۱. تعیین هدف، تعیین موضوع
گردآورنده با توجه به هدف و انگیزه خودش از نوشتن و همچنین علایق خودش باید موضوعی را برای نوشتن انتخاب کند سپس پیرامون آن به خوبی تحقیق کند و اطلاعاتی را جمعآوری نماید زیرا بدون داشتن علم کافی نمیتوان کتاب خوبی نوشت. باید در نظر داشت که داشتن هدف و اطلاعاتی پیرامون پیشینهی موضوع بسیار حائز اهمیت میباشد.
2. ایجاد یک طرح کلی یا فهرست مطالب
یکی از سادهترین راهها برای سازماندهی، ایجاد یک طرح کلی محتوا یا فهرست مطالب برای کتابتان است. این طرح کلی به شما کمک میکند تا تحقیقات خود را بر جنبههای خاصی از موضوعی که انتخاب کردهاید متمرکز کنید.
- یک لیست با موضوع اصلی و سپس موضوعات یا عنوانهای فرعی در زیر موضوعات اصلی تهیه کنید.
- همچنین میتوانید نموداری از موضوعات فرعی بسازید و سپس موضوعات جزئیتر را در زیر موضوعات فرعی اضافه کنید. سعی کنید تا حد امکان این ایده را گسترش دهید و هر چیزی را که فکر میکنید ممکن است یکی از موضوعات فرعی کتاب شما باشد، بنویسید.
3. ابتدا با مهمترین عناصر تحقیق شروع کنید
اگر براساس یک زمانبندی مشخص کار میکنید و حوصلهی سالها تحقیق پیرامون یک موضوع را ندارید، باید بدانید که روش خوبی را انتخاب کردهاید. فهرست امور تحقیقاتی خود را به ترتیب اهمیت مرتب کنید.
4. مصاحبه با کارشناسان
ابتدا این کار را انجام دهید تا برای مصاحبهشوندگان خود فرصتی فراهم کنید تا به درخواست شما برای مصاحبه پاسخ دهند.
- اگر در مورد تعیین کردن یک وقت مصاحبه با سوژههای احتمالی خودتان با مشکل مواجه هستید، از پایداری نترسید. ممکن است لازم باشد دوباره با یک ایمیل یادآوری با آنها تماس بگیرید، بهخصوص اگر آنها برنامههای شلوغی دارند یا هر روز ایمیلهای زیادی دریافت میکنند.
- همچنین ممکن است به موضوعاتی فکر کنید که دسترسی به آنها آسانتر است، مانند یک دوست خانوادگی که میتواند به شما نظر تخصصی بدهد یا فردی که در موقعیت پایینتری کار میکند ولی او هم میتواند اطلاعات مرتبط را به شما بدهد.
5. از کتابخانههای عمومی استفاده کنید
کتابداران کتابخانههای محلی بهترین دوستان برای محققین هستند. قبل از فراگیر شدن کامپیوترها، کتابداران بهعنوان پایگاه دادههای پژوهشی عمل میکردند و از بسیاری جهات هنوز هم اینگونه هستند.
اکثر کتابداران میتوانند شما را به یک قفسه خاص که برای موضوع شما مناسب است هدایت کنند. نود درصد تحقیقات از طریق پایگاه دادههای تمام متنی کتابخانهها انجام میشود، بنابراین از این منبع اطلاعاتی رایگان استفاده کنید.
6. به کتابخانههای دانشگاهی و تخصصی مراجعه کنید
اکثر دانشگاهها دارای یک کتابخانه بزرگ مرکزی و چندین کتابخانه با منابع تخصصی هستند. اگرچه ممکن است برای دسترسی به برخی کتابها یا پایگاههای اطلاعاتی آنلاین نیاز به پرداخت هزینهای داشته باشید، اما کتابخانههای دانشگاهی منبع بسیار خوبی برای موضوعات دانشگاهی و علمی هستند.
7. سوابق و اسناد دولتی را بررسی کنید
اسناد و مدارک دولتی میتوانند منابع تحقیقاتی خوبی برای شما باشند. دسترسی به بسیاری از این اسناد رایگان است و میتوانند اطلاعات زیادی را در مورد یک موضوع خاص از طریق آنها دنبال کنید. یکی از بهترین نمونهها سایت روزنامه رسمی کشور است.
8. از اطلاعات موجود در اینترنت استفاده کنید
یکی از بهترین روشها برای انجام تحقیقات اینترنتی، استفاده مؤثر از موتورهای جستجو است.
- برای یافتن منابع مفید اطلاعات بهصورت آنلاین، چندین کلمه کلیدی را در موتورهای جستجو تایپ کنید. موتورهای جستجو مانند گوگل و یاهو مکان خوبی برای شروع هستند. همچنین میتوانید موتورهای متا جستجو مانند Dogpile و MetaCrawler را امتحان کنید، که اطلاعات موجود در وبسایتهای کمتر شناخته شده و تخصصی را جستجو میکنند.
