صفحه‌آرایی کتاب
صفحه‌آرایی کتاب
صفحه‌آرایی کتاب در انتشارات کتیبه نوین
انتشارت کتیبه نوین با داشتن کادری مجرب در زمینه صفحه‌آرایی کتاب در نرم‌افزار ورد (Word) و نرم‌افزار ایندیزاین (InDesign) آماده ارائه خدمات به نویسندگان و فرهیختگان گرامی میباشد.
تعریف صفحه‌آرایی
صفحه‌آرایی یا همان آراستن صفحات کتاب عبارت است از طراحی و تعبیه همه اجزای کتاب مثل طراحی سر صفحه، قرار دادن شماره صفحات کتاب، ترسیم خوب جداول و اشکال، طراحی نمودارها، صفحه شناسنامه و فهرست کتاب و هر آنچه در داخل کتاب آمده یا می‌بایست ذکر شود.
در حقیقت، صفحه‌آرا تمامی محتوای مطالب را به شکلی منسجم و منظم و دقیق و آراسته در کنار یکدیگر ذکر می‌کند به شکلی که متن نهایی از لحاظ بصری جلوه بسیار خوبی داشته باشد. گاهاً مشاهده می‌شود که جداول یا نمودارها در کتاب با فرمت‌های متفاوتی درج شده است یا اینکه نمودار یا جداول به شکلی در کتاب آمده است که مطالعه آن‌ها برای خواننده با سختی و دشواری همراه است. به این ترتیب، کار صفحه‌آرا بسیار مهم و ارزشمند میباشد.
صفحه‌آرایی عبارت است از ایجاد نظم و روابط منطقی و موزون بین عناصر نوشتاری و تصویری و فضاهای خالی با هدف تسهیل خواندن و ترغیب خواننده به ادامه خواندن از طریق ایجاد زیبایی و خلاقیت. هدف از صفحه‌آرایی کتاب، ایجاد انگیزه بیشتر برای خواندن، راحتی در خواندن و ایجاد زیبایی با به‌کارگیری عناصر بصری معقول است. صفحه‌آرایی خوب و مناسب با موضوع کتاب می‌تواند رغبت خواننده و مخاطب را افزایش دهد.
یک صفحه‌آرایی خوب می‌تواند کمک مؤثری در توسعه و رشد فرهنگ داشته باشد و ذائقه بصری خوانندگان کتاب را اصلاح و تقویت کند. صفحات هر کتاب بایستی به تناسب قطع، موضوع، و مخاطب، دارای چهارچوب و کرسی‌بندی مناسبی باشد. آرایش هر صفحه نیز براساس این شبکه‌بندی انجام می‌شود و برای داشتن یک شبکه‌بندی مناسب ضرورت دارد که فضای صفحه دارای تناسبی موزون و چشم‌نواز باشد.
صفحه‌آرایی کتاب چیست؟
صفحه‌آرایی مجموع آماده‌سازی صفحات جهت چاپ را صفحه‌آرایی می‌گویند که رفته رفته به مرور زمان پیشرفته شده و با چاشنی خلاقیت به مسئله‌ای مهم در جذب مخاطب برای مطالعه بیشتر رسانه مبدل شده است. با پیشرفت علم و تکنولوژی و حضور رسانه‌های نوین از قبیل سایت‌های خبری، کتاب‌های الکترونیک، تلویزیون، رادیو و… کتاب و مجله هنوز مخاطب خود را از دست نداده و همچنان به سران مطالعه به مهم‌ترین عامل پیشرفت کشورها یاد می‌شود. برای افزایش این سرانه، یکی از راه‌ها صفحه‌آرایی جذاب و هنرمندانه برای جذب و لذت بردن بیشتر مخاطبان است.
در کل صفحه‌آرایی، هنر انتخاب فونت، اندازه کلمات، فواصل خطوط، فاصله از حاشیه‌ها، زیباسازی و طراحی گرافیکی صفحات، جاگذاری مناسب عکس‌ها و … میباشد. به‌طور کل می‌توان گفت که صفحه‌آرایی به مجموعه عملیات قبل از آماده‌سازی چاپ نشریه می‌گویند. انتخاب مناسب رنگ‌ها جهت چاپ با کیفیت، دید خلاقانه و طراحی قوی از دیگر فاکتورهای یک صفحه‌آرایی مناسب است.
به عبارت دیگر صفحه‌آرایی هنر جذب توجه مخاطب به مطالب نشریه و کمک به افزایش توجه او به‌علاوه ایجاد اشتیاق در دنبال کردن موضوع نشریه است که این مهم با شناخت مخاطب به دست می‌آید.
