و به صورت رسمی از آخر سال ۱۹۹۳ برای استفاده عموم عرضه شد. از آنجاییکه ممکن بود شماره استاندارد بین المللی موسیقی به عنوان زیر مجموعه ی از نظام شابک در نظر گرفته شود، و برای جلوگیری از هر گونه تداخل بین آنها، تفاوت جزیی در این نظام ها داده شد.
تاریخچه شابم
زمانیکه شماره استاندارد بین المللی کتاب (شابک) به ابزار ارتباطی موثر در بازار کتاب تبدیل شد، ناشران آثار موسیقی نیز پشتیبانی خود را برای استفاده از سیستمی مشابه، برای حوزه موسیقی اعلام کردند. پیش نویس شابم به وسیله گروه های کاری ایزو تهیه و به صورت رسمی از آخر سال ۱۹۹۳ زمانی که استاندارد در جنوا منتشر شد، برای استفاده عموم عرضه شد. از آنجاییکه ممکن بود شماره استاندارد بین المللی موسیقی به عنوان زیر مجموعه ی از نظام شابک در نظر گرفته شود، و برای جلوگیری از هر گونه تداخل بین آنها، تفاوت جزیی در این نظام ها به شرح زیر داده شد: شابم دارای ۴ شناسه و شابک دارای ۵ شناسه است.هیچ شناسه گروهی برای کشورها در سطح بین المللی در نظر گرفته نشده و شناسه ۰-۹۷۹ برای موسیقی چاپی بین المللی است.
شابم در ایران
با گسترش روزافزون نشر آثار موسیقیایی در ایران و استفاده روزافزون از رایانه و سیستم های داده پردازی برای کارهای نشر و اطلاع رسانی، به تدریج ضرورت وجود شابم در ایران نیز بیش از پیش احساس شد و در نتیجه موسسه خانه کتاب با توجه به تجربه راه اندازی شابک در سال ۱۳۸۲ به عضویت مؤسسه جهانی شابم درآمد. بر اساس آمار خانه کتاب تا سال ۱۳۹۰ تعداد ناشران عضو ۹۲ مورد می باشد. شناسه های اختصاص یافته به ایران در نظام شابم به شرح زیر می باشد.
تعداد عنوان های ناشر | شناسه | گروه |
تا ۱۰۰۰ عنوان کتاب | ۶۹۸۵۰-۶۹۸۷۴ | گروه اول |
تا ۱۰۰ عنوان کتاب | ۸۰۲۶۰۰-۸۰۲۶۹۹ | گروه دوم |
نا ۱۰ عنوان کتاب | ۹۰۱۴۵۰۰-۹۰۱۴۶۹۹ | گروه سوم |
فواید و مزایای استفاده از شابم برای محصولات موسیقیایی (نت یا مجموعه نتهای چاپی) به شرح زیر است:
- با استفاده ازشابم، کنترل کتابشناختی کامل بر مواد منتشره بوجود میآید. ذخیره و نگهداری تولیدات ملی ناشران و فهرست برداری و نگهداری از آنها ضروری و معمولا از وظایف کتابخانه ملی است که مسولیت انتشار کتابشناسی ملی را بر عهده دارد. ممکن است نت یا مجموعه نتهای چاپی در کشورهای کوچک مشمول دریافت شابم نشوند، اما از سوی دیگر با دریافت نکردن شابم ممکن است بخش مهمی از اطلاعات آثار منتشر شده ذخیره، نگهداری و بازیابی نشود. به طور کلی تجزیه و تحلیل اطلاعات در منابع کتابشاختی توسط شماره های استاندارد مدیریت می شود و در تولید منابع کتابشناختی حوزه موسیقی این وظیفه بر عهده شماره شابم است.
- با استفاده از شابم، فرایند تولید و فروش محصولات موسیقیایی چاپی در سطح بین المللی دسترسپذیر خواهد شد. در حالیکه با استفاده از شابم آثار موسیقی چاپی از ناشران و سازمانهای بزرگ به راحتی بازیابی می شوند اما در کشورهای کوچک پایگاه های اطلاعاتی و فهرستهای کتابشناختی به دلیل نداشتن شابم، آثار موسیقیایی چاپی را در بر نمی گیرند و مدیریت اسناد آن به آسانی صورت نمی پذیرد. اگر منابع مورد نظر در اینچنین فهرستهایی بازیابی نشوند، این آثار به عنوان منابع نا موجود یا غیر قابل دسترس مطرح می شوند.
- با ستفاده از شابم، شناسایی منابع، به طور خاص در زبانهای کمتر شناخته شده امکان پذیر و تسهیل میشود. استفاده از شابم این اجازه را می دهد تا منابع به آسانی شناسایی شده و برمشکلات تنوع دست نوشته ها با زبانهای خارجی غلبه یافته و منابع می تواند توسط هر فردی خوانده و استفاده شود.
- با استفاده از شابم، عناوین آثار موسیقیایی در فهرستهای حوزه موسیقی و فهرست منابع موسیقیایی در دست چاپ وارد میشود. شابم برای نتهای چاپی موسیقی طراحی شده است و این موضوع سبب میشود تا آثار موسیقیایی که با شابم شماره گذاری شده اند از حجم انبوه سایر آثار خارج شده و جستجویی سریعتر و قابل مدیریت در اختیار ما می گذارد.
- با استفاده از شابم، فرایند سفارش و توزیع، به خصوص در سطح بین المللی تسهیل خواهد شد. شماره های استاندارد بین المللی، شناسگرهایی هستند که در تجارت برای سفارشات و توزیع مورد استفاده قرار میگیرند. اقلام بدون شماره استاندارد در فرایندهای ماشینی وارد و یا بازیابی نمی شوند.
شاپا چیست؟
شاپا شماره استاندارد بین المللی پیایندها می باشد. شناسایی و مدیریت پیایندها کاری است پیچیده و دشوار. تعداد بیشمار پیایندها در سطح جهان و تغییرات احتمالی عنوان، ترتیب انتشار، اندازه (قطع)، زبان و تشابه عنوانهای هر یک از آنها بر پیچیدگی این امر میافزاید. رشد سریع تعداد پیایندهای منتشر شده در دهه ۶۰ میلادی لزوم برقراری یک نظام شناسایی منحصر به فرد بینالمللی را آشکار نمود. عامل دیگری که در ایجاد نظام یاد شده نقش مؤثری داشت رشد و توسعه نظام های ذخیره و بازیابی خودکار اطلاعات بود که جایگزین روشهای سنتی ذخیره و بازیابی اطلاعات در کتابخانه ها میگشت. این نظامهای خودکار برای استفاده از شناسگرهای رقمی به عنوان وسیله های جستجوی سریع و مؤثر بسیار مناسب بودند. بدین ترتیب شماره استاندارد بینالمللی پیایندها (ISSN) برای رفع این نیازها پایه گذاری شد. ISSN (International Standard Serial Number) شماره منحصر به فردی است که بر اساس استاندارد بینالمللی ISO 3297 تهیه شده و برای متمایز نمودن نشریات ادواری در سراسر جهان صرف نظر از محل نشر، زبان یا رسانه (محمل یا فرمت) آنها به کار میرود. این شماره از هشت رقم تشکیل شده است که به دو گروه چهار رقمی تقسیم و با خط اتصال به یکدیگر متصل میشوند. رقم هشتم رقم کنترل نامیده می شود. با محاسبه این رقم می توان از صحت ثبت شماره ISSN اطمینان حاصل و از خطاهای احتمالی جلوگیری نمود. تخصیص شاپا به پیایندها از دهه ۱۹۷۰ میلادی در جهان و از سال ۱۳۸۱ هجری شمسی در ایران به عنوان وسیلهای برای شناسایی پیایندها آغاز شد. پیایندها یا نشریات ادواری مشمول دریافت شاپا عبارتند از: مجله، روزنامه، سالنامه (مثل گزارشها، راهنماها، سالنماها)، خلاصه مذاکرات سازمانها، صورتجلسات همایشهای ادامهدار، گزارشهای انجمنهای علمی، و فروستهای تک نگاشتی. گستره شمول شاپا به پیایندهای چاپی محدود نیست، بلکه پیایندهایی که به صورت بریل یا با سایر رسانه ها از جمله شبکه پیوسته (Online)، لوح فشرده (CD-DVD)، میکروفیلم، پست الکترونیک و … منتشر میگردند، نیز مشمول آن میشوند. ناشران موظفند شاپا را در محلی که به راحتی قابل رؤیت باشد، درج کنند. این محل در انواع پیایندها از پیش تعیین شده است.
نکته: جهت کسب اطلاعات بیشتر و دسترسی به سایت شابک و سایت خانه کتاب کلیک کنید.
