زینک یا پلیت در چاپ چیست؟

برای چاپ افست به یک‌سری ورق‌هایی نیاز است که از جنس آلومینیوم ساخته می‌شوند. این اوراق برای حمل طرح استفاده می‌شوند. اگر طرح به‌وسیله دستگاه پلیت ستر از کامپیوتر گرفته شود، به آن زینک یا پلیت گفته می‌شود. مهم‌ترین نقش در دستگاه افست بر عهده زینک یا پلیت است.

پلیت‌ها هرکدام ویژگی خاص خود را دارد و برای چاپ در تیراژ مشخصی کاربرد دارند.

افرادی که به‌صورت تخصصی در صنعت چاپ مشغول به کار هستند با زینک یا پلیت چاپ آشنایی کامل دارند. زمانی که مرحله طراحی محصول به پایان می‌رسد نوبت چاپ آن است که با روش‌های مختلف این کار انجام می‌شود.

زینک یا پلیت چاپ یکی از روش‌های چاپ محصولات است که به‌نوعی حمل طرح را بر عهده دارد.

توجه: زینک یا پلیت چاپ زمانی کاربرد دارد که نوع چاپ افست باشد برای چاپ دیجیتالی به زینک یا پلیت چاپ‌ها احتیاجی نیست.

جنس زینک یا پلیت چاپ

زینک یا پلیت ورقی فلزی (آلومینیوم، مس، روی)، پلاستیکی و یا کاغذی است. طرح مورد نظر بر روی این متریال با روش‌های مختلف کپی می‌شود و در دستگاه چاپ افست بر روی لاستیک برای حمل و چاپ طرح قرار می‌گیرند. اگر این ورق‌ها به‌صورت سنتی درست شوند لیتوگرافی نام دارد و اگر متریال ساخت توسط کامپیوتر باشد به پیلت معروف هستند.

ویژگی زینک یا پلیت چاپ

ویژگی اصلی و عمده این محصول حل نشدن روغن و آب است. سطح زینک یا پلیت چاپ دو ویژگی متفاوت دارد. منطقه غیر حامل و منطقه حامل، قسمت حامل شامل اطلاعات و تصویرهای است که آب را دفع می‌کند و جذب مرکب انجام می‌شود، در منطقه غیر حامل جذب آب وجود دارد. این محصولات سطحی صاف و یکدست دارند که قابلیت شکل‌پذیری یکی دیگر از ویژگی‌های آن محسوب می‌شود.

مزایای زینک یا پلیت چاپ

1. دقت و کیفیت بالا:
   • زینک‌ها توانایی تولید چاپ‌های با دقت بالا و کیفیت بسیار خوب را دارند. این ویژگی به ویژه برای چاپ‌های حرفه‌ای و نیازمند دقت بالا، مانند کتاب‌ها و مواد تبلیغاتی، مهم است.
2. تکرارپذیری:
   • زینک‌ها به‌طور خاص برای چاپ‌های تیراژ بالا طراحی شده‌اند و می‌توانند تعداد زیادی از نسخه‌های چاپی را بدون افت کیفیت تولید کنند.

3. پایداری و مقاومت:

   • زینک‌ها معمولاً از مواد مقاوم و پایدار ساخته می‌شوند که در برابر فشار و شرایط چاپی مختلف مقاوم هستند.

کاربرد زینک یا پلیت چاپ

این ابزار برای انتقال طرح بر روی کاغذ و مقوا مورد استفاده قرار می‌گیرد و بیشترین کاربرد را در صنعت چاپ و بسته‌بندی انواع جعبه و صنعت کتاب دارد. هر نوع طرح و تصویری را با زینک یا پلیت چاپ‌ها می‌شود بر روی انواع کاغذ و مقوا با ضخامت‌های متفاوت چاپ کرد.

این ابزار دارای ابعاد متفاوتی است که بر اساس سایز ماشین‌های چاپی طراحی و تولید می‌شوند. نکته قابل توجه این است که اگر پلیت بزرگ‌تر از سایز ماشین باشد می‌شود آن را برش دارد بدون اینکه در کیفیت آن تأثیر منفی بگذارد.

• چاپ افست:

  • در چاپ افست، زینک به عنوان یک صفحه اصلی برای انتقال جوهر به کاغذ عمل می‌کند. جوهر ابتدا روی زینک منتقل می‌شود و سپس از زینک به کاغذ منتقل می‌شود.
• چاپ حرارتی:
  • در روش‌های چاپ حرارتی نیز از زینک‌ها استفاده می‌شود. این روش شامل انتقال تصویر به یک سطح حرارتی برای چاپ است.

