اندازه قلم و فونت استاندارد کتاب
اندازه قلم و فونت استاندارد و مناسب کتاب
فونت کتاب چیست؟
مجموعه حروفی که به‌صورت گرافیکی، یک زبان را به تصویر می‌کشند که در زبان انگلیسی Font و در زبان فارسی به آن فونت می‌گویند.
تایپوگرافی کتاب چیست؟
«تایپوگرافی کتاب» یا همان فونت کتاب به نوعی فونت گفته میشود که برای چاپ کتاب و متون طولانی استفاده میشود. این فونت‌ها برای خوانایی و راحتی خواننده طراحی شده‌اند و عواملی مانند فاصله‌بندی مناسب بین حروف، اندازه مناسب حروف و خطوط، تعداد حروف در هر خط و سایر جزئیات را در نظر می‌گیرد.
اهمیت فونت استاندارد و مناسب برای چاپ کتاب
اگر قصد چاپ کتابی را دارید، هنگام آماده‌سازی فایل اولیه کتاب، باید طبق استانداردهای موجود، بهترین فونت را انتخاب کنید. برای این کار متخصصان انتشارات کتیبه نوین می‌توانند توصیه‌ها و راهنمایی‌های لازم را در اختیار شما قرار دهند.
همان‌طور که اشاره کردیم، انتخاب فونت استاندارد برای چاپ کتاب فارسی از قواعد و قانون‌های مشخصی پیروی می‌کند، که همه فعالان صنعت چاپ ملزم به رعایت آن‌ها هستند. این قواعد و قوانین تحت عنوان «فونت استاندارد چاپ کتاب» شناخته می‌شوند. دلیل این موضوع نیز، یکدست شدن کتاب‌ها و عدم انتخاب سلیقه‌ای فونتهای نامناسب است.
نقش فونت در خوانایی کتاب
خوانایی میزان راحتی بصری فرد را هنگام خواندن بخش‌های طولانی یا خواندن برای مدت زمان طولانی توصیف می‌کند. خوانایی به این معنی که به راحتی می‌توان یک حرف را از حرف دیگر تشخیص داد.
برخی از این عوامل تأثیرگذار در زمینه خوانایی شامل:
• فاصله بین حروف
• ارتفاع حروف
• ضخامت حروف
• اندازه حروف
• نوع فونت حروف و…
اندازه فونت استاندارد تایپ کتاب
در مرحله اولیه تایپ کتاب بهتر است جهت خوانایی متون از فونتی بزرگتر از حالت استاندارد کتاب استاده شود. به عنوان مثال برای متن فارسی به جای فونت 13 از فونت 14 استفاده شود.
راهنمای انتخاب اندازه و نوع فونت برای چاپ کتاب
- در انتخاب فونت و سایز متن، اولین موردی که باید در نظر بگیرید، مخاطبین کتاب شما هستند.
- فونتهای لاتین اندازه بزرگتری نسبت به فونت های فارسی دارند. از این جهت اندازه فونت کلمات انگلیسی در متن فارسی باید دو درجه کوچک‌تر از اندازه فونت متن فارسی باشد.
- در انتخاب اندازه و فونت جلد کتاب حواستان باشد که از چندین فونت و اندازه استفاده نکنید. نهایت از دو نوع فونت برای جلد کتاب بهره بگیرید. قابل تذکر است که متن جلد کتاب را ایتالیک نکنید و از سایه‌دار کردن عنوان جلد کتاب بپرهیزید.
- برای کتاب های مرجع که در طی زمان به مدت کوتاهی مورد استفاده نیستند، حجم متن بالایی دارند. لذا از فونت ریزتر استفاده کنید.
- اندازه Tracking در متن اصلی کتاب نباید از ۲۵- بیشتر باشد.
- بیشتر از ۳ فونت مختلف را به کار نگیرید. حتی اگر ۳ فونت مختلف را انتخاب کردید، حواستان باشد که این ۳ فونت از یک خانواده باشند و برای عنوان، پاورقی، متن اصلی فارسی و متن انگلیسی از خانواده یک فونت استفاده کنید.
