تحلیل بازار، توزیع و فروش کتاب
یکی از مهمترین مراحل چاپ کتاب، تحلیل بازار کتاب است.
تحلیل بازار کتاب چیست و دقیقاً به چه فرآیندهایی اطلاق میشود؟
چاپ کتاب یک صنعت است و تمامی ویژگیهای صنایع دیگر را دارد. برای مثال، وقتی یک کارخانه تولیدی، به تولید محصولات خود میپردازد، تمام توان خود را به کار میگیرد که در آغاز نیاز مشتریان خود را بشناسد، ضعفهای دیگر رقبای خود را تحلیل کند، و آنها را در نهایت راضی نگه دارد.
هرچند، به معنای واقعی کلمه نمیتوان صنعت چاپ کتاب را یک صنعت صرف مادی دانست، اما مسائل اقتصادی شریان حیاتی هر جریانی است و صنعت چاپ نیز از این قاعده مستثنی نیست. بنابراین، چه نویسندگان کتاب و چه ناشران کتاب از تحلیل بازار سود خواهند برد.
بسیاری از ناشران کتاب مسئولیت تحلیل بازار را خود به عهده میگیرند. یعنی بازار را تحلیل کرده، شکافها و نقایص را تشخیص میدهند، نیازهای جدیداً به وجود آمده را کشف میکنند و برحسب این تحلیل و ارزشیابی اولیه به نویسندگان پیشنهاد نگارش میدهند.
باید بگوییم که بهترین نوع چاپ کتاب همین روش است. معمولاً برونداد این روش کتابی بسیار باارزش و پر مخاطب خواهد بود که از بعد معنوی باعث رفع مشکل بسیاری از مخاطبان خواهد شد و از بعد مادی فروش مستمر و بسیار خوبی را خواهد داشت.
در شکل دیگر چاپ کتاب، خود نویسنده این تحلیل بازار را انجام میدهد.
احتمال دارد نویسنده کتاب بخشی از جامعه آموزشگاهی است و با مخاطبان خود رابطه مستقیمی دارد و نیازهای آنها را خوب تحلیل نموده و کتابی را نگارش کرده است. این روش نیز روش خوبی است. منتها این اشکال وجود دارد که شاید نویسنده از بازار کتاب اطلاعی ندارد و مشابه کتاب وی و چهبسا قویتر از آن شاید قبلاً چاپ شده است.
در این حالت، تمامی انرژی و زمان نویسنده به هدر خواهد رفت و احتمالاً انتشارات مختلف نیز تمایلی به چاپ این کتاب نداشته باشند.
در روش دیگر که بدترین روش ممکنه میباشد، مؤلف بدون توجه به هیچ فاکتوری به نگارش یا ترجمه یک کتاب میپردازد و حتی در یک انتشارات نیز کتاب خود را به چاپ میرساند. این روش یکی از ضعیفترین روشهای ممکنه میباشد. در این روش نابودی منابع مهم و با ارزشی چون وقت و هزینه، کاغذ و مواد مربوط به چاپ کتاب قطعی است.
بهترین روش آن است که نویسندگان خود را به ناشران معرفی کنند تا اگر ایدهای داشته باشند به آنها معرفی کنند (همانند روش اول).
بنابراین میتوان گفت که تولید کتاب باید براساس یک برنامه و هدف باشد.
بسیاری از نخبگانی که به نگارش رمانهای ماندگار پرداختهاند یقیناً بازار را تحلیل نکردهاند. اما اگر تاریخ مختص هر کشور را بخوانید متوجه میشوید که آثار نویسندگان نخبه آیینه تمام نمایی از نیازهای آن روز مردم سرزمینشان بوده است.
مردم با خواندن آثار آنها به سؤالاتی که اخیراً و یا شاید دههها ذهن آنها را به خود مشغول نموده بود پاسخ گرفتهاند. این دقیقاً همان تحلیل بازار است منتها چنین نخبگانی بسیار انگشتشمار هستند تا در آثار خود به سؤالات جهانشمول و وسیع پاسخهایی ارائه دهند و یا موضوعات را حلاجی کنند.
نویسندگان در سطح معمولی و خوب اصولاً حیطه اختصاصیتری را میبایست انتخاب نمایند و باید مطمئن شوند که این حیطه اختصاصی مخاطبانی را دارد.
معرفی چند تکنیک بازاریابی، توزیع و فروش کتاب برای نویسندگان
- تمامی مجلاتی را که بخش معرفی کتاب دارند، مانند مجله موفقیت، بیابید و مطابق با ساختار مجله، اطلاعات کتاب خود را ارسال کنید تا در بخش معرفی کتاب چاپ شود.
- در سمینارها و همایشهای وابسته به زمینه کاری خود، سخنرانی کنید و در بخش معرفی سخنران، خود را بهعنوان نویسنده کتاب معرفی کنید. با برگزارکننده سمینار صحبت کنید تا کتاب شما برای فروش در سمینار عرضه شود.
- خلاصهای از کتاب خود را در ۸ صفحه تهیه کرده و آنرا بصورت pdf در اینترنت منتشر کنید. در این فایل الکترونیکی روش تهیه کتاب را توضیح دهید. این فایل را به دهها وبسایت رایگان کتابهای الکترونیکی آپلود کنید.
