فئودور داستایوفسکی را میتوان بهراستی یکی از مشهورترین نویسندگان روسیه قلمداد نمود.
سختیها و دشواریهای بسیار زیاد زندگی او در آثارش منعکس شده و شخصیتی بهیادماندنی از او ساخته است که آثار او را همچنین میتوان تصویری از قرن ۱۹ روسیه نیز به حساب آورد.
از داستایوفسکی تاکنون ۳۴ اثر به ثبت رسیده است.
رمان جنایت و مکافات
داستایوفسکی این رمان را در سال ۱۸۶۶ نوشت. بهترین راه برای آشنایی کامل با داستایوفسکی خواندن رمان جنایت و مکافات است.
این رمان داستان مرد فقیری است که برای حفظ جان خود مرتکب جنایتی شده است، اما بعد با مشکلات بزرگتری مانند فقر و احساس گناه شدید مواجه میشود. این رمان همانگونه که خود داستایوفسکی نیز گفته است اثری روانشناختی است و مؤلف بهجای کنترل شخصیتهای داستان در کنار آنها حرکت میکند.
رمان ابله
این رمان در سال ۱۸۶۸ نگارش شد. اگر فکر میکنید در جهانی که زندگی میکنیم به حد کافی مهر و محبت وجود ندارد پس رمان ابله را بخوانید. نقش اصلی این داستان فردی بسیاری با محبت و مهربان است.
وی از یک موسسه روانی در سوئیس برگشته است اما درگیر شدن در یک رابطه عاشقانه جنجالی و رسواکننده باعث میشود تا وی به همانجایی برگردد که از آن آمده بود – بیمارستان روانی.
رمان بیچارگان
این رمان در سال ۱۸۴۶ نوشته شد. این رمان متشکل از نامههایی است که دو فرد فقیر در شهر سنت پترزبورگ به یکدیگر ارسال نمودهاند. این رمان یک رمان اجتماعی مهمی است که صدای افراد پاییندست را به گوش میرساند.
رمان جنزدگان یا شیاطین
این رمان در سال ۱۸۷۱ نگارش شد. رمان جنزدگان یا شیاطین یکی از آخرین رمانهای داستایوفسکی محسوب میشود و مهمترین اثر سیاسی وی نیز به شمار میآید. تم اصلی داستان بر محور مرگ یک دانشجوست که توسط حلقه اعضای انقلابی رخ داده است.
این رمان انعکاسی از ظهور حرکتهای رادیکال و افراطی در بین روشنفکران و اولین نشانههای تروریسم بود. این داستان میتواند انعکاسی از اعتراض داستایوفسکی به بخشی از جامعه زمان خود باشد و شاید انعکاسی از مشارکت وی در حلقههای آزاداندیشی نیز باشد.
رمان قمارباز
در سال ۱۸۶۶ این رمان نوشته شد. این رمان به خاطر پول نوشته شد زیرا داستایوفسکی سرمایه خود را از دست داد. مأموریت برای نگارش این رمان بعد از آن شروع شد که داستایوفسکی مبلغ قابل توجهی را از دست داد که این مبلغ نیز متعلق به یکی از دوستان او بود.
برای بازپس گرداندن قرض، داستایوفسکی با یکی از ناشران قراردادی بست که مجبور شد در مدت زمان بسیار کوتاهی آن را تمام کند. اساس این داستان بر آن محور است که حالات روانشناختی قماربازی را در افرادی که در قمار درگیر شدهاند توصیف نماید.
رمان آزردگان یا توهین و تحقیرشدگان
این کتاب در سال ۱۸۶۱ نگارش شد. ایده شروع نگارش این رمان زمانی به وجود آمد که داستایوفسکی بعد از تبعید به سنت پترزبورگ مهاجرت کرد. تا حدودی میتوان گفت رمان از دید یک نویسنده جوان به نام وانیا است که در کشمکش زندگی در سال ۱۸۴۰ بود.
رمان برادران کارامازوف
این رمان را داستایوفسکی در سال ۱۸۷۹ نگاشت. این اثر، آخرین اثر وی میباشد که دو ماه قبل از مرگ داستایوفسکی به اتمام رسید. تم اصلی این رمان بر اساس سؤالات چالشبرانگیزی چون آزادی، مذهب و اخلاق است. همانگونه که برخی منتقدان اذعان میکنند، این رمان انعکاسی از مراحل مختلف زندگی نویسنده است که در قالب سه برادر آمده است.