اهمیت صفحه‌آرایی
تمامی نسخ خطی و کتاب‌های باقی مانده از تاریخ مکتوب زبان فارسی هر یک به نوعی دارای صفحه‌بندی است. در این کتاب‌ها خوشنویسان و مذهبان وظیفه‌ی صفحه‌آرایی را بر عهده داشته‌اند و کاتب یک کتاب صفحه‌آرا و تعیین‌کننده‌ی چیدمان یک صفحه نیز بود است. تطبیق متقارن عناصر، تقسیم متقارن سطوح، تنظیم هندسی نقوش، تلفیق موزون خط‌ها و ترکیب متعادل رنگ‌ها، همه دستاوردهایی هستند که وحدت مضمونی و بصری را در نسخه‌های خطی ایران تأمین می‌کنند. با رواج صنعت چاپ صفحه‌آرایی وارد مرحله دیگری می‌شود که تأثیر تکنیک‌ها و امکانات فنی بر روی آن بسیار است.
شاید برای شما پیش آمده باشد که خواندن برخی کتاب‌ها برایتان (علی‌رغم سختی و راحتی محتوا) آسان بوده و برخی کتاب‌ها بسیار سخت. به شکلی که وقتی برخی کتاب‌ها را می‌خوانید سریع خسته می‌شوید ولی از خواندن یکسری کتاب‌های دیگر خسته نمی‌شوید. با فرض اینکه محتوای هر دو کتاب به لحاظ کیفی هم سطح باشند یکی از عواملی که تفاوت ایجاد می‌کند می‌تواند تفاوت‌ها در صفحه‌آرایی کتاب باشد.
یکی از طراحان معروف کتاب به نام اریک اسپیکرمن درباره صفحه‌آرایی کتاب و طراحی کتاب می‌گوید:
کتاب‌های فراوانی دیده‌ام که علی‌رغم طراحی جلد بسیار عالی، صفحات درونی فاجعه‌باری داشته‌اند. این کتاب‌ها مانند برخی مواد خوراکی بودند که هرچند بسته‌بندی شیک و خوبی دارند اما وقتی آن را از بسته‌بندی خارج می‌کنیم شکل و ظاهر مأیوس‌کننده‌ای دارد. به‌اصطلاح در نگاه اول خوشمزه می‌آیند اما همین‌که مواد آن را از بسته‌بندی بیرون می‌آوریم اشتهایمان را کور می‌کنند.
بدون توجه به اینکه کتاب به‌صورت کاغذی یا الکترونیکی به بازار عرضه خواهد شد، طراحی صفحات داخلی کتاب می‌تواند لذت کتاب‌خوانی را افزایش یا کاهش دهد. صفحه‌آرایی کتاب کاری خاص است و اصول خود را دارد. صفحه‌آرایی کتاب باید براساس سبک و محتوای کتاب انجام گردد.
برای مثال، کتابی که در حیطه هنر نگارش شده است نباید حجم متن بر نمودارها و اشکال برتری داشته باشد؛ نقطه این است که خواننده در این‌گونه کتاب‌ها می‌خواهد هنر را ببیند (منظور نمودارها و اشکال). وقتی صفحه‌آرایی کتاب مخدوش و ضعیف است این پیام را به خواننده می‌رساند که کتاب حاضر کتابی است که خواندن آن سخت و دشوار است.
نرمافزارهای صفحه‌آرایی کتاب
این روزها با پیشرفت علم و تکنولوژی بیشتر از نرمافزارهای کامپیوتری برای صفحه‌آرایی استفاده می‌گردد که نرم‌افزار ایندیزاین (Adobe Indesign) از مهم‌ترین نرمافزارهای صفحه‌آرایی میباشد که با امکانات فراوان، دست طراح را برای انواع خلاقیت باز می‌گذارد. نرم‌افزار پابلیشر (Microsoft Publisher) از دیگر نرم‌افزارهایی ست که سابقاً طرفدار زیادی داشته، اما اکنون جای خود را به نرم‌افزار شرکت ادوبی داده است. نرم‌افزار ورد (Microsoft word) هم امکان صفحه‌آرایی را برای کاربران غیرحرفه‌ای به‌سادگی فراهم نموده تا برای کارهای روزمره به مشکلی برخورد نکنند.
