حاشیه برش یا پرت (Bleed) این امکان را فراهم میکند که کارهای چاپی را تا لبه کاغذ پرینت و اجرا نمائیم.
در چاپ، آثار بر روی یک برگه بزرگ چاپ میشود و سپس به اندازه مورد نظر برش زده میشوند. اگر یک هشتم اینچ یا ۴ میلیمتر حاشیه پرتی یا بلید نداشته باشیم، هنگام برش موجب عدم انطباق حاشیههای اثر با لبه کاغذ میشود.
در دنیای چاپ، حاشیه پرتی (bleed) مفهوم بسیار مهمی است که به لبههای کاغذ و نحوه چاپ یا برش آن ربط دارد. از آنجا که چاپگرها اساساً هر برگ کاغذ را برای تغذیه پرینتر از لبهها میگیرند، هیچ چاپگری قادر نیست که تا صد درصد لبه خارجی کاغذ را چاپ کند.
علاوه بر این، کاغذ و سایر مواد غالباً با سرعت بسیار بالایی چاپ میشوند، که باعث میشود تغذیه آن از طریق چاپگر با یک ترتیب و چیدمان صد درصد دقیق صورت نگیرد، حتی زمانی که از یک چاپگر فوق حرفهای استفاده میشود.
اگر کلمات، آرم یا تصاویر را تا لبههای قالب کار خود طراحی کنید، در نهایت در محصول نهایی کمی بریده شده به نظر میرسند و حاشیههای قالب کامل نیست.
درک حاشیههای پرتی یا بلید برای پیشگیری از ناقص شدن متن یا تصویر در خارج از منطقه چاپی تعیین شده اهمیت دارد و در نظر گرفتن حاشیه پرتی یا بلید موجب چاپ محصول نهایی صاف و حرفهای شده و از بروز این مشکل جلوگیری میکند.
بلید یا حاشیه پرتی این اطمینان را میدهد که بعد از چاپ و برش کتاب به نتایج مورد نظر برسیم.
ایجاد حاشیه پرتی (bleed) در نرمافزارهای طراحی
1. نرمافزار آدوبی فتوشاپ (Adobe Photoshop)
برای اضافه کردن بلید یا حاشیه پرتی در ادوبی فتوشاپ بهصورت زیر عمل کنید:
- فتوشاپ را باز کنید و روی File> New کلیک کنید.
- ابعاد FULL BLEED را وارد کنید. یعنی ۴ میلیمتر یا یکهشتم اینچ هم بهصورت عمودی و هم بهصورت افقی اضافه کنید.
- وضوح تصویر را روی ۳۰۰ پیکسل در اینچ تنظیم کنید.
- Color Mode را روی CMYK تنظیم کنید.
2. نرمافزار آدوبی ایلوستریتور (Adobe Illustrator)
- Illustrator را باز کرده و روی File> New کلیک کنید
- ابعاد TRIM را در کادر عرض و ارتفاع وارد کنید.
- برای بلید بالا، پایین، چپ و راست مقدار یک هشتم اینچ یا ۴ میلیمتر را وارد کنید.
- حالت رنگ را روی CMYK تنظیم کنید.
- جلوههای Raster را بالا (۳۰۰ppi) تنظیم کنید.
3. نرمافزار آدوبی ایندیزاین (Adobe InDesign)
- برنامه InDesign را باز کنید و روی File> New> Document کلیک کنید.
- ابعاد TRIM (برش) را در زیر اندازه صفحه وارد کنید.
- اگر در پایین پنجره “Bleed and Slug” را مشاهده نمیکنید، روی دکمه «گزینههای بیشتر» کلیک کنید.
- مقدار ۱۲۵ را برای پرتی یا بلید بالا، پایین، چپ و راست وارد کنید.
نحوه محاسبه اندازه نهایی سند با Bleed
روشهای مختلفی برای تعیین حاشیه پرتی یا بلید کاغذ در هنگام چاپ وجود دارد. روش ساده این است که بهراحتی حاشیه مناسبی را در اطراف لبههای کاغذ یا مادهای که چاپ میکنید، رها کنید تا چند میلیمتر از کاغذ برای خطای چاپ و برش در دسترس باشد.
