کتابهای داستانی بر اساس ساختار داستان نیز میتوانند به دستههای مختلفی تقسیم شوند. در این دستهبندی، نوع روایت، زمانبندی، نحوه ساختاردهی به داستان و چگونگی ارائه اطلاعات و شخصیتها اهمیت دارند. در ادامه، انواع مختلف کتابهای داستانی بر اساس ساختار داستان آورده شده است:
۱. داستان خطی (Linear Narrative)
📌 ویژگیها:
-
در این نوع داستان، روایت به صورت خطی و به ترتیب زمانی پیش میرود.
-
از ابتدای داستان تا انتها، حوادث به ترتیب زمانی اتفاق میافتند و خواننده به راحتی میتواند روند پیشرفت داستان را دنبال کند.
-
معمولاً موقعیتها و شخصیتها به وضوح معرفی میشوند و هیچ پیچیدگی در زمانبندی یا رویدادها وجود ندارد.
📖 نمونهها:
-
جین ایر – شارلوت برونته
-
مکبث – شکسپیر
-
موشها و آدمها – جان استاینبک
۲. داستان غیرخطی (Non-Linear Narrative)
📌 ویژگیها:
-
در این نوع داستان، زمان و ترتیب رویدادها تغییر میکند.
-
داستان ممکن است با پیشبینیها، فلشبکها، یا فلشفورواردها روایت شود.
-
گاهی ممکن است رویدادهای مختلف همزمان رخ دهند یا از نقطهای خاص به عقب یا جلو بروند.
-
خواننده باید با دقت بیشتری به روایت توجه کند تا بتواند همه ارتباطات را درک کند.
📖 نمونهها:
-
مبارزه من – آدولف هیتلر
-
در جستجوی زمان از دست رفته – مارسل پروست
-
تیک تاک – جان برگر
۳. داستان چندلایه (Multilayered Narrative)
📌 ویژگیها:
-
در این ساختار، داستان از چند خط داستانی موازی یا چندین نقطه نظر مختلف روایت میشود.
-
هر لایه ممکن است به جنبههای مختلفی از داستان بپردازد و در پایان این لایهها با هم ترکیب میشوند.
-
در برخی موارد، این لایهها ممکن است به صورت داستانهای فرعی در کنار داستان اصلی ارائه شوند.
📖 نمونهها:
-
صد سال تنهایی – گابریل گارسیا مارکز
-
دنیای سوفی – یوستین گردر
-
نظریه هرجومرج – دونا تارت
۴. داستان با راوی اول شخص (First-Person Narrative)
📌 ویژگیها:
-
داستان از زبان یکی از شخصیتها روایت میشود که خود را «من» معرفی میکند.
-
خواننده از طریق دیدگاه و افکار راوی به اتفاقات داستان پی میبرد.
-
این نوع روایت میتواند نگاه محدود یا ناقص به وقایع داشته باشد، زیرا فقط نظرات و تجربیات راوی قابل دسترسی است.
📖 نمونهها:
-
کشتن مرغ مقلد – هارپر لی
-
گتسبی بزرگ – اف. اسکات فیتزجرالد
-
فرانی و زویی – جروم دیوید سالینجر
۵. داستان با راوی سوم شخص (Third-Person Narrative)
📌 ویژگیها:
-
داستان از منظر شخص سومی که از بیرون به وقایع نگاه میکند روایت میشود.
-
این راوی ممکن است محدود به یک شخصیت خاص باشد (که فقط اطلاعات مربوط به آن شخصیت را میداند) یا دانای کل که میتواند به افکار و احساسات تمامی شخصیتها دسترسی داشته باشد.
-
در این نوع ساختار، راوی میتواند تمامی جزئیات و ابعاد داستان را بیان کند.
📖 نمونهها:
-
غرور و تعصب – جین آستن
-
امیل – ژان ژاک روسو
-
1984 – جورج اورول
۶. داستان با راوی دانای کل (Omniscient Narrative)
📌 ویژگیها:
-
راوی در این نوع داستان تمامی اطلاعات از افکار، احساسات و انگیزههای تمامی شخصیتها را میداند.
-
راوی ممکن است به صورت غیرمستقیم یا مستقیم به پیشینه و وقایع گذشته یا آینده اشاره کند.
