در ادبیات فارسی، انواع مختلفی از قالب‌های شعری وجود دارد که هر کدام ویژگی‌ها و ساختار خاص خود را دارند. این قالب‌ها از زمان‌های بسیار دور در شعر فارسی رایج بوده‌اند و هرکدام در دوره‌های مختلف تاریخ ادبیات فارسی، تغییرات و تحولات خاصی را تجربه کرده‌اند. از جمله قالب‌های مهم و شناخته‌شده در شعر فارسی، می‌توان به غزل، قصیده، مثنوی، و رباعی اشاره کرد. هر کدام از این قالب‌ها دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود هستند که در این صفحه به طور جامع و مفصل توضیح خواهیم داد.
غزل
تعریف غزل: غزل یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین قالب‌های شعری در ادبیات فارسی است که عمدتاً به بیان احساسات عاشقانه، عاطفی و فلسفی پرداخته می‌شود. واژه “غزل” از ریشه عربی “غزل” به معنای عشق، دوست داشتن و یا دلباختگی گرفته شده است.
ویژگی‌های غزل:
- وزن و قافیه: غزل معمولاً در وزن‌های مختلف عروضی از جمله بحر متقارب، بحر رمل و بحر هزج سروده می‌شود. در این قالب شعری، از نظر قافیه، این ویژگی برجسته است که در هر بیت، قافیه‌ها به صورت مشترک در مصرع‌های اول و دوم تکرار می‌شوند.
- تعداد ابیات: تعداد ابیات در غزل ثابت نیست، اما معمولاً بین ۵ تا ۱۵ بیت دارد. البته در بعضی موارد غزل‌های بلندتر نیز یافت می‌شوند.
- تکیه بر مضمون عاشقانه: غزل‌ها اغلب مضامین عاشقانه دارند و به موضوعاتی مانند عشق، دلدادگی، دوری و وصال، زیبایی محبوب و شکایت‌های دل و احوالات عاشقانه پرداخته می‌شود. به‌ویژه در دوران شعر کلاسیک، غزل‌ها به یک زبان پیچیده و پر استعاره برای بیان احساسات تبدیل شده بودند.
- پایان‌بندی با “تخلص”: در بیشتر غزل‌ها، شاعر در بیت پایانی از تخلص خود (یعنی نام هنری‌اش) استفاده می‌کند. تخلص ممکن است در مصرع دوم یا اول بیت آخر بیاید و در این‌گونه اشعار، شاعر خود را به‌طور غیرمستقیم معرفی می‌کند.
قصیده
تعریف قصیده: قصیده یکی دیگر از قالب‌های سنتی شعر فارسی است که برخلاف غزل، طولانی‌تر است و بیشتر به مدح و ستایش شاهان، بزرگان یا مقام‌های دینی و اجتماعی پرداخته می‌شود. قصیده از نظر ساختاری به شدت به وزن و قافیه توجه دارد و از یک ساختار بسیار منظم و ثابت پیروی می‌کند.
ویژگی‌های قصیده:
- تعداد ابیات: قصیده معمولاً طولانی است و تعداد ابیات آن می‌تواند از ۱۰ تا ۱۰۰ بیت یا بیشتر باشد. در قصیده، شاعر می‌تواند موضوعات مختلفی را در ابیات مختلف مطرح کند، اما تمام این ابیات با یک قافیه مشترک به هم متصل می‌شوند.
- قافیه: در قصیده، قافیه در هر بیت به صورت مشترک تکرار می‌شود. این ویژگی یکی از مشخصات اصلی این قالب است و از آن به عنوان “قافیه پیوسته” یاد می‌شود.
- مضامین: قصیده اغلب به مدح و ستایش پادشاهان، سرداران، بزرگان، یا حتی طبیعت پرداخته و گاهی به مناسبت‌های مذهبی نیز گفته می‌شود. قصیده‌ها می‌توانند حاوی مضامین دینی، اخلاقی، حماسی یا حتی حکمت‌آمیز باشند.
