شابم (شماره استاندارد بین‌المللی کتاب موسیقی) یا ISMN (International Standard Music Number) یک سیستم شماره‌گذاری است که برای شناسایی آثار موسیقی چاپی و کتاب‌های موسیقی به کار می‌رود. این سیستم مشابه با شماره استاندارد بین‌المللی کتاب (ISBN) است که برای شناسایی کتاب‌های متنی و غیرموسیقی استفاده می‌شود، اما خاص آثار موسیقی است. در این توضیح، به بررسی تاریخچه، ساختار، کاربردها، و تفاوت‌های شابم با سایر سیستم‌های شماره‌گذاری مانند ISBN خواهیم پرداخت.

تاریخچه شابم (ISMN)

ایده‌ی ایجاد یک سیستم استاندارد برای شناسایی آثار موسیقی در سطح جهانی، به‌ویژه برای نت‌های موسیقی و دیگر آثار چاپی مرتبط با موسیقی، در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی مطرح شد. پیش از آن، آثار موسیقی اغلب بدون شماره‌گذاری و با استفاده از روش‌های مختلف شناسایی می‌شدند. این موضوع منجر به مشکلاتی در مدیریت و توزیع آثار موسیقی، به‌ویژه برای ناشران و کتاب‌فروشان موسیقی، می‌شد.

در نتیجه، اتحادیه بین‌المللی ناشران موسیقی (International Music Publishers Association یا IMPA) در سال ۱۹۷۲ میلادی تصمیم به ایجاد سیستم شابم گرفت. هدف این بود که یک شماره‌گذاری جهانی و استاندارد برای آثار موسیقی چاپی ایجاد شود تا آثار موسیقی به‌راحتی شناسایی، توزیع و محافظت شوند. سیستم ISMN در ابتدا تنها برای کتاب‌های موسیقی و نت‌های چاپی استفاده می‌شد و بعدها گسترش یافت تا سایر انواع آثار موسیقایی چاپی را نیز پوشش دهد.

ساختار شماره شابم (ISMN)

شماره شابم یک شماره ۱۳ رقمی است که برای هر اثر موسیقی چاپی اختصاص داده می‌شود. ساختار آن مشابه با ساختار شماره‌های ISBN است، با این تفاوت که برای آثار موسیقی طراحی شده است. به‌طور کلی، ساختار شماره ISMN به شکل زیر است:

• کد پیش‌شماره کشور (اولین بخش): این بخش، دو یا سه رقم اولیه شماره است که نمایانگر کشور یا منطقه جغرافیایی است که ناشر کتاب موسیقی در آن مستقر است.
• کد ناشر (بخش میانه): این بخش به ناشر خاصی اختصاص دارد و به آن‌ها کمک می‌کند تا آثارشان را از یکدیگر تفکیک کنند. این بخش معمولاً توسط سازمان‌های صادرکننده ISMN در هر کشور تخصیص داده می‌شود.
• کد اثر (بخش بعدی): این بخش کدی منحصر به فرد است که به هر اثر موسیقی تخصیص داده می‌شود و به شناسایی خاص آن اثر کمک می‌کند.
• شماره چک‌سوم: این بخش، که معمولاً یک رقم است، به‌منظور جلوگیری از اشتباهات در تایپ شماره و تضمین صحت آن اضافه می‌شود.

کاربردهای شابم (ISMN)

سیستم ISMN کاربردهای مختلفی در صنعت موسیقی و انتشارات دارد که شامل موارد زیر است:

شناسایی آثار موسیقی

شابم به‌عنوان یک سیستم استاندارد جهانی برای شناسایی آثار موسیقی چاپی عمل می‌کند. هر اثر موسیقی که توسط یک ناشر ثبت شود، شماره ISMN خاصی دریافت می‌کند که آن اثر را از سایر آثار متمایز می‌سازد. این شماره به‌ویژه برای نت‌های موسیقی و کتاب‌های موسیقی کاربرد دارد.

مدیریت و توزیع آثار موسیقی

ناشران، فروشندگان، و کتاب‌فروشان می‌توانند از شماره ISMN برای شناسایی و مدیریت موجودی آثار موسیقی استفاده کنند. این شماره‌ها به‌طور دقیق به ناشر و آثار موسیقی آن‌ها اختصاص داده می‌شود، و بنابراین باعث سهولت در فرآیند توزیع و فروش می‌شود.