• چاپ فلکسوگرافی:

  • در چاپ فلکسوگرافی، زینک‌ها به صورت لایه‌های الاستیک استفاده می‌شوند که جوهر را به سطح چاپی منتقل می‌کنند.

فرآیند استفاده از زینک در چاپ افست

1. آماده‌سازی زینک:
   • فایل دیجیتال طراحی شده (عموماً به صورت PDF) به دستگاه‌های چاپ ارسال می‌شود تا بر روی زینک منتقل شود. این فرآیند شامل آماده‌سازی زینک با استفاده از نور یا مواد شیمیایی برای ایجاد تصویر نهایی است.
2. بهره‌برداری از زینک:
   • زینک آماده شده در دستگاه چاپ افست قرار می‌گیرد. در این دستگاه، زینک به‌عنوان سطحی برای انتقال رنگ‌های چاپی به کاغذ عمل می‌کند. رنگ‌های مختلف به صورت جداگانه و در لایه‌های مختلف بر روی زینک منتقل می‌شوند.

3. انتقال تصویر:

   • تصویر بر روی زینک به وسیله رولرهای مخصوص به کاغذ منتقل می‌شود. در چاپ افست، تصویر ابتدا بر روی زینک (پلیت) منتقل شده و سپس به وسیله یک سیلندر به کاغذ چاپ می‌شود. این روش به دلیل کیفیت بالا و دقت زیاد، برای چاپ‌های حرفه‌ای و با تیراژ بالا استفاده می‌شود.

زینک یا پلیت چاپ افست معمولی

چاپ افست یک روش غیرمستقیم است برای اینکه طرح‌ها بر روی متریال اصلی چاپ شود احتیاج به یک واسطه دارد. زینک یا پلیت چاپ همان واسطه میان دستگاه و متریال است، در چاپ افست تعداد تیراژ آن بالا است.

مراحل زینک یا پلیت چاپ افست معمولی به این صورت است که ابتدا زینک یا پلیت چاپ در آب غوطه‌ور می‌شود و نقاطی که حاوی تصاویر هستند آب را جذب نمی‌کنند. نقاط دیگر هم که آب را جذب می‌کند در حد این است که رطوبت و به صورتی نم‌دار شوند.

بعد از این مرحله مرکب بر روی نقاطی که حامل مطالب و تصاویر هستند بر روی زینک یا پلیت انتقال پیدا می‌کنند. نکته مهم در این فرآیند این است که فقط نقاطی که باید چاپ شود جوهر را به خود جذب می‌کند، با طی شدن چنین مراحلی زینک یا پلیت ما آماده برای چاپ می‌شود. در این نوع چاپ مقدار مرکب و رطوبت مورد نظر به خوبی به متریال مورد نظر منتقل می‌شود. متداول‌ترین نوع پلیت‌ها چاپ افست معمولی است.

زینک یا پلیت چاپ افست خشک

همان‌طور که در بالا اشاره کردیم زینک یا پلیت چاپ‌ها از جنس‌های متفاوتی ساخته می‌شوند یکی از انواع آن‌ها کاغذ است. کاغذ متریالی است که آب و یا رطوبت اگر به آن وارد شود دچار پارگی می‌شود در واقع کاغذ خاصیت دفع آب را ندارد، برای این متریال از زینک یا پلیت چاپ افست معمولی نمی‌شود استفاده کرد. اینجاست که از زینک یا پلیت چاپ افست خشک استفاده می‌کنیم.

تجهیزات چاپ افست خشک در مقابل با چاپ افست معمولی متفاوت و تخصصی‌تر است، در این مدل تنها قسمت‌های که باید برای چاپ آماده باشد، جوهر مخصوص را به خود جذب می‌کنند.

انواع زینک یا پلیت در چاپ

زینک یا پلیت چاپ‌ها در صنعت چاپ پرکاربرد هستند و بدون آن‌ها خیلی از امور به مرحله چاپ نمی‌رسد همین کاربرد متفاوت آن‌ها سبب شده تا متخصصان انواع مختلف آن را تولید کنند. این دسته‌بندی شامل پلیت الکترواستاتیک، فتوپلیمر، دو فلزی، هالیدی نقره، دیازو، حساس به حرارت و پلی‌استر نیز می‌شود.

