قطع کتاب و اندازه آن یکی از موضوعات مهم در حوزه صنعت چاپ است و به‌عنوان عاملی تأثیرگذار در محاسبه هزینه تمام شده چاپ یک کتاب یا سایر نشریات به شمار می‌آید.
قطع مناسب کتاب می‌تواند فرآیند مطالعه را تسهیل کرده و در جذابیت ظاهری کتاب نیز تأثیر به‌سزایی داشته باشد. با توجه به این‌که کتاب‌ها در سایز و قطع‌های مختلفی تهیه و چاپ می‌شوند بنابراین هر کدام از آن‌ها دارای ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فردی می‌باشند.
ما در این صفحه تصمیم داریم تا توضیحاتی جامع در مورد قطع وزیری کتاب را به‌صورت مفصل خدمتتان معرفی نماییم.
قطع وزیری یا سایز وزیری کتاب چیست؟
قطع وزیری (medium octavo) همانند قطع رقعی یکی از قطع‌های متداول و رایج در زمینه چاپ است که اکثر انتشارات در کشور از این قطع برای چاپ کتاب‌ها استفاده می‌نمایند. از لحاظ قدمت نیز قطع وزیری بعد از قطع سلطانی، دومین قطع استاندارد چاپ کتاب است، که در قرون وسطا به‌صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته بود.
از قطع وزیری بیشتر برای چاپ کتاب‌های علمی و دانشگاهی استفاده می‌شود.
تاریخچه قطع وزیری کتاب
بررسی تاریخچه قطع کتاب، با تاریخچه به وجود آمدن قطع وزیری گره خورده است. در قرن ۱۵ فردی به نام آلدوس منوتیوس که یک دانشور و آموزگار ونیزی بود، در سن ۴۰ سالگی اقدام به تأسیس انتشارات آلدینه در ونیز کرد. منوتیوس به‌عنوان کسی که چاپخانه‌ای دارد و ناشر است، تصمیم گرفت اندازه‌های مشخصی را برای چاپ کتاب در نظر بگیرد.
آن زمان قطع سلطانی، تنها قطع شناخته شده کتاب بود. اما منوتیوس متوجه می‌شود کتاب‌هایی که در قطع سلطانی به چاپ می‌رسند، اندازه بسیار بزرگی دارند و از لحاظ وزن نیز سنگین هستند. در نتیجه خواندن آن‌ها ساده نیست. منوتیوس قطع وزیری را به جای قطع سلطانی پیشنهاد کرد تا کتاب‌هایی با قابلیت جابه‌جایی و نگهداری راحت‌تر، به چاپ برساند.
اندازه استاندارد قطع وزیری یا سایز وزیری
این قطع از کتاب از قطع رحلی کوچک‌تر و بزرگ‌تر از قطع رقعی میباشد.
کاغذ مورد استفاده جهت شیت‌بندی قطع وزیری 50×70 بوده، بنابراین تعداد صفحه در یک طرف کاغذ برابر با ۸ بوده و ابعاد استاندارد هر برگ در حدود 17*24 و مساوی با ابعاد یک کاغذ B5 میباشد.
برای درک بهتر این موضوع مثالی را برایتان بیان می‌نماییم. با 3 بار تا کردن پی‌درپی کاغذ 70×50 سانتی‌متر می‌توان به اندازه تقریبی قطع وزیری رسید.
کاربرد قطع وزیری
جهت چاپ کتاب‌های درسی، کمک‌درسی، علمی، پژوهشی، مرجع، تخصصی و دانشگاهی از قطع وزیری استفاده می‌شود. هم‌چنین جهت تبدیل پایان‌نامه‌ها به کتاب نیز از این نوع قطع جهت چاپ کتاب استفاده می‌شود.
ابعاد قطع وزیری محبوبترین قطع کتاب
قطع وزیری، رایج‌ترین و پر کاربردترین قطع کتاب در ایران است که به دلیل ابعاد مناسب، در تولید کتاب با موضوعات مختلف به کار گرفته می‌شود. قطع وزیری نه آنقدر کوچک است که چشم برای خواندن متون آن به زحمت بیفتد و نه آنقدر بزرگ است که در حمل و نقل آن دچار مشکل شویم.
فواید قطع وزیری برای چاپ کتاب
همان‌طور که می‌دانید کاغذ ماده‌ای با بافت گیاهی است و برای تولید کاغذ درختان زیادی قطع می‌گردد و در نتیجه قطع درختان آسیب‌های زیادی به محیط‌زیست وارد می‌کند؛ بنابراین صرفه‌جویی در مصرف کاغذ و استفاده کامل و بهینه از آن می‌تواند در حفظ محیط‌زیست تأثیر بسزایی داشته باشد.
با توجه به همین موضوع با چاپ کتاب در قطع وزیری می‌توان از تمامی فضای کاغذ حداکثر استفاده را نمود و حاشیه کمی را بر جای گذاشت و بدین ترتیب در هنگامی که صفحات کتاب زیاد است در مصرف زیاد کاغذ صرفه‌جویی نموده و هزینه‌های مربوط به خرید و استفاده از کاغذ و چاپ آن را تا حدود بسیار زیادی کاهش داد.
در واقع با توجه به بزرگ بودن ابعاد این قطع شما می‌توانید اطلاعات بیشتری را در هر صفحه بگنجانید و بدین ترتیب با کاهش تعداد صفحات از قطع درختان بیشتری جلوگیری نمایید. علاوه بر موارد نامبرده مطالعه کتاب‌های چاپ شده در این قطع بسیار آسان بوده و سبب تشویق و ترغیب خواننده به ادامه مطالعه کتاب می‌گردد.
از دیگر مزایای استفاده از قطع وزیری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اندازه مناسب
- استفاده راحت
- هزینه مقرون به صرفه
قطع وزیری در نرم‌افزار ورد (Word)
برای تنظیم قطع وزیری در ورد، وارد سربرگ Layout شوید. گزینه size را انتخاب کرده و روی More Paper Sizes کلیک کنید. حالا در پنجره باز شده، width یا عرض را روی 170 میلی‌متر و Height را روی 240 میلی‌متر تنظیم کنید. در نهایت با کلیک روی OK سایز صفحه شما به اندازه قطع وزیری تغییر خواهد کرد.
نکته: برای کسب اطلاعات بیشتر منوی انواع قطع کتاب را مطالعه فرمایید.