چاپ کتاب قدم آخر نوشتن کتاب و اولین قدم برای تصمیم چاپ کتاب است. چاپ کتاب در ایران با دو روش متداول چاپ افست کتاب و چاپ دیجیتال کتاب انجام می‌شود. برای چاپ کتاب باید با انتشارات چاپ کتاب مدنظر خود برای انتخاب یکی از این دو روش صحبت کنیم و با توجه به معیارهایی که دارید، برای چاپ افست کتاب یا چاپ دیجیتال وارد عمل شوید.
برای اینکه کامل در جریان کار قرار گیرید، در ادامه با توضیحی از چاپ افست کتاب و دیجیتال همراه شما هستیم.
چاپ دیجیتال کتاب (چاپ کتاب در تیراژ پایین)
چاپ دیجیتال یک روش کامپیوتری برای چاپ کتاب است که فایل الکترونیکی شما مستقیماً به دستگاه چاپی منتقل می‌شود.
رایج‌ترین روش‌های چاپ دیجیتال شامل پرینتر جوهرافشان یا لیزری است که رنگ‌دانه یا تونر را بر روی انواع مختلفی از بسترهای مختلف شامل کاغذ، کاغذ عکس، بوم و سایر مواد ظاهر می‌سازد.
این نوع چاپ در اصل همان پرینت است و این روش که تا 300 جلد مقرون‌به‌صرفه بوده با استفاده از دستگاه‌های دیجیتال چاپ صورت می‌گیرد که رزولوشن چاپ بین ۶۰۰ تا ۲۴۰۰ دی‌پی‌آی با توجه به نوع و مدل دستگاه متفاوت میباشد، لذا کیفیت چاپ مطلوب و در برخی موارد در حد چاپ افست میباشد.
مطلب دیگری که در این نوع چاپ حائز اهمیت میباشد این است که متن داخلی کتاب توسط خود دستگاه به‌صورت کامل چاپ و مرتب گردید و ترتیبی توسط دست انسان و یا دستگاه‌های ثانویه صورت نگرفته و خطایی در ترتیب صفحات نخواهیم داشت.
دقت کنید که در چاپ کتاب با تیراژ پایین (زیر 3۰۰ جلد) به دلیل اینکه چاپ دیجیتال انجام می‌شود و چاپ دیجیتال هزینه بالایی دارد فروش کتاب در این روش صرفه اقتصادی ندارد و در تیراژهای خیلی پایین ممکن است هزینه انجام شده بر روی هر جلد حتی از قیمت پشت جلد هم بیشتر شود.
چاپ با این روش برای اساتیدی که نیاز به تعداد محدود کتابشان برای تأمین نیاز دانشجویان خود دارند و یا افرادی که می‌خواهند رزومه خود را تقویت کنند مناسب است.
چاپ دیجیتال معمولاً شامل چاپ حرفه‌ای در تیراژهای پائین توسط نشر رومیزی و دیگر منابع دیجیتال است که توسط چاپگرهای لیزی و چاپگرهای لارج فرمت و یا جوهرافشان حرفه‌ای انجام می‌شود.
با توجه به اینکه چاپ دیجیتال دارای هزینه بیشتری برای چاپ هر صفحه در مقایسه با روش‌های سنتی مثل افست است ولی این قیمت بالاتر معمولاً با صرفه‌جویی در هزینه‌های دیگری چون تهیه پلیت‌های چاپ انجام می‌شوند در تیراژهای کم تعداد جبران‌پذیر است.
چاپ فوری کتاب: چاپ دیجیتال امکان چاپ سریع پس از تقاضا در تیراژ کم را فراهم آورده و امکان تغییر طرح و محتویات آن در هر برگ چاپی را در اختیار می‌گذارد.