تنوع این پلیت‌ها به سبب ویژگی‌های آن‌ها است که برای چاپ با تیراژهای مشخصی کاربرد دارند. در ادامه به بررسی بیشتر هر یک خواهیم پرداخت:

زینک یا پلیت دیازو

پوشش این مدل از مواد عالی و بسیار با کیفیت و ارگانیک است که با حلال ویژه‌ای ظاهر می‌شوند. مدت زمانی که می‌شود زینک یا پلیت دیازو را سالم نگه داشت یک سال است. زمانی که چاپ کتاب بالاتر از ۱۵۰ هزار نسخه باشد از این مدل زینک یا پلیت چاپ استفاده می‌شود.

زینک یا پلیت پلی‌استری

دستگاه‌های چاپ افست کوچک‌تر، اکثراً از پلیت‌های کاغذی یا پلی‌استری باید استفاده کنند. برای تیراژهای بالا مناسب نیست و کاربرد ندارد. برای ۵۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ تعداد تیراژ طراحی شده است. قیمت این مدل پلیت ارزان و مقرون‌به‌صرفه است.

هنگامی که آب و مرکب باید به‌صورت تفکیک و دقیق بر روی چاپ زینک یا پلیت عملیات مورد نظر را انجام دهند این مدل در بالانس کردن این کار ضعیف عمل می‌کند. با این پلیت‌های کاغذی به کیفیت محدودتری می‌رسیم و برای چاپ متن و تصاویر خطی مناسب هستند.

زینک یا پلیت حساس به حرارت

کاملاً مراحل آن شبیه تهیه فیلم لیتوگرافی با دستگاه ایمیج‌ستر است.

پلیت فتوپلیمر

پلیت فتوپلیمر هم مانند پلیت های معرفی شده، با لایه‌ای از مواد آلی پوشیده می‌شود، این لایه در برابر ساییده شدن بسیار مقاوم بوده و ماندگاری بسیار بالایی دارند. معمولاً از پلیت چاپ فتوپلیمری در چاپ کتاب با تیراژ بالاتر از ۲۵ هزار نسخه استفاده می‌شود.

زینک یا پلیت هالید نقره

این پلیت‌ها بنا بر نوع پوشش و متریالی که در آن‌ها به کار رفته است به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• پلیت هالیدی نقره معمولی، فیلم عکاسی است که با لایه حساس به نور پوشش داده شده است.
• برخی از پلیت هالید نقره برای چاپ‌های تک‌رنگ مورد استفاده قرار می‌گیرند. پایه فیلم آن‌ها پلیت پلی‌استری است.
• پلیت هالید نقره با پایه فلزی مناسب برای سیستم خروجی مستقیم پلیت کاربرد دارد.
• زینک یا پلیت زدودنی

این پلیت در دو نوع پایه فلزی و پلی‌استری در بازار موجود است که به صورت دیجیتالی تولید می‌شوند. برای ساخت آن از مراحل شیمیایی استفاده نمی‌شود.

زینک یا پلیت الکترواستاتیک

این پلیت مانند پلیت هالید نقره دارای دسته‌بندی است که به دو دسته تقسیم می‌شود:

• زینک یا پلیت چاپ با ترکیبات معدنی و غیر آلی نور رسانا است.
• زینک یا پلیت چاپ با ترکیبات مواد آلی نور رسانا، همان‌طور که متوجه شدید فقط برخی از متریال سازنده آن تفاوت دارد و همین امر سبب می‌شود تا ماهیت کاربرد آن‌ها نیز فرق کند.
• زینک یا پلیت فتوپلیمر

این نمونه از پلیت هم پوشش آن از مواد آلی است. ماندگاری پلیت فتوپلیمر بسیار بالا است و در برقراری ساییدگی به دلیل متریال سازنده‌اش مقاوم است. تیراژهای بالا را بر عهده این پلیت می‌گذارند.

زینک یا پلیت دو فلزی

از نام این پلیت مشخص است که چه ویژگی دارد. دو فلز متفاوت متریال سازنده آن است. یکی پلیت با روکش مس که بر روی فولاد ضدزنگ و یا آلومینیوم کشیده می‌شود، دیگری پلیت با روکش کرم که پایه آن مس است.

نکته 1: جهت کسب اطلاعات بیشتر منوی فیلم و زینک را مشاهده فرمایید.

نکته 2: جهت کسب اطلاعات بیشتر منوی لیتوگرافی کتاب را مشاهده فرمایید.

در مورد چاپ و نشر کتاب بیشتر بدانید…

صفحه اصلی وب‌سایت انتشارات کتیبه نوین