فیپا چیست؟
فیپا یا فهرست نویسی پیش از چاپ عبارت است از فهرست نویسی توصیفی و تحلیلی کتاب، پیش از انتشار که در صفحه حقوقی یا صفحه شناسنامه کتاب درج میگردد. فیپا تهیه اطلاعات کتابشناختی برای شناسایی و بازیابی یک کتاب بر مبنای ضوابط و استانداردهای بین المللی قبل از انتشار آن کتاب است. کتابشناسی ملی حاصل همکاری تنگاتنگ ناشران با سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران جهت تهیه فهرست نویسی کتاب ها می باشد. این طرح به شکل غیررسمی در سال ۱۸۷۰ در آمریکا پیشنهاد شد و برای اولین مرتبه به طور رسمی توسط کتابخانه کنگره آمریکا در سال ۱۹۰۱ آغاز شد. در سال ۱۹۷۱ برای دومین مرتبه با روشی که برخاسته از طرح فهرستنویسی از مأخذ بود در کتابخانه کنگره آمریکا پی گرفته شد. پس از حدود ۳ سال ۶۵ درصد از کتابخانههای آمریکا دارای فهرستبرگه پیش از انتشار شدند. در انگلستان پیشنهاد این طرح به سال ۱۸۷۶ باز میگردد، اما اجرای رسمی آن به سال ۱۹۷۷ میرسد. در سال ۱۹۸۱ اعلام شد که ۹۰ درصد از کتابخانههای انگلستان از این طرح استفاده میکنند. در حال حاضر بسیاری از کشورهای جهان از این طرحاستقبال کردهاند. در ایران نیز در سال ۱۳۷۱ کتابخانه ملی ایران این طرح را به طور آزمایشی با برخی از ناشران به اجرا گذاشت و پس از موفقیت نسبی پیشنهاد قانونی شدن آن، طی طرحی در اسفند ۱۳۷۴ از سوی کتابخانه ملی به هیئت دولت ارائه شد که تصویبنامه آن در سال ۱۳۷۵ به کتابخانه ملی ابلاغ شد و مسئولیت اجرایی طرح بر عهده کتابخانه ملی نهاده شد. در مهر ۱۳۷۷ کتابخانه ملی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اجرای طرح را به طور رسمی آغاز کرد. از مزایای فیپا میتوان به کاهش هزینههای فهرست نویسی در کتابخانهها و مراکز اطلاعاتی کشور، یکدستی در اطلاعات کتاب شناختی فهرستهای کتابخانههای سراسر کشور و تسریع در پخش اطلاعات مربوط به انتشار یک اثر در سطح شبکههای ملی و بینالمللی نام برد. اداره کل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی مسئول مستقیم صدور فیپا در جمهوری اسلامی ایران می باشد و هیچ نماینده ای در سطح کشور ندارد و صدور فیپا تنها توسط سازمان و اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران به صورت رایگان انجام می گردد.
اداره کل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی مسئول مستقیم صدور فیپا در جمهوری اسلامی ایران می باشد و هیچ نماینده ای در سطح کشور ندارد و صدور فیپا تنها توسط سازمان و اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران به صورت رایگان انجام می گردد.
لذا هرگونه فعالیت اشخاص حقیقی و حقوقی که تحت عنوان نمایندگان فیپا در شهرستان ها اقدام به صدور فیپا با دریافت وجه از ناشران مینمایند، مورد تایید این اداره کل نیست و این اقدام آنها غیرقانونی و قابل پیگیری است. اطلاعات فیپاهای جعلی و غیرقانونی صادر شده، هیچگاه در کتابشناسی ملی ایران وارد نمی شود و قابلیت جستجو نخواهد داشت .
خواهشمند است تمامی ناشران پس از دریافت فیپا، اطلاعات دریافت شده را به صورت صحیح و کامل در صفحه حقوقی کتاب ذکر نموده و از تغییر اطلاعات کتاب پس از صدور فیپا جدا خودداری نمایند. در صورت تغییر قبل از چاپ کتاب با واحد فیپای سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران تماس حاصل فرمایند.
درخواست فیپا:
ارسال درخواست فیپا تنها به صورت الکترونیکی امکان پذیر می باشد. بنابراین لازم است تا ناشران حقوقی یا حقیقی ابتدا به عضویت فیپای الکترونیکی درآمده و پس از دریافت شناسه کاربری و رمز عبور، درخواست خود (شامل تکمیل پرسشنامه و الحاق فایل های مربوط به کتاب) را به صورت الکترونیکی به وب گاه سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران ارسال نمایند. پس از ارسال درخواست فیپا، کد رهگیری به منزله رسید، به ناشر اعلام می گردد. در صورتی که اطلاعات ارسالی کامل و صحیح باشد پس از گذشت مدت زمان معین، فیپای کتاب در سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی قابل رویت خواهد بود. فرآیند صدور فیپای الکترونیکی در صورت کامل بودن و صحت اطلاعات ارائه شده توسط ناشر، برای کتابهای تجدید چاپی، ۳ روز، کتابهای چاپ شده توسط ناشر دیگر، ۵ روز و برای کتاب های چاپ اول ۱۲ روز کاری، نیاز دارد.
مدارک لازم جهت اخذ فیپا:
- کپی شناسنامه یا کارت ملی تمامی نویسندگان
- فایل نهایی کتاب (این فایل میبایست ویراستاری شده، صفحه آرایی شده و دارای کد شابک باشد)
- مشخصات کتاب (شامل قطع، تعداد صفحات، کد شابک، سال چاپ)
نکته: در مورد کتابهای ترجمه شده، اسکن صفحه عنوان کتاب اصلی الزامی میباشد.
در فیپای کتاب اطلاعاتی به شرح زیر درج میگردد.
- سرشناسه: در قسمت سرشناسه نام نویسنده اصلی کتاب همراه با سال تولد ایشان میآید
- عنوان و نام پدیدآور: در این قسمت نام کتاب و نام تمامی نویسندگان نوشته میشود
- مشخصات نشر: در این قسمت آدرس انتشارات کتاب، نام انتشارات کتاب و سال چاپ کتاب میآید
- مشخصات ظاهری: شامل تعداد صفحات کتاب و در صورت وجود جدول، تصویر، نمودار میباشد
- شابک یا (ISBN): شماره شابک یا (ISBN) کتاب در این قسمت درج میگردد
- موضوع: موضوع کتاب و کلمات کلیدی کتب را شامل میشود
- شناسه افزوده: در صورتی که کتاب بیش از یک نویسنده داشته باشد نام بقیه نویسندگان به صورت جداگانه در شناسه افزوده نوشته میشود
- ردهبندی کنگره، ردهبندی دیویی و شماره کتابشناسی ملی: این مشخصات مربوط به کدهای ثبت کتاب در کتابخانه ملی و مرکز فیپا میباشد
اهداف و فواید فیپا:
- یکدستی و هماهنگی فهرستنویسی و سازماندهی کتب در سطح کشور
- تسهیل امر فهرستنویسی توسط کتابداران در تمامی کتابخانه ها
- جلوگیری از انجام کار تکراری
- افزایش سرعت بازیابی منابع در کتابخانه ها
- اطمینان از صحت و درستی آن
- صرفه جویی در بودجه، نیروی انسانی، زمان، مکان
- تسریع امر اشاعه اطلاعات
- تسهیل در ایجاد شبکه های اطلاعاتی و درواقع اشتراک اطلاعات کتابشناختی در سطوح ملی و بین المللی
- افزایش سرعت گردش اطلاعات
مراحل ارسال درخواست:
- ورود به سایت http://opac.nlai.ir
- انتخاب درخواست فیپا
- وارد کردن شناسه کاربری و رمز عبور
- پرکردن فرم پرسشنامه
- انتخاب گزینه ضمیمه در انتهای پرسشنامه
- انتخاب فایل های ارسالی به فیپا از قسمت Browse
- انتخاب کلید ضمیمه
- انتخاب کلید تایید (در صورت کامل بودن اطلاعات) تایید مجدد
- انتخاب کلید ارسال
- دریافت کد رهگیری از سیستم
مهم : در موارد زیر کتاب نیاز به فهرست نویس مجدد خواهد داشت:
- تغییر عنوان
- تغییر نام مترجم (کم یا اضافه شدن )
- تغییر نام ناشر ( کم یا اضافه شدن)
- تغییر در سلسله انتشارات یا فروست (کم یا اضافه شدن)
- تغییر تعداد صفحات ( کم یا اضافه شدن )
- ویرایش کتاب (چاپ دوم به بعد)
- تغییر در قطع کتاب
عضویت فیپای الکترونیکی
برای عضویت در واحد فیپا لازم است تنها یک مرتبه فرم پرسشنامه درخواست عضویت توسط ناشر حقیقی یا حقوقی تکمیل شود تا پس از تایید شناسه کاربری و رمز عبور توسط واحد فیپا امکان ارسال درخواست فیپا فراهم گردد.