حفاظت از حقوق مؤلف و ناشر

شابم یکی از ابزارهایی است که به ناشران و مؤلفان موسیقی کمک می‌کند تا آثار خود را در سطح جهانی شناسایی کنند و از کپی‌های غیرمجاز و نقض حقوق مؤلف جلوگیری کنند. با اختصاص یک شماره منحصر به فرد به هر اثر موسیقی، امکان پیگیری و نظارت بر فروش و توزیع آثار بیشتر فراهم می‌شود.

ارتباطات جهانی در صنعت موسیقی

شابم به ناشران و توزیع‌کنندگان آثار موسیقی کمک می‌کند تا در سطح بین‌المللی ارتباط برقرار کنند. استفاده از شماره شابم استاندارد جهانی، باعث تسهیل در تبادل اطلاعات و هماهنگی میان کشورها و ناشران مختلف می‌شود.

تفاوت‌های ISMN با ISBN و ISSN

در حالی که ISMN مختص آثار موسیقی است، دو سیستم مشابه دیگر به نام‌های ISBN (International Standard Book Number) و ISSN (International Standard Serial Number) نیز وجود دارند که برای شناسایی انواع مختلف آثار چاپی به‌کار می‌روند. در اینجا به تفاوت‌های این سه سیستم پرداخته می‌شود:

 ISMN و ISBN

• ISBN مختص کتاب‌های متنی است و برای شناسایی کتاب‌هایی که شامل محتوای متنی یا علمی هستند، استفاده می‌شود.
• ISMN خاص آثار موسیقی است و به‌طور ویژه برای شناسایی نت‌های موسیقی، کتاب‌های موسیقی، و دیگر آثار چاپی مرتبط با موسیقی به‌کار می‌رود.
• ساختار: هر دو سیستم شماره‌گذاری دارای ساختار مشابهی هستند، اما هرکدام در حیطه خاص خود استفاده می‌شوند.

 ISMN و ISSN

• ISSN برای شناسایی نشریات دوره‌ای (مثل مجلات یا روزنامه‌ها) استفاده می‌شود، در حالی که ISMN فقط برای آثار موسیقی است.
• ISSN معمولاً برای انتشاراتی که به‌صورت دوره‌ای منتشر می‌شوند (مثلاً مجله‌های موسیقی) به‌کار می‌رود، اما ISMN برای آثار موسیقی که به‌صورت واحد منتشر می‌شوند، استفاده می‌شود.

نقش شابم در دنیای موسیقی معاصر

در دنیای امروز که ارتباطات جهانی به‌شدت گسترش یافته است، وجود سیستم‌های شماره‌گذاری استاندارد مانند ISMN برای صنعت موسیقی اهمیت زیادی پیدا کرده است. این سیستم به ناشران، توزیع‌کنندگان، و خریداران این امکان را می‌دهد که آثار موسیقی را به‌راحتی شناسایی کنند، موجودی‌ها را مدیریت کنند و از کپی‌های غیرمجاز جلوگیری نمایند.

در دنیای دیجیتال، با وجود انتشار آثار موسیقی به‌صورت آنلاین، شابم همچنان برای نسخه‌های چاپی و نت‌های موسیقی کاربرد دارد و به ناشران کمک می‌کند که آثار خود را در این فضای جدید نیز به‌طور منظم و استاندارد شناسایی کنند.

نتیجه‌گیری

شابم (ISMN) یک ابزار مهم در دنیای موسیقی است که به شناسایی، مدیریت، و توزیع آثار موسیقی چاپی کمک می‌کند. این سیستم، با استفاده از یک شماره شناسایی منحصر به فرد، امکان پیگیری آثار و جلوگیری از نقض حقوق مؤلف را فراهم می‌آورد. از آنجا که دنیای موسیقی و نشر آن به سرعت در حال تحول است، وجود چنین سیستم‌های استانداردی باعث تسهیل در تعاملات بین‌المللی و رشد صنعت موسیقی می‌شود.

در مورد چاپ و نشر کتاب بیشتر بدانید…

صفحه اصلی وب‌سایت انتشارات کتیبه نوین