برای درستنویسی در زبان فارسی نکاتی وجود دارد که توجه به آنها میتواند از به وجود آمدن ایرادهای نگارشی و ساختاری در متنها جلوگیری کند، لذا در اینجا به بررسی نکات کاربردی درستنویسی میپردازیم.
- کوشش کنیم به جای واژگان بیگانه از برابرهای جاری بهره بگیریم.
- در یک جمله از دو کلمهی پرسش استفاده نمیکنیم.
- برخی از فعلها حرف اضافهی ویژهی خود را دارند.
- بهکارگیری «تا» و «الی» با هم نادرست است.
- در برخی جملهها به تأثیر ترجمه، واژهی «یک» بدون آنکه نیاز باشد در ابتدای جمله میآید.
- کلمههای عربی که بر وزن افعل تفضیل هستند و در فارسی معنی صفت تفضیلی میدهند و لازم نیست با «تر» و «ترین» به کار روند.
- آوردن دو حرف ربط وابستگی در یک جملهی مرکب درست نیست.
- ساختن قید در زبان فارسی با نشانهی تنوین عربی نادرست است.
- از کاربرد واژههای زائد و بینقش در جمله پرهیز کنیم.
- تغییر جای هر یک از واژهها در جمله اگر به قصد تأکید یا برخاسته از سبک نویسنده نباشد، جایز نیست.
- از افعال در جای خود و به گونهی درست باید بهره گرفت.
- در جملههای همپایه زمان فعلها باید مطابقت داشته باشد.
- از واژگان (فعلها، نامها، صفتها و….) نباید به شیوهی دستور تاریخی بهره گرفت.
- در صورت مشخص بودن فاعل از کاربرد فعل مجهول خودداری کنیم.
- جملهها باید روشن و گویا باشند.
- از کاربرد تعبیرهای نامناسب و تکلّفهای کلامی و الگوهای بیگانه پرهیز کنیم و نوشتهها و عبارتها گویا و قابل فهم باشند.
- تکیهکلامهای گفتاری نباید در نوشته راه یابد.
- از کاربرد جملههای دراز پرهیز کنیم.
- تلاش کنیم چند جمله را با یک فعل به هم عطف نکنیم.
- از به کار بردن واژههای دور از ذهن و عبارتهای متکلفانهی (سخت) عربی پرهیز کنیم.
- کوتاه کردن جمله آن اندازه که ساختمان صرفی و نحوی کلام آسیب ببیند، جایز نیست.
- جز در نوشتههای داستانی، آن هم هنگام نقلقول، هیچگاه نباید به شیوهی گفتاری، شکستهنویسی کنیم.
- واژههای فارسی را با نشانههای جمع عربی جمع نمیبندیم.
- در زبان فارسی صفتهایی که برای نامهای مؤنث میآوریم لازم نیست نشانهی تأنیث بگیرند.
- «آل» نشانهی معرفهی عربی است و کاربرد آن همراه واژههای فارسی درست نیست.
- «را» نشانهی مفعول باید بدون فاصله پس از مفعول بیاید.
- ضمیر و مرجع آن یک جا به کار نمیروند.
- الف مقصوره در پایان کلمهها به صورت «ا» در میآید.
- هر واژه دارای معنی مستقلی است و در جمله نقشی دستوری دارد! پس استقلال آن هنگام نوشتن باید حفظ شود.
- «ه» منقوط که در پایان برخی کلمههای عربی وجود دارد، در فارسی به «ت» بدل میشود.
نکته: جهت کسب اطلاعات بیشتر منوی ویراستاری کتاب را مطالعه فرمایید.