اگر میخواهید تصاویر یا گرافیک سند تا لبههای کاغذ یا امثالهم گسترش یابد، بهترین راه این است که اندازه بزرگتری از آنچه میخواهید چاپ کنید و سپس لبهها را برش دهید.
برای اینکار بایستی تصویر را بیش از اندازه مورد نظر خود در منطقه بلید ادامه دهید. به این ترتیب هنگامی که کاغذ برش زده میشود، قسمتی از تصویر را برش میدهد که اضافه کردهاید و شما با یک چاپ تمیز و بدون رگه در لبه سند یا کاغذ خواهید داشت.
استاندارد حاشیه پرتی یا بلید بهطورکلی در هر طرف یک هشتم اینچ یا ۴ میلیمتر است.
اسناد معمولی فقط به حاشیه پرتی یک هشتم اینچ نیاز دارند. با این حال، اسناد بزرگتر ممکن است به حاشیه پرتی یا بلید بیشتری نیاز داشته باشند. سطح استاندارد بلید برای اسناد بزرگتر از ۱۸ در ۲۴ اینچ بهطورکلی نیم اینچ است.
در مجموع هیچ راهی برای اطمینان از محل برش خوردن بلید وجود ندارد، بنابراین حتماً تصاویر را از لبه سند نهایی و تا انتهای منطقه بلید گسترش دهید.
بهعنوان مثال، گسترش طرح پسزمینه به ناحیه بلید ایرادی ندارد، اما نمیخواهید که مقداری از عکس شخص در قسمت بلید تصویر باشید زیرا در این صورت خطر قطع شدن و ناقص شدن عکس در طرح نهایی وجود دارد.
حاشیه پرتی یا بلید در فرآیند چاپ کتاب
Bleed اصطلاحی در صنعت چاپ است که به آن قسمت از فرآیند چاپ اشاره دارد که قبل از اصلاح و برش، از لبه منطقه تصویر کار فراتر میرود.
به عبارت دیگر، منطقهای است که باید برش داده شود. بلید بخشی از هر طرف یک سند است که فضای کمی را برای چاپگر برای جابجایی حرکت کاغذ و ناسازگاریهای طراحی در اختیار چاپگر قرار میدهد. تصاویر، آثار هنری و رنگ پسزمینه میتواند در این منطقه گسترش یابد. پس از برش، اطمینان حاصل میکند که هیچ لبه چاپ نشدهای در سند اصلاح شده نهایی وجود نداشته باشد.
اندازههای نهایی کتاب در فرآیند چاپ
در بیشتر کارهای چاپی سه اندازه وجود دارد.
اندازه تصویر صفحه: این اندازه تمام شده کار شما است.
ناحیه چاپ: این ناحیهای است که بیرون زدن محتوا از لبه تعیین شده برای آن ایمن است. بهطورکلی حداقل ۳ میلیمتر از اندازه تصویر در هر طرف بزرگتر است. ما در پرینت کتابهای قطع وزیری ۴ میلیمتر و قطعهای بزرگتر ۵ میلیمتر حاشیه پرتی یا بلید در نظر میگیریم.
ناحیه پرتی (بلید): این ناحیهای است که پسزمینه از اندازه تصویر صفحه بیشتر شده و پسزمینه به داخل آن خونریزی یا تراوش میکند و به همین دلیل از واژه بلید به معنی خونریزی برای آن استفاده میشود. بهطورکلی ۲ یا ۳ میلیمتر بزرگتر از اندازه تصویرهای کوچک و 5 میلیمتر تا 10 میلیمتر در قالب بزرگتر در نظر گرفته میشود.
اگر تصویر پسزمینه یا گرافیکی دارید که از محتوای اصلی کار بزرگتر است و سرتاسر قالب کار را میپوشاند، حتماً به بلید نیاز دارید. اگر بدون بلید چاپ شود، در چهار طرف کاغذ چاپ شده خود لبههای سفید خواهید داشت، یا مجبورید کار از اندازه اصلی کمی کوچکتر برش بزنید.