شابم یا ISMN در کتب موسیقی یک سیستم شماره‌گذاری است که برای شناسایی آثار موسیقی چاپی و کتاب‌های موسیقی به کار می‌رود.
این سیستم مشابه با شماره استاندارد بین‌المللی کتاب (ISBN) است که برای شناسایی کتاب‌های متنی و غیرموسیقی استفاده می‌شود، اما خاص آثار موسیقی است. در این توضیح، به بررسی تاریخچه، ساختار، کاربردها، و تفاوت‌های شابم با سایر سیستم‌های شماره‌گذاری مانند ISBN خواهیم پرداخت.
ساختار کد شابم (ISMN)
شماره شابم یک شماره ۱۳ رقمی است که برای هر اثر موسیقی چاپی اختصاص داده می‌شود. ساختار آن مشابه با ساختار شماره‌های ISBN است، با این تفاوت که برای آثار موسیقی طراحی شده است. به‌طور کلی، ساختار شماره ISMN به شکل زیر است:
- کد پیش‌شماره کشور (اولین بخش): این بخش، دو یا سه رقم اولیه شماره است که نمایانگر کشور یا منطقه جغرافیایی است که ناشر کتاب موسیقی در آن مستقر است.
- کد ناشر (بخش میانه): این بخش به ناشر خاصی اختصاص دارد و به آن‌ها کمک می‌کند تا آثارشان را از یکدیگر تفکیک کنند. این بخش معمولاً توسط سازمان‌های صادرکننده ISMN در هر کشور تخصیص داده می‌شود.
- کد اثر (بخش بعدی): این بخش کدی منحصر به فرد است که به هر اثر موسیقی تخصیص داده می‌شود و به شناسایی خاص آن اثر کمک می‌کند.
- شماره چک‌سوم: این بخش، که معمولاً یک رقم است، به‌منظور جلوگیری از اشتباهات در تایپ شماره و تضمین صحت آن اضافه می‌شود.
شابم (ISMN) در کتاب موسیقی
سیستم ISMN کاربردهای مختلفی در صنعت موسیقی و انتشارات دارد که شامل موارد زیر است:
شناسایی آثار موسیقی
شابم به‌عنوان یک سیستم استاندارد جهانی برای شناسایی آثار موسیقی چاپی عمل می‌کند. هر اثر موسیقی که توسط یک ناشر ثبت شود، شماره ISMN خاصی دریافت می‌کند که آن اثر را از سایر آثار متمایز می‌سازد. این شماره به‌ویژه برای نت‌های موسیقی و کتاب‌های موسیقی کاربرد دارد.
مدیریت و توزیع آثار موسیقی
ناشران، فروشندگان، و کتاب‌فروشان می‌توانند از شماره ISMN برای شناسایی و مدیریت موجودی آثار موسیقی استفاده کنند. این شماره‌ها به‌طور دقیق به ناشر و آثار موسیقی آن‌ها اختصاص داده می‌شود، و بنابراین باعث سهولت در فرآیند توزیع و فروش می‌شود.
حفاظت از حقوق مؤلف و ناشر
شابم یکی از ابزارهایی است که به ناشران و مؤلفان موسیقی کمک می‌کند تا آثار خود را در سطح جهانی شناسایی کنند و از کپی‌های غیرمجاز و نقض حقوق مؤلف جلوگیری کنند. با اختصاص یک شماره منحصر به فرد به هر اثر موسیقی، امکان پیگیری و نظارت بر فروش و توزیع آثار بیشتر فراهم می‌شود.
ارتباطات جهانی در صنعت موسیقی
شابم به ناشران و توزیع‌کنندگان آثار موسیقی کمک می‌کند تا در سطح بین‌المللی ارتباط برقرار کنند. استفاده از شماره شابم استاندارد جهانی، باعث تسهیل در تبادل اطلاعات و هماهنگی میان کشورها و ناشران مختلف می‌شود.
نتیجه‌گیری
شابم (ISMN) یک ابزار مهم در دنیای موسیقی است که به شناسایی، مدیریت، و توزیع آثار موسیقی چاپی کمک می‌کند. این سیستم، با استفاده از یک شماره شناسایی منحصر به فرد، امکان پیگیری آثار و جلوگیری از نقض حقوق مؤلف را فراهم می‌آورد. از آنجا که دنیای موسیقی و نشر آن به سرعت در حال تحول است، وجود چنین سیستم‌های استانداردی باعث تسهیل در تعاملات بین‌المللی و رشد صنعت موسیقی می‌شود.