کتاب‌های شعر معمولاً از نظر طراحی و ابعاد به‌گونه‌ای تنظیم می‌شوند که هم زیبایی بصری داشته باشند و هم خواندن شعرها را برای مخاطب آسان کنند. در این کتاب‌ها اغلب از فضای بیشتری برای گنجاندن شعرها و نکات بصری استفاده می‌شود. علاوه بر این، انتخاب قطع برای کتاب شعر بستگی به نوع شعر (کلاسیک، مدرن، آزاد یا …) و مخاطب آن (عمومی، خاص یا تخصصی) دارد.
در اینجا به ابعاد و قطع‌های استاندارد برای کتاب‌های شعر اشاره می‌کنیم:
۱. قطع رقعی (Royal)
-
ابعاد: ۱۴ × ۲۱ سانتی‌متر
-
ویژگی‌ها:
-
قطع رقعی یکی از رایج‌ترین قطع‌ها برای کتاب‌های شعر است.
-
این قطع فضای کافی برای چیدمان متنی مناسب و شعرهای کوتاه فراهم می‌آورد.
-
بیشتر کتاب‌های شعرهای معاصر و شعرهای کوتاه که نیاز به متن و همچنین فضای مناسب برای طراحی بصری دارند، در این قطع چاپ می‌شوند.
-
این قطع برای کتاب‌های شعرهای کلاسیک و شعرهای مدرن بسیار رایج است.
-
۲. قطع وزیری (Ministerial)
-
ابعاد: ۱۷ × ۲۴ سانتی‌متر
-
ویژگی‌ها:
-
قطع وزیری معمولاً برای کتاب‌های شعر با محتوای گسترده‌تر و شعرهای طولانی‌تر به‌کار می‌رود.
-
این اندازه فضای بیشتر برای چیدمان جملات طولانی‌تر، شعرهای بلند یا شعرهایی با توضیحات و تحلیل‌ها فراهم می‌آورد.
-
این قطع برای کتاب‌های شعر حاوی شرح و تفسیر یا شعرهای بلند که نیاز به استفاده از فضای بیشتر دارند، مناسب است.
-
۳. قطع پالتویی (Pocket)
-
ابعاد: ۱1.۵ × 21 سانتی‌متر
-
ویژگی‌ها:
-
قطع پالتویی برای کتاب‌های شعر کوتاه و شعرهای مختصر مناسب است.
-
این اندازه برای کتاب‌های شعر عمومی که مخاطب می‌تواند به راحتی آن‌ها را حمل کند، به‌ویژه در کتاب‌های شعر جیبی رایج است.
-
این قطع معمولاً برای کتاب‌های شعر شاعران معاصر یا شعرهای تک‌صفحه‌ای به‌کار می‌رود که حجم کمتری دارند.
-
۴. قطع رحلی (Large)
-
ابعاد: ۲1 × ۳0 سانتی‌متر
-
ویژگی‌ها:
-
قطع رحلی معمولاً برای کتاب‌های شعر ویژه یا کتاب‌های شعر هنری که طراحی خاص دارند، استفاده می‌شود.
-
این قطع فضای کافی برای نمایش تصاویر و طراحی‌های بصری خاص به همراه شعرهای بلند و تحلیل‌ها فراهم می‌آورد.
-
بیشتر برای کتاب‌های شعر با طراحی‌های هنری یا کتاب‌های شعر نفیس استفاده می‌شود.
-
۵. قطع خشتی (Square)
-
ابعاد: ۲1 × ۲1 سانتی‌متر
-
ویژگی‌ها:
-
قطع خشتی معمولاً برای کتاب‌های شعر تصویری یا کتاب‌های شعر هنری که تصاویر و طراحی گرافیکی خاصی دارند، به‌کار می‌رود.
-
این اندازه برای کتاب‌های شعر که به‌صورت تصویری و هنری چاپ می‌شوند، مناسب است.
-
اغلب کتاب‌های شعر هنری و کتاب‌های شعر برای کودکان در این قطع چاپ می‌شوند.
-
ویژگی‌های کتاب‌های شعر:
-
چیدمان صفحه:
-
در کتاب‌های شعر معمولاً از چیدمان ساده استفاده می‌شود تا شعر به خوبی و بدون هیچ مزاحمتی در صفحه نمایش داده شود.
-
در کتاب‌های شعر کلاسیک، به‌ویژه در شعرهای بلند یا قصاید، معمولاً از فاصله‌های مناسب بین ابیات و فاصله‌های باز برای راحتی خواندن استفاده می‌شود.
-
چیدمان بصری برای کتاب‌های شعر می‌تواند شامل تصاویر یا طراحی‌های گرافیکی باشد که همراه با متن شعر قرار می‌گیرند.
-
-
فونت:
-
در کتاب‌های شعر معمولاً از فونت‌های ساده و خوانا استفاده می‌شود که به راحتی به چشم بیاید و در عین حال زیبایی شعر حفظ شود.
-
برای کتاب‌های شعر ممکن است از فونت‌های خاص یا دکوری استفاده شود تا حس شاعرانه شعر را تقویت کند.
-
فونت‌های کلاسیک مانند وزیر و ایران‌سنس معمولاً در کتاب‌های شعر استفاده می‌شوند. در برخی کتاب‌های شعرهای تصویری و هنری، فونت‌های هنری یا دست‌نویس ممکن است برای جلب توجه به طراحی استفاده شوند.
-
-
تصاویر و طراحی گرافیکی:
-
در کتاب‌های شعر، به‌ویژه اگر در کتاب‌های شعر هنری یا شعر تصویری باشد، تصاویر به‌عنوان بخشی از طراحی کتاب گنجانده می‌شوند.
-
در این کتاب‌ها، تصاویر باید با متن شعر همخوانی داشته باشند و معمولاً فضای زیادی از صفحات به تصویر یا طراحی اختصاص داده می‌شود.
-
تصاویر به نوعی مکمل احساسات شعر و مفهوم آن می‌شوند.
-
-
نوع جلد:
-
برای کتاب‌های شعر نفیس، از جلد سخت (Hardcover) استفاده می‌شود تا کتاب شکیل‌تر و ماندگارتر باشد.
-
کتاب‌های شعر با طراحی هنری معمولاً از جلد خاص و گرافیکی برخوردار هستند.
-
در کتاب‌های شعر عمومی و شعرهای معاصر، معمولاً از جلد نرم (Paperback) استفاده می‌شود تا قیمت کتاب کاهش یابد و حمل آن راحت‌تر باشد.
-
نتیجه‌گیری
انتخاب قطع مناسب برای کتاب شعر بستگی به نوع شعر، هدف کتاب، و مخاطب دارد. برای شعرهای کوتاه و شعرهای معاصر، قطع‌های رقعی و پالتویی گزینه‌های خوبی هستند. برای شعرهای بلند و کتاب‌های شعر هنری، قطع‌های وزیری و رحلی مناسب‌ترند. قطع‌های خشتی برای کتاب‌های شعر تصویری و هنری یا کتاب‌های ویژه و نفیس انتخاب خوبی خواهند بود.