برای تایید شناسه کاربری و رمز عبور توسط واحد فیپا با شماره های واحد فیپا (۸۸۱۹۱۱۳۲-۰۲۱ ) تماس بگیرید.
ناشر حقیقی: اشخاصی حقیقی که پس از مراجعه به خانه کتاب، شابک دریافت نموده اند.
ناشر حقوقی: به مراکز حقوقی که مجوز انتشاراتی داشته باشد یا پس از مراجعه به خانه کتاب شابک دریافت نموده اند، ناشر حقوقی گفته می شود.
درخواست فیپای منابع غیر کتابی:
- منابع غیرکتابی دسته ای از منابع اطلاعاتی هستند که در قالب ها و محمل های متنوعی غیر از کتاب، پیایند، نسخه خطی و سند دیده می شوند. (اسامی منابع غیرکتابی در فرم فیپا ذکر شده است)؛
- اطلاعات منابع غیرکتابی مانند سایر منابع اطلاعاتی دربانک کتابشناسی ملی ایران ثبت میشود؛
- ایجاد پیشینه کتابشناسی این منابع، در بانک اطلاعاتی کتابخانه ملی ایران و به بیان دیگر فهرستنویسی پیش از انتشار (فیپا) براساس استانداردهای موجود است و هر یک از منابع به تناسب ویژگیهای خاص خود فهرستنویسی میشوند؛
- سیاست فهرستنویسی منابع غیرکتابی در کتابخانه ملی ایران براین اساس استوار است که شماره ردهبندی (دیویی و کنگره) را به این دسته از مواد اختصاص نمیدهد؛
- پیش از اینکه فیپای منابع غیرکتابی به شکل امروزی انجام شود، برخی از این منابع در گذشته همانند کتاب فهرستنویسی شدهاند. اکنون روال فهرستنویسی آنها تغییر یافته و به شکل فعلی تثبیت شده است؛
- در حال حاضر درخواست فیپا برای منابع غیرکتابی از طریق تکمیل فرم فیپای منابع غیرکتابی و ارسال آن به همراه فایل منبع مورد نظر به نشانی nbm-fipa@nlai.ir امکان پذیر است؛
- اعلام وصول مدارک دریافتی و اطلاعات تکمیل شده به پست الکترونیکی ناشران ارسال خواهد شد؛
- لازم به ذکر است ارسال الکترونیکی فایل برخی منابع مانند نرم افزارها یا منابعی که حجم بالایی دارند از طریق پست الکترونیکی فوق، امکان پذیر نیست و لازم است همراه فرم تکمیل شده از طریق مراجعه حضوری به واحد فیپا تحویل داده شود.
مدت زمان تحویل فیپا
- برای کتاب های تجدید چاپ ۳ روز کاری؛
- برای کتاب هایی که قبلا توسط ناشر دیگری چاپ شده باشد ۵ روز کاری ؛
- برای کتاب های چاپ نخست حداکثر ۱۵ روز کاری.
سوالات متداول:
برای درخواست فیپا به صورت حضوری به کجا مراجعه کنیم؟
از سال ۱۳۹۱ فیپا فقط به صورت الکترونیکی صادر می شود. برای دریافت فیپا از طریق سامانه فیپای الکترونیکی اقدام فرمایید.
برای درخواست فیپا به صورت اینترنتی (فیپای الکترونیکی) چه باید کرد؟
ابتدا باید از طریق تماس با واحد فیپا شناسه کاربری و رمز ورود دریافت نموده و پس از ورود به وب گاه سازمان ، فرم درخواست را تکمیل نمایید.
راههای تماس با واحد فیپا برای عضویت در فیپای الکترونیکی کدامند؟
از طریق تماس با تلفن گویای ۸۸۱۹۱۱۳۲-۰۲۱ یا پست الکرونیکی فیپا به نشانی fipa@nlai.ir می توانید درخواست عضویت در سامانه فیپای الکترونیک نمایید
راههای دسترسی به فرم درخواست فیپای الکترونیکی چیست؟
- مراجعه به آدرس http://www.nlai.ir/fipa
- وب گاه سازمان www.nlai.ir – خدمات برای – ناشران و پدیدآورندگان – فیپا – انتخاب گزینه فیپای الکترونیکی
- http://opac.nlai.ir درخواست فیپا- انتخاب گزینه فیپا
برای درخواست فیپا به صورت اینترنتی چه مدارکی باید ارائه شود؟
ارسال فرم تکمیل شده درخواست فیپای الکترونیکی و فایل متن کتاب که شامل شامل صفحه عنوان و صفحه حقوقی و مقدمه و پیشگفتار و فهرست مندرجات باشد.
حداکثر مجاز تعداد و اندازه فایل ارسالی برای فیپای الکترونیکی چقدر است؟
فایل متنی در قالب WORD و یا PDF که هرکدام حداکثر مگابایت حجم داشته باشند.
منظور از صفحه عنوان کتاب چیست؟
صفحه ای است که پس از جلد کتاب می آید و حداقل شامل عنوان کتاب و اسامی پدیدآوران، نام ناشر و تاریخ نشر می باشد.
منظور از صفحه عنوان اصلی چیست؟
صفحه عنوان کتابی است که که کتاب حاضر از روی آن ترجمه شده است.
منظور از فروست چیست؟
تعدادی آثار جداگانه که از نظر موضوع و سایر جهات به هم وابسته هستند و توسط یک ناشر منتشر میشوند و دارای عنوان مشترک و بعضاً شماره سری هستند.
ارائه چه اطلاعاتی در مورد پدیدآوران اثر اجباری است؟
درمورد اسامی پدیدآوران، ارائه تاریخ تولد و وفات (در صورت فوت) و در مورد سازمانها اطلاعاتی در مورد نوع وابستگی (خصوصی یا دولتی)، تاریخ تاسیس و… الزامی است.
آیا امکان تغییر در اطلاعات فیپا پس از دریافت فیپا وجود دارد؟
در صورتیکه کتاب هنوز منتشر نشده باشد از طریق تماس با واحد فیپا و ارائه صفحه عنوان جدید و تکمیل فرم براساس اطلاعات جدید می توان در فیپای صادرشده اصلاحات لازم را اعمال نمود.
در چه صورت می توان برای کتابی که توسط ناشر دیگری فیپا گرفته و منتشر نشده، درخواست فیپا نمود؟
در صورتیکه از ناشر قبلی نامه واگذاری امتیاز نشر ارائه شود ، صدور فیپای مجدد بلامانع است.
از چه طریقی می توان فیپای صادر شده را دریافت نمود؟
الف. از طریق بازبینی پست الکترونیکی توسط ناشران ب. ازطریق مراجعه به OPAC وبگاه سازمان برای جستجوی رکورد فیپای درخواستی ج. از طریق مراجعه به گزینه خدمات پیوسته در وبگاه سازمان و انتخاب گزینه جستجوی فیپا
چه مواردی موجب تاخیر در دریافت فیپا می شود؟
۱٫ نقص یا عدم صحت اطلاعات ارائه شده توسط ناشر. ۲٫ ایام خاص مانند برگزاری نمایشگاه کتاب یا ایام بازگشایی مدارس و.. که درخواست فیپا به بالاترین تعداد می رسد. ۳٫ محتوای کتاب که برای فهرستنویسی و بررسی موضوع نیاز به جستجوی بیشتری در منابع و مشورت با متخصصان دارد.
ارتباط با واحد فیپا
- پاسخگویی به پرسشها : ۰۲۱-۸۸۱۹۱۱۳۲
- پست الکترونیک واحد فیپا fipa@nlai.ir
- واحد پشتیبانی فنی: ۰۲۱-۸۱۶۲۲۳۵۴ ، ۰۲۱-۸۱۶۲۲۳۰۳
- تایید درخواست عضویت ناشران: ۰۲۱-۸۸۱۹۱۱۳۲
توجه: پس از اخذ فیپا توسط انتشارات کتاب، نویسندگان میتوانند جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد فیپا و صحت ثبت اطلاعات خود به جستجوی فیپا مراجعه کنند و در قسمت جستجوی بانک کتابشناسی و سپس قسمت کتاب با وارد کردن شماره کتابشناسی خود، جستجو را انجام دهند.
