امروزه بر خلاف پیشرفت دنیای تکنولوژی و دیجیتالی شدن کتابها، آثار چاپی هنوز هم محبوبیت و طرفدارهای خود را دارند. بنابراین حفاظت از آنها یکی از امور رایج و ضروری صنعت چاپ است. با جلد کردن، مخصوصاً جلدهای سلفونی علاوه بر جلوه بخشیدن به جنبههای زیباشناسی آثار قلم، سبب محافظت و مراقبت از آنها میشوند و که جلد سلفون نقش مهمی را در این راستا ایفا میکند.
سلفون چیست؟
سلفونها نوعی از نایلون نازک هستند که برای استحکام و زیبایی بیشتر بر روی یک لایه مقوا و یا کاغذ کشیده میشوند. این محصولات در انواع مختلفی همچون مات، شفاف یا براق، متالایز، شنی و مخملی تولید و به بازار عرضه میشوند که هر یک از آنها کاربردهای مخصوصی دارند و از نظر ویژگیها باهم متفاوت هستند.
جلد سلفونی چیست؟
امروزه از انواع جلد سلفونی در بسیاری از محصولات استفاده میکنند چون باعث صرفهجویی در قیمت تمام شده آنها میشود. در چاپ انواع کتابها و بسیاری از محصولات مشابه نیز از جلدهای سلفونی استفاده میکنند. این جلدها با توجه به نوع و کیفیت موادی که در ساخت آنها بهکاررفته دارای درجههای کیفیتی متنوعی هستند. انتخاب هر کدام از این جلدها به شرایط کاربر، بودجه او و نوع محصولی که در آن به کار خواهد رفت، بستگی دارد.
اهمیت سلفون در چاپ کتاب
سلفونها، نوعی پلاستیک نازک هستند که تا حدی قابلیت کشسانی دارند. این قابلیت و انعطاف باعث میشود تا سطحی که تحت پوشش سلفون قرار گرفته باشد تا زمان مشخصی تحت حفاظت و مراقبت یک لایه پلاستیکی قرار بگیرد. به این صورت در برابر خطراتی مثل خراش، پوسیدگی و رطوبت ایمن باشد. در واقع لایه سلفون شبیه به یک عایق عمل میکند.
سلفونکشی یکی از مراحلی است که پس از چاپ و قبل از عملیات برش کاغذ باید صورت بگیرد. در این فرآیند، پس از پایان روند چاپ و بعد از خشک شدن محصول چاپی، لایه پلاستیکی بسیار نازکی از جنس پلیپروپیلن(Polypropylene) را روی سطح محصول میچسبانند. این لایه پلیپروپیلن مانند یک لایه پوششی یا محافظ عمل میکند. در طی این عملیات، سلفون به کمک حرارت چسب یا با استفاده از دستگاههای سلفونکش در ابعاد مختلف بر روی محصول چاپی چسبانده میشوند. میتوان اینگونه گفت که مهمترین علت استفاده از سلفون در کارهای چاپی افزایش استحکام و بهبود کارهای چاپی است.
کاربرد جلد سلفونی
سلفونکشی که معمولاً در مرحله بعد از چاپ و قبل از شروع عملیات برش کاغذ به اجرا گذاشته میشود؛ سبب دوام بیشتر و ایجاد یک مقاومت درون آثار چاپ شده و از آنها در مقابل پوسیدگی و فرسودگی مراقبت میکند.
مزایای سلفون
یکی از نمونه جلدهای پرکاربرد که مخاطبان بسیار زیادی دارد، انواع جلد سلفونی میباشد. مزیتهای موجود در این جلدها باعث شده تا مخاطبان آن روز به روز در حال افزایش باشند. در ادامه به چند مزیت مهم جلدهای سلفونی اشاره خواهیم کرد.
- مهمترین مزیت و دلیل استفاده بالای جلد سلفونی، قیمت ارزان و بهصرفه آن است. جلد یکی از بخشهای مهم در محصولاتی مثل کتاب است که روی قیمت چاپ آنها نیز تأثیرگذار است. کاربران با انتخاب موادی ارزان و بهصرفه برای قسمت جلد این محصولات میتوانند قیمت تمام شده آن را کاهش دهند.
- تنوع در طرح، رنگ و مدل از دیگر مزیتهای استفاده از انواع جلد سلفونی است. کاربران میتوانند از انواع این جلدها با توجه به نیاز و شرایط خود استفاده کنند.
- جلدهای سلفونی نسبت به سایر نمونههای جلد برای محصولاتی مثل کتاب، کاربرد و مخاطب بالایی دارند. چون امکان ایجاد طرحهای متنوع در این جلدها بسیار بالاست.
