مارجین یا مارژین (Margin) چیست؟
به حاشیه‌های سفید اطراف متن کتاب مارجین یا مارژین (Margin) گفته می‌شود.
اهمیت تنظیم حاشیه‌ها در متن کتاب
تنظیم صحیح حاشیه‌ها در کتاب، تأثیر زیادی بر خوانایی و جذابیت ظاهری کتاب نزد مخاطب دارد. حاشیه‌های مناسب باعث می‌شود مطالب بهتر خوانده شود و از جذابیت بیشتری برخوردار باشد.
تنظیم حاشیه‌های بالایی کتاب (Header)
حاشیه‌های بالایی باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که فضای کافی برای سربرگ و شماره صفحه وجود داشته باشد. این حاشیه‌ها باید در تمام صفحات کتاب یکنواخت و منظم باشند.
تنظیم حاشیه‌های پایینی کتاب (Footer)
حاشیه‌های پایینی نیز باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که فضای کافی برای پانویس‌ها و اطلاعات پایانی وجود داشته باشد. این حاشیه‌ها نیز باید یکنواخت و منظم باشند.
تنظیم حاشیه‌های راست کتاب (Right)
حاشیه‌های راست باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که فضای کافی برای جایگذاری مطالب وجود داشته باشد. این حاشیه‌ها باید کافی برای تعادل با حاشیه‌های چپ باشند.
تنظیم حاشیه‌های چپ کتاب (left)
حاشیه‌های چپ نیز باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که فضای کافی برای جایگذاری مطالب وجود داشته باشد. این حاشیه‌ها باید کافی برای تعادل با حاشیه‌های راست باشند.
تأثیر تنظیم حاشیه‌ها بر خوانایی کتاب
حاشیه‌های مناسب باعث می‌شوند خواننده بتواند متن را به‌راحتی و لذت بیشتری مطالعه کند. حاشیه‌های بیش از حد یا کم می‌توانند باعث خستگی یا عدم تمرکز خواننده شوند.
در تنظیم حاشیه‌ها، باید به نسبت‌ها و تعادل دقت شود. همچنین باید به نوع کاغذ و اندازه کتاب نیز توجه کرد. با توجه به این نکات، می‌توان به یک طراحی کتاب مطلوب دست یافت.
ایجاد و تنظیم حاشیه‌های کتاب (مارژین) در ورد Word
برای تغییر اندازه حاشیه متن کافیست در ریبون ابتدا بر روی تب Page Layout، سپس روی گزینه Margins کلیک کنید. با کلیک روی این گزینه منوی آبشاری نمایش داده می‌شود که شامل مقادیر پیش‌فرض مارژین به شرح زیر میباشد:
- Normal: اندازه حاشیه بصورت عادی با فاصله 2.54 سانتیمتر از تمامی لبه‌های کاغذ در نظر گرفته خواهد شد.
- Narrow: با انتخاب این گزینه اندازه حاشیه 1.27 سانتیمتر از چهار طرف کاغذ درج خواهد شد.
- Moderate: این گزینه اندازه حاشیه از لبه بالا و پایینی کاغذ را به اندازه 2.54 سانتیمتر و از لبه‌های سمت چپ و راست به اندازه 1.94 سانتیمتر قرار خواهد داد.
- Wide: این گزینه عمق حاشیه بیشتری در حدود 2.54 از بالا و پایین کاغذ و 5.08 از سمت چپ و راست کاغذ درج خواهد نمود.
- Mirrored: قرینه، آینه‌ای، حاشیه‌ها از بالا و پایین، داخل و خارج را تنظیم می‌کند.
ما در اینجا قصد داریم مقادیر دلخواه خودمان را برای حاشیه‌ها تنظیم کنیم، برای این‌کار روی گزینه Custom Margins موجود در انتهای منوی محاوره‌ای Margins کلیک کنید. با کلیک بر روی این گزینه پنجره‌ی Page Setup و تب Margins باز می‌شود که شما می‌توانید تنظیمات خود را در این قسمت انجام دهید.
بخش‌های مختلف پنجره Margin شامل موارد زیر میباشد:
- Top: مقدار فاصله حاشیه سفید بالایی متن
- Left: مقدار فاصله حاشیه سفید چپ متن
- Bottom: مقدار فاصله حاشیه سفید پایین متن
- Right: مقدار حاشیه سفید سمت راست متن تا لبه کاغذ
- Gutter: عمق شیرازه یا بخشی از صفحه که در عطف قرار می‌گیرد را مشخص می‌کند.