ترکیب‌بندی در صفحه‌آرایی
ترکیب‌بندی به معنی قرار گرفتن اجزاء مختلف در کنار هم و تشکیل یک «کل» است. در یک صفحه‌آرایی خوب محل قرارگیری اشیاء در توازن و تعادلی با یکدیگر قرار دارند که حس مطلوبی به بیننده القاء می‌کنند. با جابجایی اجزاء مختلف در صفحه‌آرایی خوب می‌توانید به این حس خوب که همان حس زیبایی‌ست دست پیدا کنید. در یک طراحی صفحه‌آرایی زیبا، ترکیب تصاویر، خطوط، متون، رنگ‌ها، سایه‌ها، شفافیت تصاویر، و غیره به‌صورت متوازن در کنار یکدیگر جای گرفته‌اند.
یکی از روش‌های مفید جهت ایجاد ترکیب‌بندی مناسب، روش تقسیم‌بندی سه‌تایی است. به این صورت که در نرم‌افزار با استفاده از خطوط راهنما، کادر را به سه قسمت مساوی عمودی و افقی تقسیم‌بندی می‌کنید. از محل برخورد این خطوط می‌توان به‌عنوان نقاط اصلی استفاده کرده و اجزاء مهم را در آن قرار داد.
جدای از این‌ها، یک طراح نیازمند دانش و مبانی هنرهای تجسمی و گرافیک جهت یک صفحه‌آرایی مناسب است. این دانش است که به هنرمند طراح می‌آموزد تا ترکیب عناصر ملموس مانند، خط، سطح، متن، تصویر، اندازه، شکل، رنگ، تیرگی و روشنی، به همراه کیفیت خاص دیداری آن‌ها از قبیل تناسب، تعادل، هماهنگی و کنتراست که باعث مستحکم شدن اثر تجسمی می‌شود را به راحتی به کار گیرد.
ویژگی صفحه‌آرایی خوب و متناسب با فرمت کتاب
- مخاطب را در برابر خود متوقف می‌کند.
- توجه بیننده را به خود جلب می‌کند و وی را به پیگیری و خواندن آن ترغیب می‌کند.
- آمیزش جذابی از حروف و تصاویر را به نمایش می‌گذارد.
- به نحو مطلوب انتظام یافته است.
- به‌خوبی مخاطب خود را می‌شناسد.
- به‌خوبی عناصر اصلی طراحی را به خدمت می‌گیرد.
- پیام را به مخاطبین خاص خود منتقل کند.
- مفهوم روشنی دارد.
- کاملاً صریح است و هیچ ابهامی ندارد.
مراحل صفحه‌آرایی کتاب
از جمله اقدامات صفحه‌آرا در زمان صفحه‌آرایی عبارت است از:
- تعیین قطع کتاب و اندازه حاشیه‌ها
- تنظیم پاراگراف‌ها
- تنظیم فونت فارسی و انگلیسی
- ایجاد ارجاعات در متن جهت زیبایی و دسترسی آسان به مطالب
- تیتربندی و سطح‌بندی
- ایجاد فهرست مطالب به‌صورت اتوماتیک
ذکر چند نکته در صفحه‌آرایی الزامی است:
- شماره صفحات از ابتدایی‌ترین صفحه (بسم ا…) شروع می‌شود به‌گونه‌ای که آخرین شماره صفحه کتاب نشان‌دهنده تعداد کل صفحات باشد.
- شروع فصل از صفحه فرد شروع می‌شود.
- یک‌سوم از صفحه شروع هر فصل باید خالی بماند.
- صفحات شروع فصل فاقد سر صفحه میباشد ولی شماره آن لحاظ می‌شود.
- شماره صفحات فرد در سمت چپ بالای صفحه و شماره صفحات زوج در سمت راست بالای صفحه قرار می‌گیرد.
- سمت چپ سر صفحه زوج نام کتاب و سمت راست سر صفحه فرد نام فصل نوشته می‌شود.
- فاصله سر صفحه تا اولین سطر متن کتاب باید ۱/۲ سانتیمتر در نظر گرفته می‌شود.
اصول صفحه‌آرایی
صفحه‌آرایی یکی از مهم‌ترین ارکان کتاب میباشد. صفحه‌بندی باید طوری باشد که خواننده را راغب به خواندن کتاب کند. نوشته‌ها باید در اندازه مناسب و فاصله بین خطوط نیز مناسب باشد که چشم خواننده هنگام خواندن کتاب اذیت نشود.
۱. قطع کتاب در صفحه‌آرایی کتاب
انتخاب قطع کتاب و اندازه صفحات کتاب اولین و مهم‌ترین قدم در صفحه‌آرایی کتاب است. تمامی هنر صفحه‌آرا بر روی صفحات کتاب ظاهر می‌شود و اگر صفحات و قطع کتاب پتانسیل لازم را نداشته باشد، صفحه‌آرا نخواهد توانست دقت و هنر خود را به کتاب انتقال دهد.
