برای بسیاری از مترجمان حین تصمیمگیری برای ترجمه یک کتاب این سؤال پیش میآید که چگونه بدانیم کتابی قبلاً ترجمه نشده است؟
برای پاسخ به این سؤال سعی کردیم در این مطلب روشی را ارائه کنیم.
کتابها حاوی اطلاعات بسیار مهمی هستند که در حوزههای تخصصی مختلف گردآوری و نوشته شدهاند این کتابها بهقدری مهم و حائز اهمیت میباشند که بهتر است قابلیت انتشار در دنیا را داشته باشند و در اختیار تمام دنیا قرار گیرند.
خوشبختانه امروزه به کمک ترجمه کتابهای تخصصی این امکان حاصل شده است که اطلاعات مهم موجود در کتابها از بازه مرزها فراتر روند و در اختیار تمام دنیا قرار گیرند. ترجمه در طول سالهای اخیر پیشرفت زیادی داشته است و ترجمه کلیه مطالب و کتابهای تخصصی به همه زبانهای زنده دنیا انجام میشود و در اختیار تمام دنیا قرار میگیرد. کتابها چون حجم بسیار زیاد و گستردهای دارند روشن است که ترجمه آنها دشوار و زمانبر میباشند و از عهده همه مترجمین بر نخواهد آمد.
ترجمه و چاپ مجدد یک کتاب در شرایطی خاص ایرادی ندارد. اگر کتابی قبلاً توسط مترجم ضعیفی ترجمه شده و محتوای کتاب بهگونهای است که نمیتوان از آن استفاده خاص نمود بهتر اینست که کتاب ترجمه مجدد شود.
در این حالت هیچ نیازی به کسب اجازه از مترجم قبلی نیست و میباید صرفاً از مؤلف اصلی کتاب اجازه دریافت نمود. حتی کسب اجازه از ناشر داخلی نیز مورد نیاز نیست. در حالت بعدی، برخی مترجمان وجود دارند که نام آنها در حوزه ترجمه تبدیل به یک برند شده است. بهگونهای که ترجمههای وی بسیار باکیفیت و فوقالعاده خوب است. در این حالت، ناشران معمولاً با بهکارگیری چنین مترجمانی سعی میکنند کتاب را با ترجمه آنها روانه بازار کنند.
یقیناً ترجمه این مترجم با سایر ترجمههای موجود در بازار تفاوتهای زیادی خواهد داشت. در هر صورت، اگر کتابی که شما در حال ترجمه آن هستید جز این دو حالت مطرح شده نیست، آنگاه میتوانید از روشی که در اینجا مطرح شده است استفاده کنید تا مطمئن شوید که کتاب قبلاً ترجمه نشده است.
تاکنون بارها و بارها در باب اهمیت اخذ مجوزهای رسمی در چاپ کتاب صحبت کردهایم و گفتهایم که اخذ مجوز قانونی کتاب را شناسنامهدار میکند و حافظ منافع مادی و معنوی شما میشود. حال، یکی از کاربردهای مجوز قانونی در کتابهای ترجمه شده است.
ترجمه کتاب ممکن است اهداف متفاوتی داشته باشد اما اغلب هدف از ترجمه کتابهای تخصصی تقویت رزومه میباشد و به همین جهت میبایست کتاب انتخاب شده جدیدالنشر باشد و تاکنون توسط هیچ مترجمی ترجمه نشده باشد. انتخاب و ترجمه کتابهای جدیدالنشر بسیار دشوار میباشد.
بهتر است کتابی که برای ترجمه انتخاب میکنید در حوزه تخصصی مرتبط با رشته خودتان باشد و جز کتابهای بسیار مخاطب و جذاب باشد تا فروش بیشتری داشته باشد. ترجمه کتابهای خارجی جدیدالنشر تأثیر به سزایی در پیشرفت و ارتقای جامعه نیز دارد.
پیدا کردن کتابهای خارجی جدیدالنشر برای ترجمه دغدغه اصلی بسیاری از اساتید و دانشجویان میباشد که نمیدانند چگونه از جدیدالنشر بودن کتاب اطمینان حاصل نمایند. لیست کتابهایی که ترجمه شدهاند با نام ناشر و نام مترجم در سایت رسمی این سازمان قابل مشاهده است.
البته کتابهایی که به روش قانونی ترجمه و منتشر شدهاند. اگر پس از جستجو مطمئن شدید که کتاب مورد نظر شما در این وبسایت ثبت نشده است میتوانید فرآیند ترجمه خود را شروع کنید.
برای مثال شما کتابی را دو سال پیش ترجمه کرده و حتی چاپ کردهاید اما متأسفانه گروهی که کتاب شما را چاپ کرده است برای آن مجوز فیپا و شابک دریافت ننموده است. حال فرد دیگری همان کتاب را ترجمه نموده و اقدام به اخذ مجوز رسمی کرده و آن را دریافت میکند؛ در این شرایط تنها کتاب رسمی و قانونی قابل فروش کتاب دوم میباشد و میتوان گفت مترجم اول نه از لحاظ مادی و نه از لحاظ معنوی نفعی نمیبرد.
حال، یکی از روشهای بررسی اینکه کتابی قبلاً چاپ شده است یا خیر، جستجو در کتابخانه ملی میباشد. شما میتوانید عنوان انگلیسی کتاب را وارد کنید تا بدانید کتاب چاپ شده است یا خیر. منوی پیوندهای مفید کتاب را چک کنید.
البته مسائل مختلف زیادی در این جستجو وجود دارد. اول اینکه برخی از ناشران متأسفانه بیدقتی کرده و عنوان انگلیسی کتاب را در صفحه شناسنامه وارد نمیکنند. که در این صورت طبیعتاً با جستجوی عنوان انگلیسی کتاب به جایی نخواهید رسید. در این صورت میتوانید بهصورت حدس و گمان ترجمه عنوان انگلیسی کتاب را وارد کنید و به این شکل نیز امتحان نمایید.
به یاد داشته باشید که اگر با عنوان دقیق انگلیسی جستجو کرده و به نتیجهای نرسیدید میتوانید ترجمه عنوان را امتحان کنید. این تأکید به خاطر آن است که احتمال دارد مترجم، ترجمه دیگری از یک عنوان خاص انجام داد باشد که با کلیدواژه جستجوی شما یکسان نیست.
یکی دیگر از راههای بسیار خوب برای اینکه مطلع شویم کتابی قبلاً ترجمه نشده است آن است که عنوان کتاب را در گوگل جستجو کنیم. از آنجایی که عنوان انگلیسی است احتمال دارد که شما نتیجه مطلوب را دریافت نکنید. اما اگر چند کلمه فارسی نیز به جستجوی خود اضافه نمایید احتمال زیاد نتایج بهتری کسب کنید.
مثلاً، افزودن اصطلاح «چاپ و ترجمه کتاب …»، «ترجمه و انتشار کتاب …». با این دو روش ذکر شده شما میتوانید جستجوی جامعی انجام دهید و تا حدود زیادی از ترجمه یا عدم ترجمه کتاب خاصی اطمینان نسبی حاصل کنید.