طراحی جلد کتاب
جلد کتاب در واقع کار پوشش و حفاظت صفحات کتاب را به عهده دارد. امروزه، با پیشرفت علم و تکنولوژی و فنآوری کاغذ و مقواسازی و نیز به دلیل کثرت آدمها و مصرف زیاد کتاب، صحافی شکلی اجمالی و ساده به خود گرفته و جلد اکثر کتابها از یک لایه مقوا به نام شومیز تشکیل میشود. البته پیشرفت و امکانات وسیع چاپ باعث شده تا از طرحها و رنگهای متفاوت بر روی جلد کتاب استفاده شود. از آنجا که نام و عنوان هر کتابی بر روی جلد آن چاپ میشود و اغلب طراحان کوشش دارند تا محتوای کتاب را نیز در قالب طرح و تصویر و یا آرایشهای ویژه در روی جلد کتاب منعکس کنند و خواست و نیاز و روحیه مخاطب را نیز در نظر بگیرند طرح روی جلد کتابهای امروزی دارای تنوع بیشتری نسبت به گذشته است. این تنوع در عین حال شامل جنس جلد کتابها نیز میشود.
روی جلد باید بتواند تعریفی درست از شخصیت و محتوای کتاب به خواننده بدهد و او را برای خریدن ترغیب کند. هر جلدی که جذابتر و زیباتر باشد، مخاطبان بیشتری را به سمت خود جلب میکند و در مقابل جلدهایی با تصاویر خنثی و نازیبا عموماً با بیمیلی مشتریان روبهرو میشوند. کتابهایی که پشت ویترین کتابفروشیها قرار دارند، فارغ از نام نویسنده، شاعر یا مترجم که میتوانند در فروش کتاب نقش بهسزایی داشته باشند برای معرفی به مخاطب نیازمند پیشبینی امکانات بصری و تبلیغاتی خوب و مناسب هستند. در این میان برخی ناشران با وجود امکانات گسترده طراحی، به طرحی ساده بسنده و کتاب خود را روانه بازار میکنند اما ناشرانی هم هستند که همزمان با نخستین مراحل تولید یک کتاب، به طرح جلد آن اثر هم فکر میکنند، تا کتابی فاخر و ارزشمند به کتابفروشیها برسانند.
جلد کتاب به سه قسمت اصلیِ روی جلد، پشت جلد و عطف کتاب تقسیم می شود. علاوه بر این سطوح، بخش های دیگری نیز در جلد کتاب دیده می شود که عبارتست از سطوح داخلی جلد و یا لبه برگردان. در کتابهای فارسی روی جلد، سمت راست و پشت جلد، سمت چپ صفحه های کتاب قرار می گیرند. طراحی جلد نماینده ی ارزش های کیفی محتوای کتاب نیز هست به این معنی که باید به شیوه ای طراحی شود که چگونگی و چند و چون فضای کتاب را به بیننده و خواننده بنمایاند. چنین کاری باید با پختگی همراه باشد چرا که طراح مجبور است در سطح کوچک و مختصر جلد، طوری ایده های لازم را طراحی کند که در یک نگاه خواننده را با فضای کلی مضمون کتاب آشنا کرده و ذهن و ذوق او را برای مطالعه ی کتاب آماده سازد. بسیاری از ناشران که به اهمیت این امر واقفند، می کوشند طراحی روی جلد را تا جائی که می توانند جذاب کنند تا خواننده و در واقع خریدار این کالاهای تولید شده را به خود جلب کند. جلد کتاب، با کنار هم قرار گرفتن صحیح نوشته ها و تصاویر و رنگها می تواند در معرفی درست و مؤفقیت تجاری آن کتاب مؤثر باشد.
مطالب روی جلد کتاب:
اولین صفحه کتاب که با آن مواجه می شویم را روی جلد کتاب می نامند. بر روی جلد کتاب در حالت کلی بر روی جلد کتاب، نام کتاب، نام نویسندگان یا گردآورندگان نوشته می شود. در کتاب های ترجمه، در صورتى که قرار دادن نام مترجم روى جلد کتاب مورد نظر باشد، بهتر است نخست، عنوان کتاب ، سپس نام مؤلف، و سرانجام نام مترجم را چاپ کرد؛ و پیش از نام مترجم افزود: ‘ترجمهٔ’ یا ‘مترجم’ . بودن دو نام روى جلد، زیر هم و بدون واژههاى ‘تألیف’ یا ‘نوشتهٔ’ یا ‘ترجمهٔ’ و غیره، ممکن است این پندار را در ذهن خوانندگان ایجاد کند که آن دو تن با هم کتاب را نوشتهاند. علاوه بر مطالب گفته شده می بایست تصویری متناسب با محتوای کتاب نیز در این صفحه درج شود.
مطالب روی عطف کتاب:
روى عطف کتاب معمولاً نام مؤلف و عنوان کوتاه کتاب و نام کوتاه یا علامت (آرم) ناشر چاپ مىشود. بسته به قطر کتاب، این مطالب مىتوانند افقى یا عمودى قرار بگیرند. در صورتى که عمودى چاپ شوند، در کتابهاى انگلیسى و آمریکائى مطالب معمولاً از بالا به پائین و در کتابهاى اروپائى بیشتر از پائین به بالا چیده مىشوند. در فارسى شیوهٔ انگلیسى – آمریکائى حاکم است.
مطالب پشت جلد کتاب:
پشت جلد کتاب عبارت است از آخرین سطح جلد کتاب. براى کتابهاى دوزبانه و چندزبانه، بهتر است پشت جلد کتاب با زبان یا زبانهاى دیگر کتاب، مشخصات و محتواى کتاب را معرفى کند. گاهی در پشت جلد کتاب مطالبى دربارهٔ نویسنده، عکس نویسنده، و یا معرفی کوتاهی از کتاب کتاب چاپ مىشود. علاوه بر این درج نام انتشارات، لوگوی انتشارات، آدرس انتشارات، ادرس اینترنتی انتشارات، ذکر کد شابک و بارکد نیز معمول است.
مطالب مهم در طراحی جلد کتاب:
- جلدی طراحی کنید که مشتری پسند و جذاب باشد.
- جدای از جذاب بودن، طرح جلد کتاب باید بیانگر موضوع و محتوای آن باشد.
- سعی شود از گرادیانت (رفتن از رنگی به رنگ دیگر به طور پرده به پرده) کمتر استفاده شود زیرا در زمان چاپ آنچه مورد نظر است بیرون نمی آید.
- بین طرح روی جلد، عطف کتاب و پشت جلد کتاب یکدستی زمینه ای وجود داشته باشد به طوری که رنگ زمینه هر سه بخش یکی باشد زیرا در زمان قرار دادن جلد کتاب بر روی کتاب دقت به اندازه ای نیست که دقیقاً عطف در جای خود قرار گیرد در نتیجه بخشی از عطف به روی جلد می آید و یا بخشی از روی جلد به عطف وارد می شود و در صورت یکسان بودن رنگ زمینه ها، مشکلی پیش نمی آید.
- قبل از ارسال فایل برای چاپ فرمت آن را از RGB به CMYK تبدیل کنید تا آنچه می بینید به فایل چاپی نزدیکتر باشد زیرا در مد RGB رنگ هایی قابل مشاهده است که در زمان چاپ آن ها را نخواهید دید.
- از قرار دادن متون و تصاویر مهم در حاشیه ها خودداری کنید زیرا در زمان برش این بخش ها حذف می شود.
- سایز کتاب را طوری طراحی کنید که پس از برش سایز کتاب کوچک نشود.
سایز و قطع کتاب در زمان طراحی:
سایز کتاب ها در زمان طراحی با آنچه شما بعد از اتمام مراحل کتاب می بینید متفاوت است زیرا بخشی از کتاب در زمان برش حذف می گردد. برای به دست آوردن سایز دقیق کتاب در زمان طراحی ابتدا می بایست به قسمت انواع سایز کتاب مراجعه فرمایید، پس از آشنایی اولیه با سایز و قطع کتاب ها می بایست به هر طرف از ابعاد گفته شده نیم سانت اضافه کرد و عطف کتاب را نیز به آن افزود. به ازای هر ۱۰۰ صفحه کتابی با کاغذ ۷۰ گرمی، نیم سانتیمتر عطف در نظر بگیرید. به عنوان مثال کتابی که قطع آن وزیری باشد و ۱۰۰ صفحه داشته باشد سایز کل کتاب باید ۳۵٫۵* ۲۵ در نظر بگیرید. و اگر همین کتاب را به صورت رقعی می خواهید طراحی کنید باید سایز را ۳۰٫۵*۲۲ سانتیمتر در نظر بگیرید.
نکات مهم در طراحی انواع جلد کتاب:
در طراحی جلد کتاب باید طراح به نکات مهمی توجه کنید که برخی از آنها را در چند رشته به اختصار توضیح میدهیم، دقت فرمایید که در انتشارات کتیبه نوین طراح جلد هر کتاب در زمینه موضوع کتاب تسلط کافی را دارا می باشد.