در چاپ دیجیتال صرفه‌جویی در نیروی انسانی و توان رو به گسترش ماشین‌های چاپ دیجیتال در بالا بردن کیفیت چاپ، پایین آمدن هزینه تمام شده چاپ هر برگ چاپی و بالا رفتن تیراژ در چاپ دیجیتال به این معناست که چاپ دیجیتال در حال رقابت با چاپ افست و حتی پیشی گرفتن از آن میباشد.
منظور از چاپ دیجیتال در بازار، چاپ تونری به‌وسیله‌ی انواع چاپگرهای لیزری حرفه‌ای روی انواع کاغذ میباشد.
نکته: جهت کسب اطلاعت بیشتر در مورد چاپ دیجیتال منوی چاپ دیجیتال (چاپ کتاب در تیراژ پایین) را مطالعه فرمایید.
چاپ افست کتاب (چاپ کتاب در تیراژ بالا)
چاپ افست نوعی از چاپ است که نوشته و عکس را بر سطح لاستیکی یک استوانه (سیلندر) گردان برمی‌گرداند و سپس آن را با فشار استوانه دیگر روی کاغذ چاپ می‌کنند.
در چاپ افست نخست آنچه را که باید چاپ شود بر روی صفحه‌ای فلزی به نام زینک منتقل می‌کنند، سپس این صفحه را با مواد شیمیایی طوری حساس می‌کنند که فقط نوشته‌ها و تصاویر آن، مرکب چاپ را به خود می‌گیرد.
زینک را به دور نخستین استوانه می‌پیچند؛ طرح آن بر اثر فشار روی پوشش لاستیکی استوانه دوم برمی‌گردد. کاغذ سفید که متوالیاً به دور استوانه سوم می‌پیچد مطالب را از روی پوشش لاستیکی استوانه دوم می‌گیرد.
سرعت کار ماشین‌های چاپ افست بیش از چاپ مسطح (حروفی) میباشد.
این نوع چاپ معمولاً برای چاپ ۱۰۰۰ نسخه کتاب به بالا استفاده می‌شود.
چاپ افست، چهار رنگ و ترکیبی از چهار رنگ اصلی آبی، قرمز، زرد و مشکی (Cyan, Magenta, Yellow, BlacK) هستند که اصطلاحاً CMYK گفته می‌شود.
از ترکیب این چهار رنگ اصلی می‌توان تمامی رنگ‌های موجود را ساخت.
فایلی که برای چاپ افست فرستاده می‌شود حتماً باید از RGB به CMYK تبدیل شود. در نهایت فایل CMYK به لیتوگرافی داده شده و به ازای هر رنگ فوق یک زینک از دستگاه بیرون می‌آید (برای طرح‌های ۴ رنگ، ۴ زینک و برای طرح‌های ۲ رنگ ۲ زینک و برای متون داخلی کتاب یک زینک) و برای چاپ به چاپخانه ارسال می‌گردد.
نکته 1: در نظر داشته باشید که در زمان طراحی یک حاشیه برای کار در نظر بگیرید چون معمولاً نیم سانتیمتر از اطراف کار در زمان برش حذف می‌شود.
نکته 2: جهت کسب اطلاعت بیشتر در مورد چاپ افست منوی چاپ افست (چاپ کتاب در تیراژ بالا) را مطالعه فرمایید.
ملاک‌های انتخاب نوع چاپ
اما یک نویسنده چگونه باید از بین این دو روش یکی را انتخاب نماید؟
چاپ دیجیتال کتاب چه مزایایی دارد که گاهی از آن استفاده می‌شود؟
چاپ افست کتاب چه ویژگی‌هایی دارد که توجه نویسندگان را به خود جلب کرده است؟
باید بدانید که با توجه به حجم و اندازه پروژه می‌توان برای انتخاب یکی از دو روش چاپ کتاب تصمیم گرفت. به‌طور معمول نویسندگان با توجه اینکه مطمئن هستند کتابشان به فروش می‌رسد، با انتخاب چاپ افست کتاب و چاپ با تیراژ بالا، در هزینه‌های خود صرفه‌جویی می‌کنند. زیرا در چاپ افست هر چقدر اندازه و تیراژ کتاب بالاتر باشد، قیمت چاپ کتاب کاهش می‌یابد. در واقع مقرون به‌صرفه‌تر بودن چاپ افست کتاب، دلیل انتخاب نویسندگان برای چاپ کتابشان است.