- Gutter Position: در این گزینه جهت شیرازه را مشخص می‌کنید.
در بخش Orientation می‌توانید جهت قرارگیری صفحه در سند ورد را تعیین کنید. گزینه Portrate برای حالت عمودی یا ایستاده و گزینه Landscape برای انتخاب حالت افقی یا خوابیده میباشد.
ایجاد و تنظیم حاشیه‌های کتاب (مارژین) در ایندیزاین (InDesign)
سرصفحه‌ها و پاورقی‌ها بیت‌هایی از متن هستند که به ترتیب در بالا و پایین صفحات ظاهر می‌شوند. در سرتیترها، عنوان کتاب اغلب در صفحه سمت چپ، با نام نویسنده یا عنوان بخش در صفحه سمت راست ظاهر می‌شود. پاورقی‌ها اغلب شماره صفحه دارند. با این حال، می‌توانید سرتیتر و پاورقی‌هایتان را مطابق با اولویت‌هایتان سفارشی کنید.
پیاده‌سازی سرتیترها و پاورقی‌ها با استفاده از صفحات اصلی ایندیزاین آسان است. برای ایجاد صفحات اصلی یا Master page، به پنجره بروید و روی Pages کلیک کنید.
در این پنجره دو بخش وجود دارد: قاب پیمایش صفحه اصلی و قاب پیمایش صفحه مجزای کتاب.
صفحات اصلی مثل سبک هستند، آن‌ها نحوه ظاهر صفحات دیگر را تعیین می‌کنند. با کلیک بر روی A-Master به یک صفحه خالی می‌رسید که در آن می‌توانید کادرهای متنی را به سرتیتر و پاورقی‌تان اضافه کنید.
برای ایجاد کادرهای متنی، روی ابزار Type آیکون T در پنل Tools کلیک کنید. کلیک کنید و ماوس را روی صفحه بکشید تا یک کادر متنی با اندازه دلخواه شما ایجاد شود. کادر متنی که می‌خواهید سرصفحه شما باشد را Drag کنید. معمولاً درست بالای حاشیه فوقانی.
این کادر متنی را کپی و جایگذاری کنید و کادر متنی جدید را به صفحه مقابل بکشید و سرصفحه‌های مثل همین را در هر دو صفحه پهن شده ایجاد کنید. همین کار را برای هر دو پاورقی هم انجام دهید.
شما می‌توانید متن سرصفحه را در هر یک از کادرهای بالا اضافه کنید، زیرا در کل این بخش یکسان خواهد بود.
برای درج شماره صفحه، مکان‌نمایتان را داخل کادر متن قرار دهید، به قسمت File، سپس Type و Insert Special Character رفته؛ سپس Markers را انتخاب کنید. در آخر روی Current Page کلیک کنید.
حرف A باید به‌عنوان یک مکان نگهدار ظاهر شود. این روند را برای صفحه مقابل هم تکرار کنید.
هنگامی که صفحات اصلی شما راه‌اندازی شدند، صفحه‌آرایی صفحه اصلی را می‌توان در صفحات واقعی سندتان هم اعمال کرد. برای انجام این کار، به Window بروید و کادر محاوره Pages را باز کنید. در اینجا A-Master تان را خواهید دید. روی A-Master کلیک راست کرده، سپس از منوی کشویی Apply Master to Pages را انتخاب کنید. در حال حاضر همه صفحات را انتخاب کرده و روی OK کلیک کنید.
در این مرحله، سرصفحه‌ها و پاورقی‌ها در همه صفحات ظاهر می‌شوند اما برخی از صفحات مثل مقدمه و قسمت پایانی، صفحات عنوان فصل و صفحات خالی هستند که نباید در آن‌ها ظاهر شوند.
برای حذف قالب‌بندی صفحه اصلی از این صفحات خاص، مطمئن شوید که کادر محاوره صفحات شما باز است. در کادر صفحات، صفحه‌ای را پیدا کنید که می‌خواهید سرصفحه‌ها و پاورقی‌ها را از آن حذف کنید. سپس، صفحه اصلی خالی را روی نماد صفحه در پنجره بکشید.
نکته 1: جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد صفحه‌آرایی در ورد، منوی آموزش صفحه‌آرایی کتاب در نرم‌افزار ورد (Word) را مطالعه فرمایید.
نکته 2: جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد صفحه‌آرایی در ایندیزاین، منوی آموزش صفحه‌آرایی کتاب در نرم‌افزار ایندیزاین (InDesign) را مطالعه فرمایید.