طراحی جلد کتاب علمی و معمولاً اکثر کتابها در آخرین مرحله قبل از چاپ کتاب انجام میشود. در طراحی جلد کتاب علمی، بهتر است که محتوای کتاب را مطالعه شود تا بتوان از آن کتاب تصویر ذهنی ساخت و همان را پیادهسازی کرد. در صورتیکه درون کتاب هرگونه محتوای بصری موجود بود، بهتر است تا از آن تصاویر بر روی جلد کتاب استفاده نمود. به علاوه برای طراحی جلد پشت کتاب علمی تجربه نشان داده که درج منابع معتبر بهکاررفته در محتوای کتاب و نیز مدارج علمی مؤلف، موجب توجه بیشتر مخاطب و فروش بالاتر کتاب شده است. اکثر کتب علمی دارای مفاهیم تخصصی زیادی هستند که شاید یک طراح ساده نتواند درک مناسبی از آن داشته باشد، ازاینرو انتشارات کتیبه نوین طراحی جلد کتاب علمی را با ارجاع تخصصی به گرافیستهای متخصص و تحصیلکرده در همان رشته آکادمیک محول میدارد. بدین ترتیب نویسنده کتاب میتواند اطمینان خاطر پیدا کند که طراحی جلد کتاب او باکیفیتی عالی و متناسب با متن کتاب وی آماده خواهد شد.
طراحی جلد کتابهای علوم انسانی و مدیریت باکیفیت عالی، تضمینکننده فروش بیشتر و افزایش تیراژ کتاب خواهد بود، البته پیدا کردن طرحی جذاب و چشمگیر در این زمینه کار سختی به نظر میرسد چراکه طراحی جلد کتابهای علوم انسانی و مدیریتی مطمئناً باید با جلوههای خاص و متناسب با محتوای کتاب باشد. میتوان با مراجعه به سایتهای فروش کتاب در سطح دنیا مانند آمازون ایدههای ناب برای طراحی جلد کتابهای علوم انسانی و مدیریت به دست آورد و یا تصویر یکی از مدیران موفق بینالمللی که نامی آشنا و معروف دارد را بر روی جلد کتاب مدیریت استفاده نمود، اما نکته مهم و اساسی در طراحی جلد کتابهای علوم انسانی و مدیریت این است که حتماً یک طراحی یونیک و منحصربفرد توسط فردی مجرب و حرفهای در این زمینه صورت گیرد. بهتر است این شخص، از زیرمجموعه انتشاراتی باشد که قصد چاپ کتاب شما را دارد، زیرا علاوه بر آشنایی با سبک کاری انتشارات، میتواند با دیگر عوامل نشر کتاب هماهنگ بوده تا درمجموع چاپ کتاب باکیفیت عالی و باب طبع متقاضی راهی بازار شود.
طراحی جلد کتابهای مهندسی باید مدرن و به روز باشد و بهتر است که عنوان کتاب بر روی جلد به دو زبان فارسی و انگلیسی نوشته شود. کتابهای مهندسی به دلیل کاربرد عمومی و تخصصی فراوانی که دارند، از تنوع زیادی برخوردار هستند و ظاهر و طرح روی جلد کتاب وجه تمایز و انتخاب آنها توسط خریدار است، بنابراین طراحی جلد کتابهای مهندسی باید با وارد نمودن جزئیات بیشتری از موضوع و محتوای داخلی و عکسهای منحصربهفرد مرتبط با آن به شیوهای خلاقانه و جذاب بهوسیله طراحی مسلط و حرفهای انجام گیرد. البته گاهی پیش میآید که کتاب علمی که برای چاپ آماده میشود از نوع ترجمهای بوده و اغلب از طرح همان منبع و یا طرحی که تا حدود زیادی مشابه آن است، برای طراحی جلد در نظر میگیرند و یا برای جلبتوجه و تأثیرگذاری بیشتر بر روی مخاطب کتاب، خلاصهای از فعالیتها و تخصص مترجم بر روی پشت جلد کتاب قرار میدهند. رعایت برخی پارامترها نظیر نوع و نحوه چینش تصاویر، فونت عنوان و جایگاه آن بر روی جلد برای بهتر دیده شدن و نیز رنگهای مورداستفاده در طراحی جلد کتابهای مهندسی تأثیر مستقیمی بر جذابیت و کیفیت مطلوب آن جهت جلبتوجه مخاطبان دارد. برای هر چهبهتر انجام دادن این موارد نیاز است که گرافیست متخصص طراحی کتابهای رشته مهندسی باشد و با نویسنده تعامل نزدیکی برقرار کند تا او را از کم و کیف مطالب کتاب آگاه ساخته و چنانچه ایده و طرحی برای طراحی جلد کتاب دارد، با او در میان بگذارد.
طراحی جلد کتابهای هنر و معماری باید آمیختهای از هنر و صنعت باشد، چراکه منشأ معماری هنر و زیباسازی است بنابراین این امر باید هنگام طراحی جلد کتابهای هنر و معماری در تمام ارکان و جزئیات کتاب خود را مشهود و ملموس نماید. کتابهای هنر و معماری جز دستهبندی چاپ کتاب دانشگاهی است که چنانچه در انتشارات کتیبه نوین منتشر شود از بسیاری جهات به نفع نویسنده است، چراکه طراحی جلد کتابهای هنر و معماری اگر توسط طراح متخصص حوزه کتب دانشگاهی معماری انجام شود، خروجی کار مطلوبتر و تخصصیتر خواهد بود.
طراحی جلد کتاب کودک باید با انواع تکنیکهای زیباسازی و جلب توجه کودکان همراه باشد و بتواند محتوای درون کتاب را در قالب تصاویری زیبا و قابل فهم برای کودک با ترکیب رنگی شاد و جذاب نشان دهد. این مسئله بسیار مهم است، چراکه برای کودکان به خصوص آنهایی که در رده سنی زیر هفت سال دارند، جلد کتاب باید موجب برقراری ارتباط بهتر و جلب توجه آنان گردد. برای طراحی جلد کتاب کودک در سنین بالاتر میتوان از نوشتههای زیبا نیز استفاده کرد. چنانچه در انجام طراحی جلد کتاب کودک نکات فوق در نظر گرفته شود تأثیر مهمی در افزایش فروش و تیراژ کتاب کودک خواهد داشت.
طراحی جلد کتاب داستان باید انتقالدهنده خوبی برای محتوای داستان کتاب باشد و حس کنجکاوی مخاطب را تحریک سازد. برای مثال نوشتن یادداشتی از نویسنده، افتخارات یا کتب چاپ شده موفق قبلی او و یا قسمتی از اوج داستان در پشت جلد، به همراه یک طرح گرافیکی جذاب در علاقهمند کردن مخاطب برای خرید کتاب بسیار مؤثر خواهد بود. توجه به سبک داستان و اینکه کتاب شامل چند داستان کوتاه بوده و یا یک مجموعه داستان بلند است، در انجام طراحی جلد کتاب داستان نقش کلیدی و مهمی دارد.
طراحی جلد کتاب رمان نیز نقش بسیار مؤثری در میزان فروش آن دارد، چراکه بسیاری از مخاطبین رمان هیچ پیشزمینهای از آن ندارند و تنها از پشت ویترین مغازه یا مشاهده آن در یک سایت اینترنتی اقدام به خرید کتاب رمان مینماید، بنابراین طراحی جلد کتاب رمان به همراه عنوان جذاب، دو فاکتور اصلی در ارتباط برقرار کردن با خواننده است. زحمات نویسنده و روح و روان رمان باید در تصویر و طراحی جلد کتاب رمان ملموس باشد، بنابراین یک طراح حرفهای حتماً باید پیش از شروع کار رمان را مطالعه کند تا بداند قصه چیست و آن را به شکل مناسب و قابلفهم در طراحی جلد کتاب رمان به مخاطب انتقال دهد و چنانچه خلاصه و یا متنی کوتاه و جذاب از محتوای درون رمان در پشت کتاب قرار دهد، بیتردید در کار خود موفقتر بوده است.
طراحی جلد کتاب شعر را میتوان با سبک شعری استفادهشده در کتاب، هماهنگ کرد. اینکه شعر از نوع غزل یا سپید باشد و بطور کل از سبکهای قدیم بوده یا سبک جدید، طراحی جلد کتاب شعر را تحت تأثیر خود قرار میدهد. مضمون شعر عاشقانه و یا غمگین، اجتماعی یا مذهبی و امثال این در رنگبندی و تصاویر بهکاررفته بر روی جلد کتاب مؤثر است. جلد پشت کتاب شعر را نیز باید در نظر گرفت. آشنایی مختصر با شاعر، یادداشتی از او و یا یک قطعه کوتاه از اشعار داخل کتاب، ایدههای جذاب و جالبتوجهی برای جذب مخاطب و افزایش فروش کتاب شعر خواهند داشت.