اگر هنوز مطمئن نیستید که برای چاپ کتاب بعدی خود از چاپ دیجیتال استفاده کنید یا چاپ افست کتاب، این لیست را مدنظر داشته باشید تا در انتخاب صحیح نوع چاپ کتاب به شما کمک کند:
1. تعداد نسخه‌های چاپی کتاب
اگر تعداد نسخه‌های چاپ کتاب شما به اندازه کافی زیاد است تا بتواند از پس هزینه‌های اولیه برآید چاپ افست برای شما مناسب است (منظور از حجم بالا بیش از حداقل 1000 نسخه کتاب است.) با چاپ افست کتاب چاپی عالی خواهید داشت که احتمالاً در حجم بالا هزینه کمتری خواهد داشت.
برای تیراژهای 10 تا 200 نسخه چاپ دیجیتال پیشنهاد می‌شود.
2. چاپ رنگی یا چاپ سیاه و سفید
اگر کتاب شما سیاه و سفید یا فقط یک یا دو رنگ باشد، چاپ افست ممکن است انتخاب درستی باشد. اگر به چاپ کتاب با چهار رنگ نیاز دارید، دیجیتال بهترین و مقرون به‌صرفه‌ترین راه‌حل است.
3. سفارش خاصی برای چاپ کتاب دارید؟
شکی نیست که چاپ دیجیتال ساده‌ترین، ارزان‌ترین راه برای سفارشی کردن پروژه‌های چاپ کتاب شماست.
4. زمان
چاپ دیجیتال سریع‌تر از چاپ افست است. اگر شما می‌خواهید کتاب‌تان را در بازه زمانی کوتاهی چاپ کنید بهترین کار استفاده از چاپ دیجیتال است. در چاپ دیجیتال همه کارها به‌صورت اتوماتیک انجام می‌شود و سرعت چاپ به‌صورت چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.
5. اندازه یا قطع کتاب
اگر قطع چاپ شما کوچک است بهتر است از روش دیجیتال استفاده کنید. چاپ افست بیشتر برای چاپ در اندازه و سایز بزرگ بهتر است. برای مثال چاپ افست برای چاپ مطبوعات و روزنامه‌ها بسیار عالی است.
6. نمونه چاپ
منظور از نمونه چاپ آن است که شما قبل از چاپ تمامی تیراژ می‌خواهید نمونه‌ای از آن را در اختیار داشته باشید تا ببینید کتاب بعد از چاپ به چه شکل خواهد شد. اگر این مسئله برای شما خیلی مهم باشد می‌بایست از چاپ دیجیتال استفاده کنید؛ زیرا نمونه چاپی که چاپ دیجیتال برای شما ارائه خواهد نموده بسیار دقیق‌تر و کم‌هزینه‌تر از نمونه چاپ روش افست است.
7. ثبات رنگ
برای بسیاری از افراد مهم است تا بدانند رنگ مورد دلخواه آن‌ها بر روی کتاب ظاهر خواهد شد یا نه؛ بدین جهت سیستمی با نام سیستم رنگ پانتون که فضایی رنگی و اختصاصی است وجود دارد که در صنایع چاپ از آن استفاده می‌کنند. افراد به واسطه این سیستم مطابقت رنگ می‌توانند مطمئن شوند رنگ مورد استفاده آن‌ها همان رنگی است که می‌خواهند. برای این کار، پیشنهاد می‌شود از چاپ افست استفاده شود. با چاپ دیجیتال نمی‌توان رنگ‌های سیستم پانتون را به‌صورت دقیق مطابقت داد اما در چاپ افست این کار به‌دقت انجام می‌شود.