اگر تعداد صفحات کتاب شما بالا باشد و قطع کتاب را قطعی کوچک انتخاب کنید (به دلیل صرفه‌جویی مالی و هر عامل دیگر) یکی از مشکلات بزرگ خواندن کتاب‌ها کاغذی به وجود خواهد آمد، کتاب بسیار سخت ورق می‌خورد و خواننده مجبور است برای نگه داشتن صفحه مورد نظرش کتاب را با هر دو دست بگیرد.
بنابراین، برحسب تعداد صفحات کتاب و برخی عوامل دیگر، سعی کنید قطع مناسبی را برای کتاب خود استفاده نمایید.
بسته به اینکه کتاب شما (رمان، شعر، آموزشی، دانشگاهی و…) باشد باید قطع مناسب را برای آن در نظر گرفت. قطع مناسب برای کتاب‌های رمان و شعر رقعی میباشد و برای کتاب دانشگاهی و آموزشی معمولاً وزیری میباشد.
انتخاب نوع قطع کتاب خود هنری است که کتاب شما را باارزش‌تر و مقبول‌تر برای جذب در بازار و البته خوانندگان گرامی می‌نماید و شاید با اثری که بر قیمت کتاب شما می‌گذارد می‌تواند در موفقیت فروش کتاب شما تأثیر بسزایی داشته باشد. شما می‌توانید صفحه‌بندی کتاب خودتان را در تمامی قطع‌های وزیری، پالتویی، جیبی، رحلی و… به ما بسپارید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر منوی انواع قطع کتاب یا سایز کتاب را مطالعه فرمایید.
2. فونت استاندارد و مناسب در صفحه‌آرایی کتاب
یکی از نکته‌های مهم در صفحه‌آرایی کتاب، فونت کلمات میباشد. که در انتخاب آن باید دقت کافی را داشته باشیم. فونت مورد نظر باید خوانا و آسان باشد. از انتخاب فونت‌های تحریری که خواندن را برای خواننده سخت می‌کند باید بپرهیزم. (به جز در کتاب‌های بخصوص)
براساس محتوای خاص کتاب سعی کنید از فونت‌های مناسب استفاده کنید.
هر کتاب با توجه به موضوع آن می‌تواند فونت خاصی را لازم داشته باشد. مطمئن شوید که از حالت‌های ایتالیک و بولد در تایپ استفاده نمایید. در تایپ کلمات انگلیسی نیز از حالت‌های بزرگی یا کوچکی حروف کلمات نیز بهره ببرید. سایز فونت نیز بسیار مهم است. مثلاً در ایران سایز ۱۲ و ۱۴ بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فونت‌های بی نازنین، لوتوس، میترا در کتاب‌ها رایج و مناسب میباشد.
جهت آشنایی بیشتر منوی اندازه قلم و فونت استاندارد کتاب را مطالعه فرمایید.
3. حاشیه‌های صفحه کتاب
حاشیه صفحات کتاب مهم‌ترین بخش در کتاب است. یک کتاب دارای سه حاشیه است (حاشیه بیرونی، حاشیه بالایی و حاشیه پایینی). البته یک حاشیه داخلی نیز وجود دارد که از طریق چسب به بخش عطف کتاب متصل است.
هر حاشیه‌ای نقش خاص خود را دارند: حاشیه بیرونی محلی برای انگشتان خواننده است که هنگام مطالعه آن قسمت را بگیرد و کتاب را نگه دارد. حاشیه بالایی جایی است که شما می‌توانید اطلاعات مربوط به نام فصل، نام کتاب و شماره صفحه را در آن بیابید.
حاشیه پایینی فضای سفیدی است که هشدار می‌دهد متن یک صفحه چه زمانی به اتمام برسد و مابقی متن به صفحه دیگر منتقل شود.
حاشیه داخلی کتاب این اطمینان را می‌دهد که متن صفحه به بخش چسب کاری شده عطف کتاب وارد نخواهد شد. به‌صورت طبیعی، حاشیه‌های بالا، پایین و بیرونی نسبت به حاشیه درونی کتاب کوچک‌تر هستند. حاشیه درونی کتاب عموماً ۲ سانتیمتر میباشد.
امروزه با استفاده از نرم‌افزارهایی مانند نرم‌افزار ورد، تنظیم حاشیه کتاب بسیار سریع و با دقت کافی انجام می‌شود. حاشیه در کتاب به لحاظ بصری مهم است و یکی از مسئولیت‌های یک صفحه‌آرا این است که در تنظیم حاشیه‌ها دقت لازم را مبذول دارد.