نمونه طراحی جلد را می توانید در کتاب های چاپ شده در انتشارات کتیبه نوین در لینک زیر مشاهده کنید:
کتابهای چاپ شده انتشارات کتیبه نوین
اخذ مجوز کتاب
مدارک لازم برای گرفتن مجوز قبل از چاپ کتاب:
مراحل قانونی اخذ مجوز کتاب شامل ۴ مرحله است:
۱. دریافت شابک:
شابک یک عدد منحصر بفرد ۱۳ رقمی است که به هر کتاب تعلق میگیرد؛ این عدد برای درج امتیازات دانشگاهی نظیر مصاحبه دکتری، ارتقا از استادیاری به دانشیاری، ارتقا از دانشیاری به پروفسوری و … بسیار حائز اهمیت است. شابک در صورتی که برای چاپ چندین کتاب استفاده گردد و یا در سامانه خانه کتاب به ثبت نرسیده باشد باطل گردیده و کلیه امتیازات تعلق گرفته به آن کتابها کان لمیکن تلقی میگردد و برای نویسنده مشکلات بسیاری را به بار میآورد. انتشارات کتیبه نوین در کمتر از ۱ ساعت شابک اثر شما را با ثبت رسمی خانه کتاب در اختیار شما قرار خواهد داد؛ برای هر شابک نیز گواهی رسمی جهت ارائه به ارگان یا دانشگاه مربوطه صادر خواهد کرد.
۲. دریافت فیپا:
ثبت اثر شما در کتابخانه ملی ایران، فیپا گفته میشود. مدت زمان صدور فیپا بسته به میزان ترافیک کاری کتابخانه ملی ایران از ۳ روز تا ۱۵ روز متغیر است ولی بنابر تجربه این مدت زمان ۱۰ روز کاری خواهد بود.
۳. دریافت مجوز چاپ کتاب:
مجوز چاپ توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر میگردد. مدت زمان صدور مجوز چاپ وابسته به موضوع کتاب می باشد.
۴. دریافت مجوز پخش (اعلام وصول):
مجوز پخش توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر میگردد. مدت زمان صدور این مجوز هیچ وابستگی به موضوع کتاب ندارد و همیشه ظرف مدت ۲ روز صادر میگردد. این مجوز برای نویسنده بسیار حائز اهمیت است زیرا هم پخش کتاب بدون این مجوز غیر قانونی است و به محض مشاهده، کتاب مربوطه را از کتابفروشیها جمع میکنند و هم امتیازات دانشگاهی بدون دریافت اعلام وصول فاقد وجاهت قانونی است؛ متاسفانه چون مجوز پخش برای ناشر از اهمیت کمی برخوردار است تعداد کمی از ناشران اصلاً مبادرت به دریافت مجوز پخش نمیکنند و تعداد بسیاری نیز با تاخیر چند ماهه اقدام به دریافت این مجوز میکنند.
اخذ مجوز کتاب از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی:
پس از دریافت فیپا، انتشارات کتاب یک نسخه از کتاب (پرینت کتاب با صحافی فنری)، فایل PDF کتاب، کپی از صفحه فیپای کتاب، مدارک شناسایی نویسندگان و در صورت لزوم مدارک تحصیلی را جهت دریافت مجوز به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واقع در میدان بهارستان تهران میفرستد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز بعد از بررسیهای مربوطه مجوز کتاب را صادر کرده و به انتشارات میفرستد. مدت زمان دریافت مجوز بستگی به نوع کتاب داشته و معمولاً کتابهای علمی در مدت زمان کمتری مجوز میگیرند.
مدارک لازم جهت اخذ مجوز: (این مرحله توسط انتشارات انجام میگیرد)
- فایل نهایی کتاب بر روی سی دی (لوح فشرده (CD) با فرمت PDF کتاب با حجم کمتر از ١۵ مگابایت شامل تمامی صفحات کتاب + شناسنامه و برگه فیپا در یک فایل ارائه شود)
- یک نسخه چاپی از کتاب که به صورت فنری شده و در ابعاد واقعی کتاب چاپ شده باشد (پرینت نسخه نهایی آماده چاپ کتاب به انضمام صفحه عنوان و شناسنامه و فیپا، مطابق با فایل pdf ارائه شده)
- فرم قبل از چاپ
- فرم معرفی ارشاد فارس به واحد نظارت بر چاپ و نشر وزارتخانه
- یک نسخه پرینت از صفحه اصلی فیپا
- کپی شناسنامه یا کارت ملی تمامی نویسندگان
- مدارک دانشگاهی شامل مهندسی یا دکتری، برای نویسندگانی که تمایل به ثبت این عناوین در کتاب خود دارند (درصورت به کاربردن هرگونه لقب دکتر ،مهندس و …. به عنوان پیشوند نام مولف یا مترجم، ارائه مدرک معتبر موید لقب الزامیست)
چاپ کتاب
با توجه به نوع کتاب برای چاپ محتوای کتاب معمولاً از کاغذهای ۷۰ گرمی تحریر، ۸۰ گرمی تحریر، گلاسه و یا کاهی و جلد را از نوع شومیز (مقوای ۲۵۰ یا ۳۰۰ گرمی و برای روکش آن از سلفون مات یا براق و گاهی نیز از uv موضعی)، گالینگور و یا جلد سخت استفاده میکنند. معمولاً متن داخلی کتاب تک رنگ (سیاه و سفید) و جلد کتاب ۴ رنگ (جی تی او) انتخاب میشود.
یک کتاب با توجه به بازار و هدف چاپ آن تعیین تیراژ گردیده و براساس تیراژ مورد نظر با یکی از روشهای زیر به چاپ خواهد رسید. روش های چاپ به شرح زیر می باشد:
- کتابهایی که در تیراژ بالا به چاپ میرسند به روش افست چاپ میشوند که در این نوع چاپ هم هزینه تمام شده بابت هر جلد مقرون به صرفه بوده و هم کیفیت چاپ در صورتیکه از مواد مرغوب استفاده شود در بالاترین میزان خواهد بود.
- کتابهایی که در تیراژ محدود به چاپ میرسند که به نشر رومیزی معروف میباشند و با دو نوع و دو روش متفاوت به چاپ خواهند رسید که عبارتند از:
الف) روش دیجیتال: در این روش که تا ۵۰۰ جلد مقرون به صرفه بوده با استفاده از دستگاههای دیجیتال چاپ صورت میگیرد که رزولوشن چاپ بین ۶۰۰ تا ۲۴۰۰ دی پی آی با توجه به نوع و مدل دستگاه متفاوت بود، لذا کیفیت چاپ مطلوب و در برخی موارد در حد چاپ افست میباشد. مطلب دیگری که در این نوع چاپ حائز اهمیت میباشد این است که متن داخلی کتاب توسط خود دستگاه به صورت کامل چاپ و مرتب گردید و ترتیبی توسط دست انسان و یا دستگاه های ثانویه صورت نگرفته و خطا در ترتیب صفحات نخواهیم داشت.
ب) روش ریسو: در این روش که با استفاده از دستگاه های مبتنی بر چاپ ریسو میباشد بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ جلد مقرون به صرفه بوده با توجه به نوع دستگاه، رزولوشن چاپ بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ دی پی آی با توجه به نوع و مدل دستگاه متفاوت بود، لذا کیفیت چاپ در اکثر موارد پایین بوده و عکسها و ترامها خوب چاپ نشده و فقط از نظر هزینه توجیه پذیر میباشد. لازم به ذکر است چون در این روش ابتدا فرمها و صفحات داخلی جداگانه و مجزا چاپ شده و سپس توسط دست انسان و یا دستگاههای ترتیب کن، تریب میشوند احتمال خطا در چیدمان صفحات وجود خواهد داشت.
اعلام وصول و ثبت کتاب
اعلام وصول:
آخرین مرحله از مراحل اداری یک کتاب دریافت اعلام وصول یا اجازه پخش کتاب میباشد و این گواهی در حقیقت بدین معناست که کتابی که چاپ و منتشر شده با متنی که در وزارت ارشاد ثبت شده یکسان بوده و تغییری ندارد و پخش کتاب بلامانع است و بابت شابکی که ناشر به این کتاب اختصاص داده تمام کارها بدون عیب و نقص انجام شده و برای ناشر شابک جدید صادر گردد و مدت زمان صدور اعلام وصول حدود یک ماه میباشد که در این مرحله فرم های مربوطه به کتابخانه ملی است ارسال شود و سپس جهت اعلام وصول کتاب فرستاده شود و پرسنل مشغول در قسمت اعلام وصول وزارت ارشاد زمانی را صرف بررسی کتاب کرده و بعد اعلام وصول کتاب را صادر میکنند.