- مقدمه و پایان: قصیده معمولاً با مقدمه‌ای به نام “غزل” آغاز می‌شود که در آن شاعر از حال و هوای درونی خود صحبت می‌کند یا به تشبیه و استعاره‌های ادبی می‌پردازد. پس از آن وارد مضمون اصلی قصیده می‌شود که معمولاً مدح یا توصیف است و در نهایت ممکن است با درخواست دعا یا اشاره‌ای به خود شاعر خاتمه یابد.
مثنوی
تعریف مثنوی: مثنوی یکی از قالب‌های شعری است که در آن هر بیت از دو مصرع با قافیه‌های مشابه تشکیل می‌شود. مثنوی به‌ویژه در شعر حماسی و عرفانی کاربرد داشته و به دلیل ساختار طولانی‌اش، برای داستان‌سرایی و بیان حکایات و افسانه‌ها بسیار مناسب است.
ویژگی‌های مثنوی:
- وزن و قافیه: مثنوی از دو مصرع تشکیل می‌شود که در هر بیت، قافیه‌ها در هر دو مصرع با هم هم‌آهنگ هستند. این قافیه‌ها معمولاً در سراسر مثنوی تکرار می‌شود.
- تعداد ابیات: مثنوی‌ها معمولاً طولانی هستند و می‌توانند شامل صدها بیت باشند. به همین دلیل، مثنوی برای روایت داستان‌ها و حکایات بسیار مناسب است.
- مضامین: مثنوی به‌ویژه در شعر عرفانی و حماسی کاربرد دارد. مولوی با اثر عظیم خود “مثنوی معنوی” یکی از مهم‌ترین آثار عرفانی در ادبیات فارسی را در این قالب خلق کرد.
- استفاده از داستان: در مثنوی‌ها، معمولاً داستان‌ها و حکایات با پیوندی منطقی از هم و با استفاده از تمثیل‌ها و داستان‌های اخلاقی بیان می‌شود. این ویژگی، مثنوی را به قالبی مناسب برای آموزش و انتقال مفاهیم عمیق اخلاقی و فلسفی تبدیل کرده است.
رباعی
تعریف رباعی: رباعی یک قالب شعری چهار مصرعی است که معمولاً در بیان مفاهیم عمیق، فلسفی و عاشقانه به کار می‌رود. در این قالب، هر مصرع دارای قافیه‌ای است که در دو مصرع اول و سوم تکرار می‌شود.
ویژگی‌های رباعی:
- تعداد ابیات: رباعی همیشه چهار مصرع دارد و به همین دلیل به آن “چهار مصرعی” نیز گفته می‌شود.
- قافیه: قافیه‌ها در رباعی به صورت خاصی تنظیم می‌شوند. به این صورت که در هر چهار مصرع، قافیه در مصرع‌های ۱ و ۲ و همچنین ۳ و ۴ تکرار می‌شود. به عبارت دیگر، قافیه‌های رباعی در نوع خود مشابه به قافیه‌های “زواج” (دو‌تایی) هستند.
- مضامین: رباعی‌ها معمولاً به مسائل فلسفی، عرفانی، عاشقانه و زندگی انسان پرداخته و در بعضی موارد، از طنز و شوخی نیز استفاده می‌کنند. این قالب شعری برای بیان اندیشه‌های عمیق و گاه تلخ به دلیل کوتاهی و فشردگی‌اش بسیار مناسب است.
- تاثیر شعر فارسی: رباعی در ادبیات فارسی با شاعرانی چون عمر خیام شناخته می‌شود که با شعرهای کوتاه و اندیشمندانه خود، محبوبیت زیادی پیدا کرده است.