4. فاصله بین خطوط
اصل بعدی، فاصله بین خطوط هنگام تایپ کردن است. بسیاری برای اینکه تعداد صفحات کتاب کاهش یابد، از فونت کوچک و فاصله خط بسیار کم استفاده می‌کنند تا هزینه‌های چاپ را کاهش دهند. اما از آنطرف جلوه بسیار سخت و بی‌روحی به کتاب خود می‌دهند.
اصول آن است که در هر صفحه تقریباً ۳۴ تا ۳۶ سطر موجود باشد. بنابراین، فاصله خطوط را طوری انتخاب کنید که این میزان از سطور در هر صفحه از کتاب جا گیرد.
۵. تصاویر و اشکال در کتاب
اگر کتاب شما شامل عکس، نمودار و تصاویر، یا اشکال هنری میباشد، صفحه‌آرایی باید به‌گونه‌ای باشد که سازگار با این اشکال شود. بسته به موضوعیت کتاب، محتوا و تصاویر در کتاب هر یک به گونه خاص خود با خوانندگان ارتباط برقرار می‌کنند.
اگر شما کتاب کودک نوشته‌اید، در این کتاب محوریت باید با عکس‌ها و اشکال باشد و محتوا می‌بایست بالای اشکال قرار گیرند. اگر یک کتاب آشپزی نگارش کرده‌اید می‌بایست عکس غذا در سمت راست و دستورالعمل پخت در سمت چپ باشد.
یک کتاب عکس می‌بایست عکس‌های آن باکیفیت باشد و معرفی صاحب عکس در بالا و توضیحات دیگر در پایین عکس آورده شود. گاهاً در برخی کتاب‌ها آوردن یک عکس باکیفیت و مرتبط و مناسب بهتر از ساعت‌ها توضیح و تفسیر است.
6. سرصفحه (Running heads) و پانویس در کتاب
رانینگ هد یا سر صفحه یک خط کوتاه در بالای صفحه است که به خوانندگان اطلاعاتی مرتبط با نام نویسنده، نام کتاب، نام فصل و شماره صفحه را ارائه می‌دهد. برخی اوقات شماره صفحه در پایین صفحه آورده می‌شود. این عناوین می‌بایست کوتاه باشند و مزاحمتی به متن اصلی کتاب به وجود نیاورند.
اما شفاف و روشن باشند. در برخی از کتاب‌ها، نیاز است تا برخی لغات و اصطلاحات معادل انگلیسی‌شان آورده شود یا توضیحی ارائه شود که در پانویس انجام می‌گردد. بنابراین، هدر و فوتر در صفحه‌آرایی کتاب بسیار مهم و الزامی هستند.
7. تک ستونه یا دو ستونه
صفحه‌آرا می‌بایست دقت کند که مطالب کتاب یک ستونه یا دو ستونه باشد. استانداردی برای یک یا دو ستونه بودن مطالب کتاب وجود ندارد اما شکلی که رایج است تک ستونه میباشد.
8. سطربندی کتاب
ردیف کردن سطور محتوای کتاب است. به این معنی که آیا سطرهای کتاب همگی به‌صورت منظم دارای یک اندازه هستند؟ برخی از کتاب‌های حتی چاپ شده متأسفانه به دلیل نداشتن صفحه‌آرایی خوب دارای سطور نامنظم هستند که اشکال بزرگی محسوب می‌شود.
9. تورفتگی در اول پاراگراف
معمولاً اولین سطر پاراگراف‌ها با یک تورفتگی شروع می‌شود. اگر صفحه‌آرا تصمیم بگیرد که هر پاراگراف در شروع آن با یک تورفتگی آغاز شود می‌بایست این مسئله در کل کتاب رعایت گردد.
صفحه‌آرایی کتاب در نرم‌افزار ورد (Word)
آیا می‌دانستید که از نرم‌افزار ورد در صفحه‌بندی بسیاری از کتاب‌هایی که در دست دارید استفاده شده است؟
نرم‌افزار ورد با نام جهانی Microsoft word مشهورترین و همه‌گیرترین نرم‌افزار واژه‌پرداز در میان ماست. ورد مانند بسیاری از نرمافزارهای دیگر بنا به نیاز مخاطب قابلیت هماهنگی با خواسته‌های او را دارد. شاید بسیاری از ما که برای تحقیقات و پژوهش‌ها و دیگر نوشته‌هایمان از این نرم‌افزار استفاده کرده‌ایم هیچ‌گاه ندانیم که از آن در کارهای پیچیده‌تری مثل طراحی کتاب‌هایی با فصل‌ها و بخش‌های متعدد استفاده می‌شود.