فرم اعلام وصول کتاب فرمی است که صرفاً مربوط به روال اداری بین مراکز فروش کتاب و ناشر و وزارت ارشاد بوده و از حیطه داشتن سازمان یا نهاد یا ارگان دیگری خارج میباشد و تحت هیچ شرایطی دانشگاه یا سازمانها برای دادن امتیاز کتاب به نویسنده نه این فرم را مطالبه میکنند و نه حق مطالبه این فرم را دارند و صرفاً زمانی که قصد خرید کتاب را داشته باشند (درصورت تمایل) میتوانند یک نسخه از آنرا دریافت نمایند و اینکه برخی افراد که یا اطلاعی از قوانین نشر کتاب ندارند و یا به قصد تخریب ناشرینی پایبند به اصول و قوانین نشر کتاب یک ادعا راجع به فرم اعلام وصول بین صاحبین اثر پخش میکنند در حقیقت قصد دارند از بی دانشی و بی اطلاعی دوستانی که قصد چاپ کتاب را دارند سوء استفاده نمایند.
پس از چاپ کتاب جهت ترخیص کتاب از چاپخانه، انتشارات کتاب میبایست چند نسخه از کتاب به همراه چند فرم اعلام وصول را تکمیل و به وزارت فرهنگ و ارشاد جهت تأیید تحویل دهد همچنین چند نسخه نیز میبایست به مرکز اسناد و کتابخانه ملی و یک نسخه نیز میبایست به خانه کتاب ارسال شود.
برای اعلام وصول انتشارات می بایست برای تیراژ ۱۰۰۰ نسخه تعداد فرم ها و کتاب های زیر را تحویل دهد:
الف) ۵ نسخه فرم اعلام وصول:
- برای ارشاد ۳ نسخه ( یک نسخه برای کارشناسان چاپ و نشر، یک نسخه دبیرخانه، یک نسخه جهت ارسال به خانه کتاب)
- کتابخانه و مرکز اسناد کتابخانه یک نسخه
- یک نسخه نیز نزد ناشر می ماند
ب) ۷ نسخه از کتاب چاپ شده:
- ۵ نسخه جهت اداره ارشاد (۴ نسخه در ارشاد می ماند و یک عدد به خانه کتاب ارسال می شود)
- ۲ نسخه به کتابخانه و مرکز اسناد
ثبت کتاب:
معمولاً ۱۰ روز بعد از رسیدن یک نسخه از کتاب به همراه فرم اعلام وصول به خانه کتاب واقع در خیابان انقلاب تهران، کتاب ثبت میگردد و وضعیت شابک کتاب در سامانه شابک از حالت در دست چاپ به حالت چاپ شده تبدیل میگردد که این امر نشان دهنده ثبت نهایی کتاب میباشد. پس از ثبت نهایی کتاب نویسندگان می توانند کتاب خود را با مشخصات درج شده در قسمت فیپا در خانه کتاب جمهوری اسلامی ایران جستجو کنند، در ضمن نسخه ای از کتاب نویسندگان به صورت فیزیکی (به عنوان سند) در کتابخانه ملی ایران نیز نگهداری خواهد شد.
پخش و فروش کتاب
فروش کتاب جز وظایف شغل دیگری به نام «پخشی کتاب» است اما با این حال ناشر و خود نویسندگان میتوانند با انجام برخی از فعالیتهای زیر در امر فروش و افزایش تعداد فروش کتاب خود نقش بسزایی داشته باشند:
رویکرد اول: کمک و همراهی انتشارات کتیبه نوین
انتشارات کتیبه نوین با توجه به اینکه خود را فقط در چاپ و تولید کتاب شما سهیم ندانسته و کمک و همراهی کردن شما را در فروش آثارتان، اخلاقاً یکی از وظایف مهم خود میداند؛ لذا پس از چاپ کتابتان خدمات رایگانی را به شما تقدیم میدارد؛ در اینجا توجه شما را به خلاصهای از این خدمات جلب مینماییم:
- در انتشارات کتیبه نوین برای کتاب شما پوستری تمام رنگی چاپ میشود و در آن سعی میشود که مخاطبان را با موضوع کتابتان، ویژگیهای محتوایی آن و خلاصهای از مطالب کتاب و طرح جلد کتاب آشنا کند؛ چاپ پوستر برای کتاب شما دو مزیت مهم دارد: اول؛ آنکه با این روش شما میتوانید در هنگام معرفی کتاب خود، به جای هدیه دادن یک جلد از کتابتان، پوسترِ آن را هدیه دهید و مجبور نباشید که کتاب را مجانی به مصرف کننده بدهید. بدین صورت هر شخصی که واقعاً خواهان خواندن کتاب شما باشد مجبور به خرید آن از کتاب فروشیها خواهد شد. دوم؛ پوستر به کتاب شما اعتبار و وجهه خاصی میبخشد و از نگاه روانشناسی صنعتی سازمانی نیز این کار باعث تحریک حس کنجکاوی مخاطب و در نهایت خرید کتاب شما میشود. لازم به ذکر است که در اکثر کشورهای پیشرفته جهان، اصولیترین روش برای بازاریابی و تبلیغ یک کتاب تهیه و توزیع پوستر آن است.
- یکی دیگر از خدمات رایگان و برجسته انتشارات کتیبه نوین به نویسندگان خود این است که هرگاه شما حداقل هفت عنوان کتاب به چاپ برسانید از کتاب هشتم به بعد در آخر کتابهای شما، کاتالوگی شامل طرح جلد و توضیحی از محتوا و ویژگیهای کتابهای شما قرار میگیرد؛ این امر، هم باعث معرفی و اطلاعرسانی کتابهای دیگر شما به مخاطب میگردد و هم اگر مخاطب تحت تأثیر قلم شما قرار گرفته باشد مشتاق به تهیه کتب دیگر میشود. آمارهای گرفته شده در انتشارات کتیبه نوین نشان داده است که اجرای این روش فروش کتابهای یک نویسنده را بیش از ۴۰% افزایش میدهد و حتی کتابهایی هم که با اقبال عمومی مناسبی مواجه نگردیده است سرعت فروش بیشتری نسبت به قبل پیدا میکند.
- انتشارات کتیبه نوین همواره از کتابهای نویسندگان خود یک جلد برای هر یک از اُرگانهای معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، خانه کتاب و کتابخانه ملی ایران ارسال میکند و چنانچه سازمان مربوطه هر تعداد کتابی را بخرد مبلغ آن را بطور کامل به نویسنده خواهد پرداخت. خرید کتاب توسط این سازمانها نه تنها مقدار قابل توجهی از هزینههای شما را باز میگرداند بلکه معمولاً به علت اینکه کتابهای خریداری شده در کتابخانههای شهرداری و عمومی سطح کشور پخش میگردد باعث جذب سفارشات انبوه از سراسر کشور میشود.
- مهمترین محل برای عرضه و فروش کتاب، نمایشگاههای کتاب هستند؛ بنابر آمار رسمی در هر استانی به طور میانگین ۶ روز نمایشگاه کتاب دایر میگردد و فروش نمایشگاهها در حدود ۲۰% تا ۴۵% از کل فروش سالِ آن استان است که این نشان دهنده اهمیت و جایگاه فروش هر کتابی در نمایشگاه کتاب است؛ انتشارات کتیبه نوین با عرضه و فروش کتاب شما در نمایشگاههای مختلف بینالمللی و استانی، قدم کوچکی در معرفی کتاب شما به مخاطبان برخواهد داشت.
رویکرد دوم: فعالیتهای نویسندگان در توزیع و فروش
شما به روشهای گوناگونی میتوانید مستقیماً در روند فروش کتاب خود فعالیت کنید ولی به طور معمول ۴ روش زیر نسبت به روشهای دیگر موفقیت بیشتری به همراه داشتهاند:
- تدریس در دانشگاه: بسیاری از کتابهایی که در انتشارات کتیبه نوین به تجدید چاپ میرسند از این دسته هستند؛ معمولاً نویسندگان این کتابها از مدرسین همان درس هستند و یا طی توافقی با سایر اساتید دانشگاهها کتاب آنها به عنوان منبع درسی معرفی میگردد؛ بنابر آمارهای کنونی انتشارات کتیبه نوین کتابهای درسی که با این روش به فروش میرسند به طور میانگین ۲۰۰۰ جلد در سال به چاپ میرسند که این تیراژ، رقم قابل قبول و توجیهپذیری در زمینه موفقیت اقتصادی کتاب است.