- سعی کنید غیر از صفحه اول نتایج جستجو صفحات دیگر را هم بررسی کنید. برخی از منابع بهتر ممکن است در واقع در صفحه ۵ جستجوی شما باشند.
9. مطالعات خود را در یک مکان گردآوری کنید
از یک پوشه آنلاین در Google Drive استفاده کنید تا همه اسناد تحقیقاتی خود را در یک مکان نگهداری کنید و بتوانید به راحتی آنها را پیدا کنید. برای این کار میتوانید با یک فایل Word شروع کنید.
همچنین میتوانید از دفترچههای کاغذی برای یادداشت اطلاعات مهم استفاده کنید. شما باید یک زونکن یا چندین پوشه برای ذخیره سایر اسناد مهم مانند عکسها، بریدههای روزنامه و یادداشتهای دستنویس داشته باشید.
10. نتیجهی تحقیقات خودتان را تجزیه و تحلیل کنید
کمی وقت بگذارید و یادداشتها، متنها و هر سند دیگری را که جمعآوری کردهاید بررسی کنید. بررسی کنید که آیا زاویه دید شما نسبت به موضوع کتاب، توسط تحقیقات شما پشتیبانی میشود یا اینکه تحقیقات شما دیدگاه دیگری نسبت به موضوع انتخابی شما دارند.
11. برای نگارش کتاب برنامهریزی کنید
این کار به شما کمک میکند تا تعیین کنید که نوشتن پیشنویس کتاب چقدر طول میکشد. اگر با یک برنامه زمانبندی مشخص کار کنید، در واقع برنامه خود را فشردهتر از حالتی میکنید که وقت بیشتری برای نوشتن دارید.
12. نسخه اولیه را بنویسید
با تکمیل شدن تحقیقات، تدوین برنامهی نوشتن و آماده شدن طرح کلی اثر، اکنون میتوانید شروع به نوشتن کنید. مکانی آرام و خلوت در خانه یا یک اتاق مجزا برای این کار پیدا کنید. با خاموش کردن اینترنت، کنار گذاشتن تلفن و اعلام اینکه همه شما را تنها بگذارند، عوامل حواسپرتی خود را به حداقل برسانید.
- برخی از نویسندگان برای جلوگیری از گیر افتادن در یک بخش یا قسمت خاص و انحراف از برنامه نوشتن خود، از اصلاح نسخه اول هنگام نوشتن خودداری میکنند. با این حال، هر نویسندهای روند نوشتن و بازنویسی خاص خود را دارد.
- اگر در فرایند نویسندگی گاهی چیزی برای نوشتن به ذهنتان خطور نمیکند، تحقیقات خودتان را بررسی کنید. شما میتوانید از این زمان، برای پیگیری یک ایده تحقیقاتی یا بررسی بخشی از تحقیقات خود استفاده کنید که ممکن است بعداً در کتاب شما مفید باشد.
- نوشتن متن میتواند بهصورت دستنویس و یا بهصورت تایپ انجام میگیرد. در صورتی که نویسنده تصمیم به نوشتن متن بهصورت تایپ شده را دارد میتواند این کار را در محیط نرمافزار word انجام دهد و بهتر است از همان ابتدا هر فصل را در فایلهای جداگانه بنویسد. در هنگام نوشتن به منظور ارتقای کیفیت متن بهتر است نویسنده یا نویسندگان صرفاً بر روی نوشتن تمرکز کنند و ذهن خود را درگیر علائم و اشتباهات نگارشی نکنند زیرا علاوه بر کیفیت متن موجب کاهش سرعت نوشتن نیز میگردد.
13. اصلاح نسخه اولیه و ارسال برای انتشارات
قبل از ارسال کتاب به ناشران، باید نسخه اولیه را ویرایش کنید. شما ممکن است بخواهید یک نمونهخوان حرفهای استخدام کنید تا کتاب را از جهت وجود اشتباهات رایج یکبار خوب کند.
- از حذف حداقل ۲۰ درصد از مطالب کتاب نترسید. احتمالاً میتوانید از شر بخشهای خاصی خلاص شوید که بیش از حد طولانی هستند و باعث میشود که خواننده از سیر روایی کتاب خارج شود. از حذف بخشها، فصل یا صفحاتی که ممکن است اضافی باشند اصلاً خجالت نکشید.
- در نهایت هم یکبار چکلیست مراحل نگارش کتاب را به ترتیب هر مرحله چک کنید و از تکمیل شدن تمام برنامهها اطمینان حاصل کنید.
- حالا وقت ارسال کتاب برای انتشاراتیها است و لذت دیدن کتاب چاپشدهی خودتان.
نکته: جهت کسب اطلاعات بیشتر منوی گردآوری کتاب از منابع مختلف را مطالعه فرمایید.