بخش فونت، پاراگراف و استایل از مهم‌ترین بخش‌ها هستند.
در بخش فونت و پاراگراف تنظیمات مربوط به نوع خط، سایز خط، رنگ کلمات و هایلایت‌ها، پاراگراف‌بندی، فاصله هر پاراگراف از سر اشپُن یا سر سطر و فاصله میان سطرها را تنظیم می‌کنیم.
یکی از امکاناتی که در ورد بسیار در دسترس است امکان استایل‌گذاری بر روی متن است. مثلاً اگر شما یک متن دارید که مدام در آن از نقل‌قول‌های بیش از 40 کلمه استفاده شده یا به طور مرتب تیتر‌های مختلف در متن تکرار می‌شود و نمی‌خواهید به خود زحمت بدهید و هر بار تنظیمات فونت و پاراگراف را عیناً تکرار کنید؛ می‌توانید برای هر تنظیمی که می‌خواهید یک استایل بسازید. حالا به راحتی در هر پاراگرافی که می‌خواهید کلیک کنید و استایل خود را بر روی آن اعمال کنید. استایل یک الگوی کلی برای نوشتن به بخش انتخاب شده اعمال می‌کند.
این نرم‌افزار قابلیت‌های زیادی به کاربر خود می‌دهد مثلاً با استفاده از انواع مختلف بریک پیج‌ها یک طراح می‌تواند مطمئن باشد که به سهولت در میان فصل‌های مختلف کتاب منتقل می‌شود. یا با استفاده از انواع مختلف فودنت‌ها و اندنوت‌ها ما می‌توانیم برای فصل‌های مختلف پانویس‌هایی را تعیین کرده و این کار را در عین‌حال برای کل کتاب هم انجام دهیم.
البته شاید به نظر یک طراح حرفه‌ای که با برنامه‌ای مثل ایندیزاین کار کرده است ورد بیش از اندازه ساده و ابتدایی به نظر برسد ولی باید در این‌جا بگویم که به دلیل آنکه این نرم‌افزار از قدرت واژه پردازی بیشتری برخوردار است می‌تواند برای نویسندگان و کسانی که به ویرایش درست کارشان اهمیت می‌دهند بسیار مناسب باشد. مثلاً یکی از تنظیماتی که ما در ورد داریم با نام انگلیسی widow/orphan control (سطر بیوه) یک دستور خودکار است که باعث می‌شود شما به طور اتوماتیک در آغاز هیچ صفحه‌ای یک سطر نیمه کاره و جدا افتاده نداشته باشید.
نکته: جهت آموزش صفحه‌آرایی در ورد، منوی آموزش صفحه‌آرایی کتاب در نرم‌افزار ورد (Word) را مطالعه فرمایید.
صفحه‌آرایی کتاب در نرم‌افزار ایندیزاین (InDesign)
ایندیزاین یا InDesign یک نرم‌افزار قابل اجرا روی دسکتاپ است. این برنامه که جز نرمافزارهای شرکت ادوبی در نظر گرفته می‌شود. معمولاً پروژه‌های طراحی شده به کمک این نرم‌افزار یا در قالب محتوای دیجیتالی یا در قالب محتوای چاپی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این نرم‌افزار که در طیف وسیعی از ورژن‌ها منتشر شده است، قابلیت‌های مختلفی را برای خلق طرح‌های گرافیکی جذاب در اختیار هنرمندان قرار می‌دهد. به این ترتیب می‌توان از این برنامه در زمینه‌های هنری متعددی استفاده کرد.
نرم‌افزار ایندیزاین (InDesign) چیست؟
از ایندیزاین برای طراحی کتاب، روزنامه، پوستر، کارت‌پستال، بروشور و صفحات مجلات و به‌طورکلی برای کارهای گرافیکی می‌توان استفاده کرد.
با استفاده از این نرم‌افزار می‌توان بهترین طرح‌ها را اجرایی کرد و به صنعت چاپ کمک شایانی کرد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای نرم‌افزار ایندیزاین در زمینه تبلیغات میباشد و طراحان و گرافیست‌ها می‌توانند از این نرم‌افزار در کنار سایر نرم‌افزارها برای طراحی کارهای تبلیغاتی استفاده کنند.