- عضویت در گروهها و انجمنها: تاکنون در انتشارات کتیبه نوین، نویسندگان کتابهای عمومی مخصوصاً کتابهای ادبی و شعر از این روش بهره جستهاند؛ معمولاً در این گروهها افراد جهت تقویت روحی از یکدیگر حمایت میکنند و آثار یکدیگر را حتی اگر مورد استفاده هم نباشد خریداری میکنند؛ بنابر تجربه ما نویسندگانی که از این طریق مبادرت به فروش کتابهایشان مینمایند آثار خود را در تیراژی حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ جلد به چاپ میرسانند؛ این نویسندگان فعال و خوش ذوق پس از اتمام تیراژ خود به جای تجدید چاپ آن، کتاب جدیدی را به چاپ میرسانند.
- بازاریابی در گروهها و محیطهای مجازی (مانند موبایل و اینترنت): نویسندگان خلاق از این طریق نسبت به معرفی و فروش کتاب خود مبادرت ورزیدهاند.
- بازاریابی مستقیم و بی واسطه نویسنده از کتابفروشیها: همانطور که در مورد روند پخش کتاب برای شما فرهیختگان مطالبی را بازگو کردیم؛ کتاب فروشیها اصلاً میانه خوبی با قبول کتابهای ناشناخته از مراکز پخش ندارند ولی از طرف دیگر بنا به دلایلی مایل به قبول امانی (بصورت امانت) کتاب از جانب نویسنده هستند و چنانچه نویسندهای در پخش و بازاریابی مستقیم کتاب خود فعالیت نماید موفق به توزیع کتاب خود در سطح کتابفروشیها میشود؛ در صورتی که قلم شما به معنای واقعی خوب و روان باشد و موضوع کتابتان نیز برای خوانندگان جذاب باشد موفقیت زود هنگام کتاب شما با این روش قدیمی قطعی است و در مدت زمان کوتاهی کتابفروشیها و مراکز پخش هستند که خود به دنبال کتاب شما خواهند آمد؛ امروزه نویسندگان مستعد بسیاری را میشناسیم که با تحمل سختیها و مشقت فراوان کتاب خود را با این روش معروف و پرفروش کردهاند.
رویکرد سوم: استفاده پخشی کتاب معتبر و متناسب با موضوع کتاب
همانطور که در ابتدا گفته شد در اصل وظیفه پخش کتاب بر عهده شغل «پخشی کتاب» میباشد. انتشارات کتیبه نوین در این مسیر با معرفی پخشی کتاب معتبر و متناسب با موضوع کتاب، نویسندگان را همراهی میکند.
معرفی چند تکنیک بازاریابی و فروش کتاب برای نویسندگان
- تمامی مجلاتی را که بخش معرفی کتاب دارند، مانند مجله موفقیت، بیابید و مطابق با ساختار مجله، اطلاعات کتاب خود را ارسال کنید تا در بخش معرفی کتاب چاپ شود.
- در سمینارها و همایشهای وابسته به زمینه کاری خود، سخنرانی کنید و در بخش معرفی سخنران، خود را به عنوان نویسنده کتاب معرفی کنید. با برگزار کننده سمینار صحبت کنید تا کتاب شما برای فروش در سمینار عرضه شود.
- خلاصهای از کتاب خود را در ۸ صفحه تهیه کرده و آنرا بصورت pdf در اینترنت منتشر کنید. در این فایل الکترونیکی روش تهیه کتاب را توضیح دهید. این فایل را به دهها وب سایت رایگان کتابهای الکترونیکی آپلود کنید.
- تعداد ۱۰۰ نسخه از کتاب خود را برای بازاریابی اختصاص دهید و برای تمامی مجلات و نشریات بفرستید و به آنان هدیه بدهید، شاید یکی از آنها مقالهای درباره کتابتان بنویسد.
- کتاب را در جاهای نامعمول بفروشید. بسیاری از نویسندگان با این روش مخالفند، ولی نتایج آن میتواند فوقالعاده باشد. مثلاً کتابهای کامپیوتری در فروشگاههای تجهیزات کامپیوتری، بسیار بیشتر از کتابفروشی ها به فروش میرود.
- وب سایت کوچکی راهاندازی کنید و در آن امکان خرید پستی کتاب را بوجود آورید تا علاقهمندان بتوانند با ثبت آدرس خود، کتاب را سفارش بدهند.
- چکیدهای از کتاب خود را بصورت صوتی با صدای خودتان تهیه کنید و بر پیغامگیر تلفنی قرار دهید. در تبلیغات اعلام کنید برای شنیدن خلاصه کتاب در ۵ دقیقه به صورت کاملاً رایگان با شماره تلفن شما تماس بگیرند.
- بخشهایی از کتاب را به صورت مقاله به وب سایتها و همچنین مجلات ارسال کنید. در زیر مقاله بنویسید که منبع این مطلب، کتاب شما است.
- کتاب خود را به عنوان هدیهای مناسب معرفی کنید و توضیح دهید که این کتاب برای چه افرادی میتواند مفید واقع شود و چرا هدیهای مناسب برای این افراد است.
- همیشه کتابهایتان را همراه داشته باشید. یک جعبه از کتابهایتان، بعضی از آگهیها و نشانههای کتاب را در صندوقعقب ماشینتان و کارتهای ویزیتتان را در کیف پول خود داشته باشید. شما هیچوقت نمیدانید که چهزمانی با یک مشتری بالقوه یا رابط بازاریابی روبهرو میشوید.
- فرصتهای ارتباطی در محلهتان را جستوجو کنید. میخواهید برای تعطیلات آخر هفته به دیدن مادربزرگتان بروید؟ قبل از اینکه حرکت کنید کمی تحقیقات محلی انجام بدهید. کتابفروشیها و کتابخانههایی که میتوانید با آنها تماس بگیرید، شناسایی کنید. یا برای یک تور کتاب با همراهی دوستان و خویشاوندانتان برنامهریزی کنید.
- بهعنوان یک نویسنده بومی برای ارتقای کتابفروشیها و کتابخانهها تلاش کنید. بسیاری از کتابفروشیها و کتابخانهها بخش ویژهای دارند که در آنجا کتابهای نویسندههای همشهری و بومی را به نمایش میگذارند.
- خردهفروشهای مناسب را جستوجو کنید. بفهمید کدامیک از آنها با موضوع کتابتان مرتبطاند و خودتان را بهعنوان نویسنده بومی معرفی کنید.
- برچسب «نویسنده بومی» را روی کتابهایی که در شهرتان میفروشید، بچسبانید.
- در کتابخانهها سخنرانی کنید. با کتابخانهها درباره برنامه معرفی کتابتان تماس بگیرید. این برنامهها درباره کتابهای کودکان و عناوین غیرداستانی (مانند سفر، تجارت و یا تناسب اندام) که مخاطب عام دارند، مؤثر است. بسیاری از کتابخانهها اجازه میدهند که کتابتان را در چنین برنامههایی بفروشید و بعضی از آنها هم حقالزحمهای برای سخنرانی میدهند.
- فرصتهای سخنرانی را پیدا کنید. سخنرانی روشی عالی برای فروش کتابهایتان است و ممکن است حتی وقتی در حال کسب تجربه هستید، برای سخنرانی کردن حقالزحمه بگیرید. سازمانهای زیادی (مانند سازمانهای تجاری و مدنی، گروههای مذهبی، مدرسهها و دانشگاه، شرکتهای بازرگانی و …) وجود دارند که به دنبال سخنرانهای جذاب برای مراسمهایشان هستند.
- رسانههای محلی و بومی محبوب را جستوجو کنید. آگهی کتاب را به رسانه شهری که در آن بزرگ شدهاید و زندگی میکنید، بفرستید. ترفند خوبی در شهرهای کوچک است. تبلیغات خود را براساس مؤلفههای مرتبط محلی بسازید. برنامه دانشآموختههای دانشگاه و هر سازمان یا انجمنهای حرفهای مرتبط را فراموش نکنید. نویسندگان غیرداستانی باید برنامهها و گفتوگوهای رادیویی و تلویزیونی را هم در نظر بگیرند.
- کتابتان را در نمایشگاه و جشنوارهها شرکت بدهید. شرکت نمایشگاهها و جشنوارهها معمولاً بهترین کار است، اگر کتابتان با موضوع آنها مرتبط باشد یا مخاطبان گستردهای را در بر بگیرد.
- کتابهای کودکان را در مدرسهها و سازمانهای جوانان معرفی کنید. بازدید از مدرسه روشی عالی برای دسترسی به کودکان است.