چگونه فونت مناسب برای کتاب را انتخاب کنیم؟
هر چقدر جلد کتاب و محتوای آن جذاب و خیره کننده باشد، انتخاب فونت مناسب برای چاپ کتاب تفاوت زیادی را در دید کاربر ایجاد می‌کند. هدف از انتخاب فونت کتاب این هست که یک جریان بصری منسجم برای خواننده بوجود بیاید، طوری که ذهن را منحرف نکند، بلکه باعث تمرکز بیشتر هنگام مطالعه شود.
برای انتخاب تایپوگرافی مناسب و فونت کتاب، باید خوانندگان و کاربر هدف خود را به خوبی بشناسید و ویژگی‌های دقیق آن‌ها را لیست کنید، نکته مهم دیگر در انتخاب فونت کتاب، مبحث متن شما است، هر کتاب فونت مخصوص و متناسبی را می‌طلبد.
فونت مناسب و استاندارد متن کتاب‌های فارسی
برای کتاب‌های فارسی اولویت استفاده شامل فونت B lotus, B nazanin, B zar, B mitra میباشد و در صورت استفاده از کلمات لاتین از فونت Times new roman استفاده می‌کنیم.
اندازه قلم استاندارد متن کتاب‌های فارسی
برای قسمت‌های فارسی از قلم ۱۳ و برای قسمت‌های انگلیسی از قلم ۱۰٫۵ استفاده می‌کنیم.
فونت مناسب و استاندارد پاورقی (زیرنویس) کتاب‌های فارسی
برای پاورقی کتاب‌های فارسی اولویت استفاده شامل فونت B lotus, B nazanin, B zar, B mitra میباشد و در صورت استفاده از کلمات لاتین از فونت Times new roman استفاده می‌کنیم.
اندازه قلم استاندارد پاورقی (زیرنویس) کتاب‌های فارسی
برای فارسی ۱۰٫۵ و برای لاتین ۸٫۵ انتخاب شود.
فونت مناسب و استاندارد متن کتاب‌های انگلیسی
برای کتاب‌های انگلیسی از فونت Times new roman استفاده میشود.
اندازه قلم استاندارد متن کتاب‌های انگلیسی
برای متن کتاب‌های انگلیسی از اندازه قلم ۱۱٫۵ استفاده میشود.
فونت مناسب و استاندارد پاورقی (زیرنویس) کتاب‌های انگلیسی
برای پاورقی کتاب‌های انگلیسی از فونت Times new roman استفاده میشود.
اندازه قلم استاندارد پاورقی (زیرنویس) کتاب‌های انگلیسی
برای پاورقی کتاب‌های انگلیسی از اندازه قلم 9 استفاده میشود.
فونت مناسب و استاندارد متن کتاب‌های عربی
فونت تایپ کتاب‌های عربی با توجه به زبان عربی و تفاوت نگارش آن با زبان فارسی متفاوت است. چرا که نمی‌توان از فونت بی‌نازنین برای متن‌های عربی همانند فارسی استفاده کرد که عمده‌ترین مشکل آن تایپ نکردن «تاء گرد» است که به صورت «ه» تایپ میشود که مسلماً درست نیست.
هر چند که فاکتورهای بسیار زیاد دیگری وجود دارد تا شما از فونتهای دیگری برای متون عربی استفاده کنید. یکی از فونتهای جذاب و بسیار زیبا برای متن‌های عربی، فونت «القرآن الکریم» میباشد که شما می‌توانید با دانلود این فونت به جذابیت‌های زبان شیرین عربی بیفزایید و عبارت‌های عربی را به شکل زیبنده‌تری تایپ کنید تا ضمن زیبا نوشتن، بتوانید اصول تایپ متن عربی را نیز به درستی مدنظر قرار داده باشید.
علاوه بر این فونت، فونتهای بسیار زیاد دیگری وجود دارد که هر کدام از آن‌ها را در جایگاه خود مورد استفاده قرار می‌دهند.