با استفاده از ایندیزاین می‌توانید قلم و کاغذ را در دست بگیرید و هر طرحی که در نظر دارید را پیاده‌سازی کنید. با استفاده از نرم‌افزار ایندیزاین می‌توانید متون و تیترها را در کنار تصاویر به کار ببرید و طرح‌های حرفه‌ای بسازید.
البته که استفاده از این برنامه در صورتی می‌تواند طراح را به اهداف خود برساند که از سایر نرم‌افزارها در کنار این نرم‌افزار استفاده کند زیرا این نرم‌افزار در کنار همه کاربردها و مزایایی که دارد برای طراحی حرفه‌ای تصاویر چندان حرفه‌ای عمل نمی‌کند و باید از نرمافزارهای دیگر برای طراحی تصاویر بهره گرفت و از این برنامه برای حرفه‌ای‌تر کردن آن استفاده کرد.
یکی از بهترین نرم‌افزارهایی که می‌توانید در کنار ایندیزاین از آن استفاده کنید فتوشاپ میباشد. با استفاده از این نرم‌افزار می‌توانید تصاویر یونیک و جذاب تولید کنید و با استفاده از ایندیزاین می‌توانید وکتورهای ساده بسازید و از آن‌ها در کارهای حرفه‌ای استفاده کنید.
یکی از قابلیت‌های مهم نرم‌افزار ایندیزاین در طراحی کتاب‌ها و مجلات قدرت تطابق آن با نرم‌افزار ورد است. همان‌طور که همه‌ی ما می‌دانیم گسترده‌ترین برنامه برای حروف‌چینی در جهان برنامه‌ی ماکروسافتی ورد است پس عمدتاً نویسندگان و اهالی تولیدات محتوایی عمده‌ی نوشتارهای خود را به‌صورت فایل‌های ورد در می‌آورند و نوشتن در مثلاً خود ایندیزاین چندان مرسوم نیست.
بنابراین برای یک طراح بسیار مهم است که بتواند فایل ورد خود را به راحتی در این نرم‌افزار جای گذاری کند. همان‌طور که در توضیحات مربوط به نرم‌افزار ورد توضیح داده‌ایم؛ عمدتاً نویسندگان حرفه‌ای و طراحان برای نوشتارهای خودشان در نرم‌افزار ورد استایل‌هایی را طراحی می‌کنند.
حالا اگر شما فایل وردی با استایل‌های خودساخته دارید و می‌خواهید آن را در ایندیزاین وارد کنید اصلاً نگران نباشید زیرا ایندیزاین توانایی مطابقت پیدا کردن با استایل‌بندی‌های از پیش تعریف شده را دارا میباشد.
از طرفی نویسنده یا صفحه‌آرا می‌تواند متناسب با کار خود در خود این برنامه هم استایل‌هایی را طراحی و اجرا کند.
همان‌طور که قبلاً نیز گفته شد کمپانی ادوبی در طراحی و تولید نرم‌افزار صفحه‌آرایی ایندیزاین به سه عامل سرعت، دقت و خلاقیت توجه ویژه‌ای نموده و در نتیجه این نرم‌افزار قادر به ارائه امکانات بیشتری نسبت به سایر نرم‌افزارها در زمینه طراحی و صفحه‌آرایی میباشد.
سرعت و کیفیت کار در ایندیزاین به دلیل برداری (vector image) بودن در مقایسه با فتوشاپ به دلیل پیکسلی یا شطرنجی بودن گرافیک فتوشاپ (Raster image) بسیار بالا بوده و میزان خطا در این برنامه نسبت به فتوشاپ بسیار پایین‌تر است. از این‌رو برای صفحه‌آرایی پروژه‌های بزرگ استفاده از ایندیزاین مناسب‌تر از فتوشاپ میباشد.
ویژگی‌های نرم‌افزار ایندیزاین (InDesign)
ویژگی‌های ایندیزاین عبارتند از:
- پشتیبانی کامل از زبان فارسی
- تنظیم حروف
- امکان جستجو و جایگزینی کلمات
- افزودن سریع و طراحی آسان جداول
- ایجاد سبک حروف (typographic styles)
- امکان ویرایش و ایجاد افکت بر روی تصاویر
- دارای ابزارهای خاص، در دسترس و پیشرفته
- قابلیت تنظیم دقیق قرارگیری عناصر گرافیکی
- ایجاد و تنظیم قالب، اندازه ستون‌ها و کادرها
- ذخیره اتوماتیک تغییرات اعمال شده روی پروژه
- پشتیبانی از سندهای دارای صفحات زیاد و بزرگ
- قابلیت استخراج خودکار اطلاعات از فرمت‌های متنوع
- کاهش‌دهنده هزینه‌های چاپ و استفاده بهینه از زمان
- قابلیت نصب و اجرا بر روی پلتفرم‌های Mac OS و Windows
- هدایت پروژه از ابتدای مرحله طراحی تا رسیدن به مرحله چاپ
- تعامل با نرمافزارهای واژه‌پردازی هم چون مانند Word و Excel
- ذخیره نمودن پروژه‌ها با فرمت pdf و xhtml جهت نمایش در فضای وب
- وجود ابزارهای تنظیمی مفید مانند ابزار تعریف سریع جدول، خطوط راهنمای هوشمند و ….