انواع سلفون برای چاپ کردن کتاب
همانطور که در انواع جلد کتاب تنوع وجود دارد؛ جلدهای سلفونی نیز دارای انواع و اقسام متفاوتی میباشند:
سلفون براق
از شفافیت بیشتری برخوردارند. نصب آنها بر روی کارهای چاپی، رنگها را پررنگتر و متمایزتر نشان میدهد. ازآنجاییکه این نوع سلفون سبب بازتاب نور از سطح محصول میشود، با افزایش جلای کار زیبایی بصری آن را دوچندان میکند. این نکته مهم را در نظر داشته باشید که انعکاس نور از سطح براق ایجادشده بسیار زیاد است.
سلفون مات
سلفونهای مات برخلاف انواع براق، مانع از انعکاس نور از سطح محصول چاپی میشوند. از اینرو سطح ایجادشده، کدر و مات به نظر میآید. مات بودن این نوع سلفون سبب میشود، تا شفافیت رنگ اصلی کاهش یابد و رنگهای چاپی کمی کمرنگتر به نظر بیایند. نکته مثبت در بحث استفاده از سلفونهای مات این است که، این نوع سلفونها به دلیل ممانعت از بازتاب نور از سطح محصول، دید بصری بهتری را در محیطهای در معرض نور مستقیم برای بیننده فراهم میکنند.
لمینت گرم یا حرارتی
لیمنت گرم یا حرارتی پرکاربردترین نوع پوشش در میان پوششهای مختلف در چاپ کتاب است، که آن را با استفاده حرارت روی سطح مورد نظر میچسبانند، جنس لیمنت گرم از پلاستیک است.
لمینت سرد
برای لمینت سرد نیازی نیست که با استفاده از گرما پوشش پلاستیکی چسبانده شود تنها با استفاده از دستگاه لمینیتور این کار انجام خواهد شد، جلوهای که این نوع پوشش به سطح مورد نظر میدهد بهتر از لمینت حرارتی است.
ورنی گرم
نوع دیگری از پوششها که اندکی متفاوت از سایرین است ورنی گرم میباشد، برای ایجاد این نوع پوشش از چاپ سیلک اسکرین روی سطوح مورد نظر استفاده میشود. از آنجایی که مادهی اصلی برای ساخت ورنی گرم نوعی مادهی نفتی با بوی نامطبوع است به همین دلیل به آن نوعی مادهی خوشبوکننده اضافه میکنند.
ورنی سرد
از ورنی سرد به منظور ثبات رنگ استفاده میشود که بهصورت چاپ افست به سطح مورد نظر منتقل میشود. جالب است بدانید که ورنی سرد بدون درخشش است.
طریقه سلفونکشی در چاپ
سلفونها از نظر شیوه اتصال به دو نوع سلفون حرارتی و سلفون واتربیس تقسیم میشوند. که هرکدام از این دو نوع سلفون نیز مدلهای متنوعی دارند که تفاوتشان بیشتر در دستگاههای سلفونکشی و طریقه اتصال سلفون است. بسته به نوع عملیات و محصول چاپی از نوع به خصوصی از آنها استفاده میشود.
واتربیس
سلفون واتربیس یا سلفون سرد یکی از انواع سلفونهای مورداستفاده در صنعت چاپ است که سلفون پایه در آب است. چسب آن در حالت عادی غیرفعال بوده و چسبندگی ندارد. بهمنظور فعالسازی چسب و خاصیت چسبندگی، باید آن را در تماس با آب قرار داد. پسازآنکه سلفون واتربیس قدرت چسبندگی لازم را به دست آورد، روی سطوح چاپی موردنظر قابلاعمال است.
این محصول نسبت به سلفون حرارتی قیمت و کیفیت پایینتری دارد و به دلیل بهصرفه بودن، از آن بهوفور در سلفونکشی کارهای چاپی با تیراژ بالا استفاده میشود.
حرارتی
سلفون حرارتی با فشار و حرارتی که بهوسیله دستگاه ایجاد میشود، بر روی سطح کاغذ قرار میگیرد. این فرایند مانند ماشینهای افست عمل میکند و با استفاده از گرمایی که توسط سیلندرها تأمین میشود، سلفون را روی کار میچسباند.
سلفون حرارتی باکیفیتترین نوع سلفون مورداستفاده در حوزه چاپ است. این محصول مدلهای گوناگونی دارد و سبب افزایش شفافیت و زیبایی و نیز دوام و مقاومت انواع کار چاپی میشود.