در بسیاری از کتاب‌ها نوشته‌هایی درباره حقوق مادی نویسنده یا مترجم دیده‌ایم. نویسنده یا مترجم بعد از عقد قرارداد با ناشر، درباره فواید مادی آن با ناشر به تفاهم می‌رسد که این تفاهم حقوق مادی مؤلف یا مترجم را محفوظ می‌کند.
در اصل یکی از مهم‌ترین موارد و بندهای مربوط به قرارداد چاپ کتاب موارد مربوط به حقوق مادی مؤلف یا مترجم است.
امروزه در بند حقوق مادی مترجم یا مؤلف پرکاربردترین نوع قرارداد درصدی است.
بسیاری از مؤلفان تازه‌کار یا باتجربه با این سؤال مواجه هستند که قرارداد درصدی در چاپ کتاب چگونه محاسبه می‌شود؟
درصد حق تألیف یا حق ترجمه در قرارداد درصدی براساس سه گویه زیر محاسبه می‌شود:
- قیمت پشت جلد کتاب
- تعداد تیراژ کتاب
- درصد توافقی بین صاحب اثر و ناشر
در این مطلب با ذکر مثال به بیان دقیق قرارداد درصدی در قرارداد چاپ کتاب خواهیم پرداخت. با انتشارات کتیبه نوین همراه باشید.
مهم‌ترین مواردی که در فرمول تعیین قرارداد درصدی دخیل است قیمت درج شده کتاب و تعداد تیراژ میباشد. تعداد تیراژ کتاب و قیمت کتاب براساس نظر و صلاحدید ناشر و مؤلف یا مترجم به‌صورت همزمان تعیین می‌گردد.
همچنین، ناشر با توجه به تحلیلی که از بازار کتاب نموده است و اینکه کتاب چقدر در بازار مخاطب خواهد داشت و چقدر نیاز وجود دارد اطلاعاتی در خصوص هم تعداد تیراژ و هم قیمت کتاب به مترجم یا مؤلف می‌دهد.
همچنین یکی از مؤلفه‌های مهم در تعیین قیمت درصدی عدد درصدی است که مؤلف یا مترجم با ناشر توافق می‌کند. تقریباً می‌توان گفت هیچ‌چیز غیرشفافی در محاسبه قیمت درصد حق مادی مؤلف یا مترجم وجود ندارد. در زیر مثالی از حق مادی مترجم و یا مؤلف در کتاب آمده است.
فرض کنید که درصد تعیین شده برای حق مؤلف و یا مترجم ۲۰ درصد است. از طرف دیگر تعداد تیراژ چاپ شده ۱۰۰۰ نسخه و قیمت پشت جلد کتاب نیز ۲۵۰۰۰ تومان میباشد. با این اطلاعات حقوق مادی مؤلف یا مترجم را می‌توان محاسبه نمود:
۵۰۰۰۰۰۰ = ۱۰۰ / ۱۰۰۰ * ۲۵۰۰۰ * ۲۰
همان‌طور که از فرمول بالا مشاهده می‌کنید، ۲۵۰۰۰ هزار تومان که قیمت کتاب است ضرب در تعداد تیراژ کتاب شده است (۱۰۰۰ نسخه) و نهایتاً ضرب در میزان عدد درصد شده و مجموع تقسیم بر ۱۰۰ شده است. عدد بدست آمده که ۵ میلیون تومان میباشد حقوق مادی مترجم یا مؤلف میباشد و نشر موظف است تا این مبلغ را به مترجم یا مؤلف کتاب ارائه کند.
نکته: جهت کسب اطلاعات بیشتر منوی انواع قراردادهای چاپ کتاب را مطالعه فرمایید.