اندازه قلم استاندارد متن کتاب‌های عربی
برای متن کتاب‌های عربی از اندازه قلم 12 استفاده میشود.
فونت مناسب و استاندارد پاورقی (زیرنویس) کتاب‌های عربی
برای پاورقی کتاب‌های عربی از فونت «القرآن الکریم» استفاده میشود.
اندازه قلم استاندارد پاورقی (زیرنویس) کتاب‌های عربی
برای پاورقی کتاب‌های عربی از اندازه قلم 10 استفاده میشود.
بهترین فونت‌ها برای چاپ کتاب
در این بخش لیستی از فونت‌هایی که می‌توانید برای کتاب خود استفاده کنید را آورده‌ایم، با توجه به مبحث و محتوای کتاب و شناخت دقیق خوانندگان هدف بهتر است فونت کتاب را انتخاب کنید:
1. بهرین فونتهای فارسی
- B mitra
- B nazanin
- B zar
- Iransans
- B yekan
- B titr
2. بهرین فونتهای انگلیسی
- Time new roman
- Calibri
- Palatino Linotype
- Book Antiqua
- Georgia
- Goudy Old Style
- Bookman
- Adobe Garamond Pro
- Century Schoolbook
3. بهرین فونتهای عربی
- فونت «القرآن الکریم»
- Traditional Arabic
فونت مناسب و استاندارد طرح جلد کتاب
همان‌طور که می‌دانید، جلد کتاب اولین تأثیرگذاری را روی مخاطب خواهد داشت. بنابراین هرچقدر فونت کتاب، جلد کتاب و محتوای آن دارای جذابیت بیشتری برای چشم مخاطب باشند، احتمال انتخاب کتاب توسط خواننده بیشتر خواهد شد. در طراحی جلد کتاب، امکان استفاده از تصاویر و فونتهای سلیقه‌ای وجود دارد. در واقع استانداردهای مرتبط با جلد کتاب، نسبت به فونت استاندارد چاپ کتاب که در صفحات دیده میشود، بسیار گسترده‌تر است.
با این حال همچنان باید یک جریان بصری منسجم برای خواننده، از جلد کتاب تا محتوای اصلی و متن پاورقی آن دیده شود. بنابراین بهتر است فونت جلد کتاب، از خانواده فونت استفاده شده در متن کتاب باشد.
اندازه قلم فونت نیز معمولاً بسیار بزرگتر از اندازه قلم استفاده شده در صفحات است. دلیل آن نیز جلب توجه مخاطب است. اندازه کتاب، سلیقه، نوع محتوا و مخاطبان کتاب در انتخاب فونت مناسب برای جلد کتاب تأثیر گذار هستند. علاوه بر این، جنس جلد کتاب نیز موضوع دیگری است که باید به آن توجه شود. برای مثال نوع فونتهای استفاده شده برای جلد شومیز ممکن است با جلد گالینگور و سخت متفاوت باشد.
فونتهای رایج برای جلد کتاب تیتر، نازنین و لوتوس میباشد. البته از فونتهای مشابه این نوع فونت‌ها نیز می‌توانید استفاده کنید. حتی از فونتهای نستعلیق نیز می‌توانید استفاده کنید اما قبل آن سلیقه مخاطب خود را نیز در نظر بگیرید.
برخی از عوامل هستند که بر انتخاب نوع فونت مناسب برای چاپ کتاب در بخش جلد کتاب تأثیرگذار هستند که عبارت است از:
• موضوع کتاب
• مخاطب هدف آن کتاب
• قطع کتاب
• هزینه در نظر گرفته شده برای چاپ آن کتاب و…
انتخاب فونت مناسب برای عنوان‌های کتاب
عناوین کتاب معمولاً بزرگتر از متن اصلی کتاب هستند بنابراین باید فونتی را انتخاب کنید که نسبت به متن کتاب برجسته باشد و اندازه متن بزرگتری داشته باشد. رعایت اصل بزرگتر بودن عنوان کتاب از لحاظ خوانایی و زیبایی نیز اهمیت دارد. توصیه می‌کنیم از این دستور برای فونت عناوین کتاب استفاده کنید:
عنوان‌های اصلی کتاب (مانند فصل‌های کتاب): از قلم‌های تیتر، جدید و میترا با اندازه فونت حدود 18 می‌توانید استفاده کنید.