- تعداد ۱۰۰ نسخه از کتاب خود را برای بازاریابی اختصاص دهید و برای تمامی مجلات و نشریات بفرستید و به آنان هدیه بدهید، شاید یکی از آنها مقالهای درباره کتابتان بنویسد.
- کتاب را در جاهای نامعمول بفروشید. بسیاری از نویسندگان با این روش مخالفاند، ولی نتایج آن میتواند فوقالعاده باشد. مثلاً کتابهای کامپیوتری در فروشگاههای تجهیزات کامپیوتری، بسیار بیشتر از کتابفروشیها به فروش میرود.
- وبسایت کوچکی راهاندازی کنید و در آن امکان خرید پستی کتاب را به وجود آورید تا علاقهمندان بتوانند با ثبت آدرس خود، کتاب را سفارش بدهند.
- چکیدهای از کتاب خود را بصورت صوتی با صدای خودتان تهیه کنید و بر پیغامگیر تلفنی قرار دهید. در تبلیغات اعلام کنید برای شنیدن خلاصه کتاب در ۵ دقیقه بهصورت کاملاً رایگان با شماره تلفن شما تماس بگیرند.
- بخشهایی از کتاب را بهصورت مقاله به وبسایتها و همچنین مجلات ارسال کنید. در زیر مقاله بنویسید که منبع این مطلب، کتاب شما است.
- کتاب خود را بهعنوان هدیهای مناسب معرفی کنید و توضیح دهید که این کتاب برای چه افرادی میتواند مفید واقع شود و چرا هدیهای مناسب برای این افراد است.
- همیشه کتابهایتان را همراه داشته باشید. یک جعبه از کتابهایتان، بعضی از آگهیها و نشانههای کتاب را در صندوقعقب ماشینتان و کارتهای ویزیتتان را در کیف پول خود داشته باشید. شما هیچوقت نمیدانید که چه زمانی با یک مشتری بالقوه یا رابط بازاریابی روبهرو میشوید.
- فرصتهای ارتباطی در محلهتان را جستوجو کنید. میخواهید برای تعطیلات آخر هفته به دیدن مادربزرگتان بروید؟ قبل از اینکه حرکت کنید کمی تحقیقات محلی انجام بدهید. کتابفروشیها و کتابخانههایی که میتوانید با آنها تماس بگیرید، شناسایی کنید. یا برای یک تور کتاب با همراهی دوستان و خویشاوندانتان برنامهریزی کنید.
- بهعنوان یک نویسنده بومی برای ارتقای کتابفروشیها و کتابخانهها تلاش کنید. بسیاری از کتابفروشیها و کتابخانهها بخش ویژهای دارند که در آنجا کتابهای نویسندههای همشهری و بومی را به نمایش میگذارند.
- خردهفروشهای مناسب را جستوجو کنید. بفهمید کدامیک از آنها با موضوع کتابتان مرتبطاند و خودتان را بهعنوان نویسنده بومی معرفی کنید.
- برچسب «نویسنده بومی» را روی کتابهایی که در شهرتان میفروشید، بچسبانید.
- در کتابخانهها سخنرانی کنید. با کتابخانهها درباره برنامه معرفی کتابتان تماس بگیرید. این برنامهها درباره کتابهای کودکان و عناوین غیرداستانی (مانند سفر، تجارت و یا تناسباندام) که مخاطب عام دارند، مؤثر است. بسیاری از کتابخانهها اجازه میدهند که کتابتان را در چنین برنامههایی بفروشید و بعضی از آنها هم حقالزحمهای برای سخنرانی میدهند.
- فرصتهای سخنرانی را پیدا کنید. سخنرانی روشی عالی برای فروش کتابهایتان است و ممکن است حتی وقتی در حال کسب تجربه هستید، برای سخنرانی کردن حقالزحمه بگیرید. سازمانهای زیادی (مانند سازمانهای تجاری و مدنی، گروههای مذهبی، مدرسهها و دانشگاه، شرکتهای بازرگانی و …) وجود دارند که به دنبال سخنرانهای جذاب برای مراسمهایشان هستند.
- رسانههای محلی و بومی محبوب را جستوجو کنید. آگهی کتاب را به رسانه شهری که در آن بزرگ شدهاید و زندگی میکنید، بفرستید. ترفند خوبی در شهرهای کوچک است. تبلیغات خود را براساس مؤلفههای مرتبط محلی بسازید. برنامه دانشآموختههای دانشگاه و هر سازمان یا انجمنهای حرفهای مرتبط را فراموش نکنید. نویسندگان غیرداستانی باید برنامهها و گفتوگوهای رادیویی و تلویزیونی را هم در نظر بگیرند.
- کتابتان را در نمایشگاه و جشنوارهها شرکت بدهید. شرکت نمایشگاهها و جشنوارهها معمولاً بهترین کار است، اگر کتابتان با موضوع آنها مرتبط باشد یا مخاطبان گستردهای را در بر بگیرد.
- کتابهای کودکان را در مدرسهها و سازمانهای جوانان معرفی کنید. بازدید از مدرسه روشی عالی برای دسترسی به کودکان است.
نکته: جهت کسب اطلاعات بیشتر منوی پخش و فروش کتاب را مطالعه فرمایید.