-
این نوع روایت به راوی اجازه میدهد که به دیدگاههای مختلف شخصیتها پرداخته و به توصیف تمام جنبههای داستان بپردازد.
📖 نمونهها:
-
جنگ و صلح – لئو تولستوی
-
دور افتاده – ویلیام فاکنر
-
پرندههای آسمانی – هلن فیلد
۷. داستان به صورت روزنامهنگاری یا مستند (Documentary/Journalistic Fiction)
📌 ویژگیها:
-
این نوع داستانها معمولاً به سبک مستند یا گزارشگونه نوشته میشوند.
-
پیوستگی به واقعیتها، مصاحبهها، یادداشتها یا گزارشهای رسمی میتواند بخشی از روایت باشد.
-
ساختار معمولاً خطی و به ترتیب زمان است، اما میتواند به صورت فیکشنی از رویدادهای واقعی ساخته شده باشد.
📖 نمونهها:
-
در جستجوی وقت از دست رفته – مارسل پروست
-
شباهتهای بزرگ – جان کری
-
گزارشهایی از پشت پرده – پیتر برینکر
۸. داستان به صورت نامهنگاری یا اپیستولاری (Epistolary Fiction)
📌 ویژگیها:
-
داستان از طریق مجموعهای از نامهها، ایمیلها یا یادداشتها روایت میشود.
-
این نوع ساختار به نگاه درونی و خصوصی شخصیتها توجه دارد و معمولاً خواننده باید از کنشهای نوشتاری برای درک داستان استفاده کند.
-
داستان ممکن است از زاویه دید یک یا چند شخصیت به طور همزمان بیان شود.
📖 نمونهها:
-
دکتر فاستوس – کریستوفر مارلو
-
ولتر – کانتین د. فیلیپ
۹. داستان مدرن یا پستمدرن (Modern/Postmodern Fiction)
📌 ویژگیها:
-
شکستن قواعد سنتی داستاننویسی و بازسازی واقعیتها و مفاهیم.
-
این نوع داستانها معمولاً به صورت غیرخطی، چندلایه و پیچیده هستند و شخصیتها و موقعیتها به چالش کشیده میشوند.
-
نویسندگان پستمدرن ممکن است به شکستن دیوار چهارم یا استفاده از تکنیکهای تجربی بپردازند.
📖 نمونهها:
-
گمشده در ترجمه – هاروی کامپبل
-
درخت معرفت – جیمز رولی
-
اگزامینر – جان مکفیل
مراحل چاپ داستان خطی، چندلایه، اول شخص، سوم شخص، دانای کل، مستند، نامهنگاری و…
1. تایپ تخصصی کتاب اطلاعات بیشتر
2. ویراستاری کتاب اطلاعات بیشتر
3. صفحهآرایی کتاب اطلاعات بیشتر
4. اخذ شابک یا ISBN اطلاعات بیشتر
5. طراحی جلد کتاب اطلاعات بیشتر
6. اخذ فیپا اطلاعات بیشتر
7. اخذ مجوز چاپ و نشر کتاب اطلاعات بیشتر
8. اخذ مجوز طرح جلد کتاب اطلاعات بیشتر
9. لیتوگرافی کتاب (مخصوص چاپ افست) اطلاعات بیشتر
10. چاپ کتاب و انواع آن
الف. چاپ دیجیتال کتاب (چاپ کتاب در تیراژ پایین) اطلاعات بیشتر
ب. چاپ افست کتاب (چاپ کتاب در تیراژ بالا) اطلاعات بیشتر
10. صحافی کتاب اطلاعات بیشتر
11. اعلام وصول و ثبت کتاب در خانه کتاب اطلاعات بیشتر
نکته: جهت کسب اطلاعات بیشتر منوی مراحل انتشارات و چاپ کتاب را مشاهده فرمایید.
جمعبندی:
کتابهای داستانی میتوانند بر اساس ساختار به دستههای مختلفی تقسیم شوند. این دستهبندیها شامل روایت خطی، غیرخطی، چندلایه، اول شخص، سوم شخص، دانای کل، مستند، نامهنگاری، مدرن و پستمدرن است. هرکدام از این ساختارها به نوع خاصی از داستانگویی اشاره دارند که میتواند بر نحوه درک خواننده از داستان تأثیر بگذارد.