عنوان‌های فرعی (مانند تیترهای اصلی کتاب): از فونت های تیتر، میترا، یاقوت و نازنین با اندازه فونت حدود 14 می‌توانید استفاده کنید.
عنوان‌های فرعی‌تر (زیر تیترهای اصلی): از فونت های تیتر، میترا، یاقوت و نازنین با اندازه فونت حدود 12 می‌توانید استفاده کنید.
اندازه فونت برای تایپ زیر جداول و اشکال کتاب
اندازه فونت تایپ کتاب به‌طور کلی ممکن است با توجه به بخش‌های مختلف آن متغیر باشد. اما طبیعتاً اندازه فونت برای تایپ عبارات زیر جداول و اشکال مختلف درج شده در کتاب کوچک‌تر از اندازه فونت عبارت‌های اصلی در دل متن است.
به این صورت که معمولاً متن اصلی را با اندازه 14 به نگارش در می‌آورند و متن زیر جداول و اشکال کتاب را در اندازه 12 می‌نویسند. هر چند که ممکن است این اندازه‌ها یک درجه کمتر یا بیشتر هم شود.
انتخاب فونت مناسب برای چاپ انواع کتاب
بسیاری از مواقع مهم‌ترین عامل در انتخاب فونت استاندارد کتاب، موضوع کتاب است. کتاب‌های رمان و داستان، کتاب کودکان و نوجوان، کتاب‌های درسی، کتاب شعر و … هر کدام دارای فونتهای استانداردی هستند که در صنعت چاپ از آن‌ها استفاده میشود.
1. اندازه قلم و فونت مناسب و استاندارد کتاب‌های دانشگاهی و علمی
موضوع این کتاب‌ها جدی است و فونت استاندارد استفاده شده باید از بین یکی از گزینه‌های میترا، لوتوس، نازنین، زر و در موارد خاصی بدر انتخاب شود.
اندازه استاندارد قلم و فونت کتاب 13استفاده میشود. دلیل آن نیز خوانایی بیشتر محتوای کتاب برای مخاطبین با سن بالا است. از طرفی اکثر پژوهشگران با مشکلاتی مانند ضعیف شدن چشم روبه‌رو هستند و از عینک استفاده می‌کنند. بنابراین باید فاصله بین حروف نیز با دقت انتخاب شود تا برای خواندن کتاب مشکلی نداشته باشند.
2. اندازه قلم و فونت مناسب و استاندارد کتاب‌های داستان و رمان
فونت نازنین و میترا و… نیز برای کتاب‌های داستان و رمان مناسب است.
اندازه قلم و فونت 13 تا 14 نیز پیشنهاد میشود.
3. اندازه قلم و فونت مناسب و استاندارد کتاب‌های شعر
برای کتب شعر از فونتهای نستعلیق، بی‌میترا و بی‌مروارید استفاده میشود.
اندازه قلم و فونت 14 تا 15 نیز پیشنهاد میشود.
4. اندازه قلم و فونت مناسب و استاندارد کتاب‌های کودک
برای کتاب‌هایی با موضوع کودک و نوجوان، معمولاً از فونت رؤیا یا بی‌کودک استفاده میشود. این فونت علاوه‌بر زیبایی بصری برای کودکان و نوجوانان، دارای خوانایی مناسبی نیز است.
اندازه استاندارد فونت کتاب کودک 14 یا 15 است. با این حال هنگام صفحه آرایی کتاب، ممکن است بر اساس قطع کتاب (رقعی، جیبی و …) تصمیم به کوچک‌تر یا بزرگتر کردن اندازه قلم گرفته شود.