قرارداد با ناشر جهت چاپ کتاب، قراردادی است که باید تمامی جزئیات و شرایط همکاری بین نویسنده و ناشر را به‌طور دقیق و شفاف تعیین کند. این قرارداد نه‌تنها به نویسنده اجازه می‌دهد که کتاب خود را به‌درستی منتشر کند، بلکه از حقوق و منافع مالی و معنوی او نیز محافظت می‌کند. برای نگارش قرارداد چاپ کتاب، باید به نکات و بندهایی توجه شود که به‌طور کامل در قرارداد لحاظ شده است تا هیچ‌گونه ابهامی در روند چاپ و توزیع کتاب وجود نداشته باشد. در ادامه، به تفصیل به جزئیات این قرارداد و بندهای مختلف آن پرداخته می‌شود:
1. مشخصات طرفین قرارداد
در این بخش، نام کامل و مشخصات فردی هر یک از طرفین (نویسنده و ناشر) باید ذکر شود. اطلاعاتی مانند:
- نام و نام خانوادگی و اطلاعات شناسایی نویسنده (تاریخ تولد، شماره ملی، نشانی و شماره تلفن).
- نام و نوع ثبت قانونی ناشر (شخص حقیقی یا حقوقی) همراه با آدرس و شماره تماس و شماره ثبت تجاری.
2. موضوع قرارداد
این بخش باید به‌طور دقیق بیان کند که موضوع قرارداد چیست. مثلاً:
- عنوان کتاب و نوع کتاب (داستان، علمی، پژوهشی، آموزشی و غیره)
- تعداد صفحات کتاب (برآورد تقریبی) و فرمت کتاب (چاپی، الکترونیکی، صوتی و غیره)
- موضوع و محتوای کتاب: باید به‌طور خلاصه محتوای کتاب یا حوزه‌ای که در آن نوشته شده، ذکر شود.
3. حقوق مالکیت معنوی
در این بند، مهم‌ترین نکات مرتبط با حقوق نویسنده در زمینه مالکیت معنوی کتاب آورده می‌شود:
- مالکیت حقوق معنوی: باید تصریح شود که حقوق معنوی کتاب (مانند نام نویسنده، محتوا و سایر حقوق مرتبط) به نویسنده تعلق دارد و ناشر صرفاً حق نشر و توزیع آن را به‌دست می‌آورد.
- حقوق تکثیر و توزیع: در این بخش باید ذکر شود که ناشر چه حقوقی برای تکثیر، توزیع، و فروش کتاب دارد، آیا تنها در ایران است یا در سایر کشورها و به زبان‌های دیگر هم قابل توزیع است.
- حقوق ترجمه و ویرایش: باید روشن شود که آیا ناشر مجاز به ترجمه، ویرایش یا تغییر محتوای کتاب است یا خیر. همچنین باید مشخص شود که آیا این حق به ناشر داده می‌شود که نسخه‌های جدید یا ویرایش‌شده از کتاب را منتشر کند.
4. حق‌الزحمه نویسنده
در این بخش، تمامی جزئیات مربوط به درآمد نویسنده باید بیان شود:
- درصد حق‌الزحمه نویسنده: نویسنده معمولاً درصدی از فروش کتاب را به‌عنوان حق‌الزحمه دریافت می‌کند. این درصد معمولاً بین ۵ تا ۱۵ درصد از قیمت فروش هر نسخه کتاب است.
- پرداخت پیش‌پرداخت: اگر پیش‌پرداختی به نویسنده داده می‌شود، مبلغ آن باید مشخص شود. این مبلغ معمولاً از درآمد حاصل از فروش کتاب کسر می‌شود.
- زمان‌بندی پرداخت‌ها: زمان‌بندی دقیق پرداخت‌های حق‌الزحمه به نویسنده و نحوه تسویه حساب باید در قرارداد ذکر شود.