مراحل انتشارات و چاپ کتاب شعر (غزل، قصیده، مثنوی و رباعی)
1. تایپ تخصصی کتاب اطلاعات بیشتر
2. ویراستاری کتاب اطلاعات بیشتر
3. صفحه‌آرایی کتاب اطلاعات بیشتر
4. اخذ شابک یا ISBN اطلاعات بیشتر
5. طراحی جلد کتاب اطلاعات بیشتر
6. اخذ فیپا اطلاعات بیشتر
7. اخذ مجوز چاپ و نشر کتاب اطلاعات بیشتر
8. اخذ مجوز طرح جلد کتاب اطلاعات بیشتر
9. لیتوگرافی کتاب (مخصوص چاپ افست) اطلاعات بیشتر
10. چاپ کتاب و انواع آن
الف. چاپ دیجیتال کتاب (چاپ کتاب در تیراژ پایین) اطلاعات بیشتر
ب. چاپ افست کتاب (چاپ کتاب در تیراژ بالا) اطلاعات بیشتر
10. صحافی کتاب اطلاعات بیشتر
11. اعلام وصول و ثبت کتاب در خانه کتاب اطلاعات بیشتر
نکته: جهت کسب اطلاعات بیشتر منوی مراحل انتشارات و چاپ کتاب را مشاهده فرمایید.
چاپ کتاب شعر (غزل، قصیده، مثنوی و رباعی) در تیراژ پایین و حداقل تعداد
این انتشارات جهت رفاه نویسندگان چاپ در تیراژ محدود را نیز در دستور کار خود قرار داده است.
لازم به ذکر است که در چاپ تعداد محدود کلیه مراحل چاپ و نشر کتاب طی خواهد شد اما در نهایت تعداد کتاب‌های چاپ شده جهت کاهش هزینه‌های نویسندگان محدود چاپ می‌شود.
حداقل تیراژ چاپ در چاپ کتاب در تیراژ پایین، 10 جلد است. شما با چاپ تنها 10 جلد می‌توانید به عنوان نویسنده نام‌تان را در کتابخانه ملی ثبت کرده و از تمام مزایای چاپ کتاب و حقوق مادی و معنوی آن بهره ببرید.
مدت زمان فرآیند انتشارات و چاپ کتاب شعر (غزل، قصیده، مثنوی و رباعی)
مدت زمان انجام کل فرآیند انتشارات و چاپ کتاب‌های شعر 40 الی 50 روز میباشد.
نکته: جهت کسب اطلاعات بیشتر منوی مدت زمان فرآیند انتشارات و چاپ کتاب را مشاهده فرمایید.
چاپ فوری کتاب شعر (غزل، قصیده، مثنوی و رباعی) در کمترین زمان
در صورت درخواست صاحب اثر انتشارات کتیبه نوین با داشتن تیم‌های حرفه‌ای این توانایی را دارد که در مدت زمانی کمتر از زمان اعلام شده کتاب را چاپ کند، بدون اینکه از کیفیت کار کاسته شود. به‌طوری‌که تمامی مراحل با دقت انجام می‌شود و در نهایت کتاب قابل استعلام خواهد بود.
چاپ فوری کتاب یعنی کلیه مراحل اداری و اجرایی چاپ کتاب در هر تیراژ و صفحه، بسیار سریع‌تر از روال معمولی اما با همان کیفیت و قیمت انجام شود تا بتوانید بدون دغدغه از امتیازات چاپ کتاب حتی در محدودترین زمان ممکن بهره‌مند گردید.
چاپ فوری کتاب و اخذ کلیه مجوزهای چاپ کتاب در سریع‌ترین و کوتاه‌ترین زمان ممکن با قیمتی که همواره بی‌رقیب بوده است از طریق انتشارات کتیبه نوین ممکن شده است.
هزینه مراحل انتشارات و چاپ کتاب شعر (غزل، قصیده، مثنوی و رباعی)
از آنجا که هزینه مراحل انتشارات و چاپ کتاب به‌روز محاسبه می‌گردد جهت کسب اطلاع از هزینه‌ها به منوی هزینه مراحل انتشارات و چاپ کتاب مراجعه فرمایید.
نکته: کتاب‌های شعر چاپ شده را مشاهده فرمایید.