- افزایش سرعت در تمامی مراحل مربوط به چاپ با استفاده از ابزاری به نام غلط‌گیر خودکار
- دارای سازگاری و هماهنگی با دیگر نرمافزارهای شرکت ادوبی
دلیل استفاده ناشران حرفه‌ای از ایندیزاین (InDesign)
1. مدیریت راحت‌تر تصاویر
ایندیزاین (Adobe InDesign) یک نرم‌افزار قالب‌بندی صفحه است، و برای کار با تصاویر طراحی شده است. وقتی تصاویر را در سند خود قرار می‌دهید، کنترل کامل دارید؛ آن‌ها را در محل خود ثابت می‌کنید، متن را در اطراف آن‌ها قرار می‌دهید، متن لایه، تصاویر لایه، تصاویر قاب روی آن‌ها می‌گذارید. کنترل بیشتر روی تایپوگرافی ایندیزاین استانداردسازی متن را با مشخص کردن آن با کاراکتر و یا پاراگراف ساده می‌کند.
این ویژگی به‌خصوص زمانی که شما می‌خواهید چندین سند در قالب یکسان ایجاد کنید، خیلی مفید است. یک سند مستر ایجاد کنید، تنظیمات متن را مشخص نمایید و همه اسناد را براساس آن سند مستر ایجاد کنید. کنترل جریان متن (جابجایی از کادر متن به کادر متن یا ستون دیگر) با سند مستر بسیار ساده‌تر است. یکپارچه‌سازی از طریق Creative Cloud با Typekit و فونت‌یاب به شما گزینه‌های زیادی ارائه می‌دهد.
2. فرمت‌های چند ستونی را به‌راحتی مدیریت می‌کند
علاوه بر سهولت جابجایی متن (با ایجاد کادر متن جداگانه یا مشخص کردن استایل پاراگراف)، کنترل دقیقی بر اندازه و قالب‌بندی ستون‌های خود خواهید داشت.
3. ادغام جزئیات ظریف همزمان با حفظ «تصویر کلی»
ایندیزاین (Adobe InDesign) شما را قادر می‌سازد تا تغییرات جزئی دقیقی برای تنظیم سرخط، ردیابی و کشیدگی (فاصله بین خطوط و کاراکترها) داشته باشید، که این امر به شما کنترل کاملی بر ظاهر سند فراهم می‌کند. با این حال، برداشت تصویر کلی نیز آسان است. اسنپ کردن برای جایگذاری کمک بزرگی می‌کند.
4. مدیریت رنگ‌های با کیفیت چاپ و مدیریت رنگ ساده
مانند همه محصولات Adobe، مدیریت رنگ سرراست است و می‌تواند در بین برنامه‌ها و فضای کاری هماهنگ شود. ایندیزاین به شما گزینه‌ها و کنترل بیشتری روی خروجی می‌دهد. اگر از Creative Suite استفاده می‌کنید، امکان دسترسی و ادغام با ابزار انتشار الکترونیکی ادوبی را نیز خواهید داشت. این امر باعث می‌شود که با استفاده از ابزارهای طراحی تطبیقی، امکان انتشار به i-Pad، Kindle یا Nook تسهیل شود.
5. ادغام با دیگر نرمافزارهای Adobe Creative
البته این گزینه یک مزیت عمده برای متخصصانی است که نیاز به استفاده از ابزارهای تخصصی دیگری برای ویرایش عکس یا تصویر دارند. Adobe در این زمینه نیز پیشرو است. مدل لایسنس جدید آن‌ها کاربران را تشویق می‌کند از ابزار مناسب برای هر کار استفاده کنند تا بیشترین بهره را از هر برنامه داشته باشند.
نکته: جهت آموزش صفحه‌آرایی در ایندیزاین، منوی آموزش صفحه‌آرایی کتاب در نرم‌افزار ایندیزاین (InDesign) را مطالعه فرمایید.