5. تعداد نسخه‌ها و تیراژ چاپ
در این بخش باید مشخص شود که کتاب در چه تیراژی چاپ خواهد شد:
- تعداد نسخه‌های اولیه: تیراژ چاپ کتاب در ابتدا و تعداد نسخه‌هایی که ناشر چاپ می‌کند، باید ذکر شود. این عدد می‌تواند متغیر باشد و بسته به نوع کتاب و نیاز بازار تغییر کند.
- حق چاپ مجدد: شرایط و نحوه چاپ مجدد کتاب در صورتی که فروش خوبی داشته باشد یا تقاضای بیشتری برای آن وجود داشته باشد، باید مشخص شود.
6. فرایند چاپ و توزیع
در این بند، تمامی مراحل چاپ و توزیع کتاب باید به‌دقت مشخص شود:
- کیفیت چاپ و نوع جلد: نوع کاغذ، رنگ چاپ، جلد کتاب (مقوایی، سلفونی و غیره) و سایر جزئیات فنی چاپ باید به‌طور واضح مشخص شود.
- زمان‌بندی چاپ: تاریخ شروع چاپ و زمان تخمینی برای تحویل نسخه‌های چاپی باید در قرارداد قید شود.
- مسئولیت‌های ناشر در توزیع و فروش: آیا ناشر مسئولیت توزیع کتاب در بازارهای داخلی و خارجی را به عهده دارد؟ آیا توزیع از طریق کتاب‌فروشی‌ها، وب‌سایت‌ها و سایر کانال‌های فروش انجام می‌شود؟
7. حقوق ناشر
در این بخش، باید شرایط و حقوق ناشر نیز به‌طور دقیق بیان شود:
- حق توزیع کتاب: آیا ناشر فقط در ایران حق توزیع دارد یا ممکن است این حق به ناشر برای توزیع در کشورهای دیگر یا به زبان‌های دیگر نیز تعلق گیرد؟
- حقوق تبلیغات و ترویج: آیا ناشر مسئولیت تبلیغات، نمایشگاه‌ها و سایر فعالیت‌های ترویجی را دارد؟
- حق انتشار نسخه‌های جدید یا تجدید چاپ: آیا ناشر حق انتشار نسخه‌های جدید کتاب یا تجدید چاپ آن را خواهد داشت؟
8. مدت قرارداد
مدت زمانی که قرارداد برقرار است و شرایط تمدید یا فسخ آن باید در این بخش تعیین شود:
- مدت زمان حقوق نشر: مدت زمانی که ناشر حق نشر کتاب را دارد (مثلاً پنج سال).
- شرایط تمدید قرارداد: آیا قرارداد به‌طور خودکار تمدید می‌شود یا نیاز به توافق جدید دارد؟
9. شرایط فسخ قرارداد
در صورتی که هر یک از طرفین بخواهند قرارداد را فسخ کنند، باید شرایط فسخ به‌طور مشخص تعیین شود:
- فسخ از سوی نویسنده: شرایطی که نویسنده می‌تواند قرارداد را فسخ کند، مانند عدم پرداخت حق‌الزحمه یا عدم انجام تعهدات از سوی ناشر.
- فسخ از سوی ناشر: شرایطی که ناشر می‌تواند قرارداد را فسخ کند، مانند عدم ارائه نسخه نهایی کتاب توسط نویسنده.
10. دیگر شرایط
این بخش ممکن است شامل نکات تکمیلی و شرایط خاصی باشد که به‌طور مستقیم به هر دو طرف مربوط می‌شود:
- حفظ محرمانگی: در صورتی که کتاب اطلاعات حساس یا محرمانه داشته باشد، باید شرایطی برای حفظ محرمانگی اطلاعات کتاب قید شود.
- خسارت و مسئولیت‌ها: مسئولیت هر یک از طرفین در صورت بروز خسارت‌های ناشی از تخلف یا اشتباهات مشخص شود.