شابک (ISBN یا International Standard Book Number) یک کد شناسایی منحصر به فرد برای کتاب‌ها است که به هر کتاب یا نسخه خاص از یک کتاب اختصاص داده می‌شود. این شماره به‌طور جهانی برای شناسایی کتاب‌ها در سیستم‌های مختلف فروش، توزیع و نگهداری استفاده می‌شود. شابک با هدف تسهیل مدیریت موجودی کتاب‌ها و تسهیل فرایند جستجو و شناسایی کتاب‌ها در کتابخانه‌ها، فروشگاه‌های آنلاین، و مراکز فروش فیزیکی معرفی شده است.
مزایای شابک
-
شناسایی جهانی: شابک به کتاب‌ها این امکان را می‌دهد که در سطح جهانی شناسایی و دسته‌بندی شوند. این امر به ناشران و توزیع‌کنندگان کمک می‌کند تا کتاب‌های خود را در سیستم‌های جهانی وارد کرده و فروش و توزیع آن‌ها را مدیریت کنند.
-
مدیریت بهتر کتاب‌ها: شابک به ناشران، کتاب‌فروشان و توزیع‌کنندگان کمک می‌کند تا تعداد، موجودی و وضعیت توزیع کتاب‌ها را به‌راحتی مدیریت کنند.
-
افزایش دسترسی به کتاب‌ها: کتاب‌هایی که شابک دارند به‌راحتی می‌توانند در کتابخانه‌ها، فروشگاه‌های آنلاین و پایگاه‌های داده مختلف جستجو شوند. این امر به افزایش دیده‌شدن و دسترسی به کتاب کمک می‌کند.
-
پشتیبانی از فروش آنلاین و فیزیکی: شابک همراه با بارکد آن در بسیاری از فروشگاه‌های آنلاین و فروشگاه‌های فیزیکی برای پردازش سریعتر و دقیقتر تراکنش‌ها استفاده می‌شود.
-
اعتبار و رسمیت: داشتن شابک به کتاب‌ها این اعتبار را می‌دهد که توسط یک ناشر معتبر منتشر شده‌اند و به‌صورت رسمی در بازار و یا سیستم‌های علمی قرار دارند.
فرآیند دریافت شابک
دریافت شابک برای یک کتاب یک فرآیند ساده است، اما نیاز به پیگیری و اقدام دقیق دارد. این فرآیند به‌طور کلی شامل مراحل زیر است:
- ثبت‌نام ناشر: ناشر باید برای دریافت شابک ابتدا در سامانه شابک کشور خود ثبت‌نام کند. این ثبت‌نام معمولاً از طریق سایت‌های رسمی موسسات ناشر شابک انجام می‌شود.
- درخواست شماره شابک: پس از ثبت‌نام، ناشر باید درخواست دریافت شماره شابک برای هر کتاب خود را ارسال کند. این درخواست باید شامل اطلاعات مربوط به کتاب، مانند عنوان، نویسنده، تاریخ انتشار و اطلاعات ناشر باشد.
- دریافت شابک: پس از پردازش درخواست و تأیید آن، شماره شابک برای کتاب به ناشر تخصیص داده می‌شود. این شماره باید بر روی جلد کتاب یا صفحات ابتدایی آن قرار گیرد.
- ثبت اطلاعات کتاب در سیستم جهانی: پس از دریافت شابک، کتاب در پایگاه‌های داده جهانی ثبت می‌شود و اطلاعات آن قابل دسترسی برای کتاب‌فروشان و توزیع‌کنندگان خواهد بود.
چگونه شابک برای کتاب‌های دیجیتال دریافت کنیم؟
برای کتاب‌های دیجیتال (e-book)، فرایند دریافت شابک مشابه کتاب‌های چاپی است. در این مورد نیز باید اطلاعات کتاب، از جمله فرمت فایل دیجیتال (مانند PDF، EPUB یا Mobi)، در سامانه وارد شود. این شابک اختصاصی به نسخه دیجیتال کتاب تعلق خواهد گرفت و در صورت انتشار نسخه‌های مختلف کتاب به‌صورت دیجیتال، هر نسخه باید شابک خاص خود را دریافت کند.