فهرست‌نویسی پیش از انتشار
فیپا عبارت است از فهرست‌نویسی توصیفی و تحلیلی کتاب، پیش از انتشار که در صفحه حقوقی یا صفحه شناسنامه کتاب درج می‌گردد.
نهاد صدور فیپا
سازمان اسناد و کتابخانه ملی کشور یگانه مرجع برای صدور فیپا در کشور ما است. این نهاد موظف است بدون دریافت هزینه برای تمامی کتاب‌ها پیش از انتشار فیپا صادر کند. نکته این‌که انتشار کتاب بدون دریافت فیپا امکان‌پذیر نیست، از همین رو تمامی ناشران نویسندگان و مترجمان مکلف به دریافت فیپا برای کتاب‌هایشان هستند.
دلیل دریافت مجوز فیپا
فیپا یکی از مراحلی است که هر کتاب می‌بایست پشت بگذارد تا برای چاپ آماده شود. فرقی نمی‌کند کتاب الکترونیک باشد یا کتاب فیزیکی، در هر صورت، دریافت فیپا الزامی است.
هر چند ممکن است پذیرش این باور که کتاب‌های الکترونیک نیز نیازمند عبور از مرحله فیپا باشند برای برخی افراد دشوار است، اما هیچ کتابی نمی‌تواند بدون دریافت فیپا منتشر شود. پس اگر قصد تألیف یا ترجمه کتاب را دارید، لازم است که حتماً کتاب شما فیپا داشته باشد.
دریافت فیپا و حفظ حقوق نویسندگان
فیپا یکی از مراحل اصلی صدور مجوز برای چاپ کتاب است که پس از اخذ شابک کتاب می‌بایست نسبت به گرفتن آن اقدام نمود. در واقع هر کتاب جهت انتشار و عرضه به بازار کتاب جهت فروش نیازمند یک فهرست توصیفی و تحلیلی به‌عنوان شناسنامه کتاب میباشد.
این شناسنامه در صفحه اول کتاب چاپ شده و حاوی اطلاعات مربوط به کتاب و نویسنده آن میباشد و بنابراین اخذ فیپا باعث اعتبار بخشیدن به کتاب و ایجاد مالکیت حقوقی برای نویسنده کتاب می‌گردد.
کارشناسان، هنگام صدور فیپا، کتاب را از جهت تکراری بودن بررسی می‌کنند و چنانچه کتاب پیش از آن، با نام فرد دیگری منتشر شده باشد، از انتشار مجدد آن به نام فرد جدید جلوگیری می‌کنند.
این اقدام باعث حفظ حقوق پدیدآورندگان کتاب خواهد بود. اگر شما نگران این نکته هستند که کتاب‌تان توسط فرد دیگری منتشر شود با دریافت فیپا و ثبت اثر به نام خود، می‌توانید از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کنید.
سرقت ادبی یکی از مشکلاتی است که پدیدآورندگان کتاب همواره از آن در رنج هستند، گاهی ممکن است برای شما نیز پیش آمده باشد که فرد یا افرادی نتیجه یک پژوهش و یا نوشته‌های شما را پیش از آنکه خودتان برای انتشار آن اقدام کنید به نام خودشان منتشر کنند.
پیگیری این‌گونه موارد اگرچه ممکن است گاهی به نفع نویسنده اصلی تمام شود اما در بسیاری موارد نویسندگان و پدیدآورندگان اصلی اثر از حقوق مادی و معنوی خود محروم می‌شوند. برای جلوگیری از این مشکل، می‌توانید با دریافت فیپا اثر تألیفی یا ترجمه‌تان را از بسیاری از سودجویی‌ها و سرقت‌های ادبی مصون نگه دارید.
اخذ فیپا توسط انتشارات
همزمان با ارسال فایل کتاب جهت اخذ مجوز به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یک نسخه از آن به صورت اتوماتیک به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ارسال می‌گردد و بعد از گذشت مدت معین فیپای کتاب صادر می‌شود و ناشر می‌تواند از طریق پنل کاربری ناشران یا سایت فیپا به این اطلاعات دسترسی داشته باشد.
اخذ فیپا از طریق سامانه جامع صدور مجوز چاپ و نشر کتاب
اخیراً «پنجره سامانه صدور مجوز چاپ و نشر کتاب» راه‌اندازی شده است که به پنجره واحد نشر معروف است.
این سامانه و راهنماهای استفاده از آن از طریق لینک Ketab.Samandehi.ir قابل دستیابی است. در این سامانه اطلاعات کتاب توسط ناشران دارای پروانه نشر بارگذاری می‌شود و بررسی اولیه توسط دبیرخانه فیپا و دبیرخانه ارشاد انجام می‌گیرد و برای هر کتاب مجوز فیپا و مجوز ارشاد صادر می‌گردد.
اخذ فیپا در انتشارات کتاب کتیبه نوین
در انتشارات کتیبه نوین پس از تأیید کتاب توسط نویسنده (پس از ویراستاری، صفحه‌آرایی و اخذ شابک) فایل کتاب جهت دریافت فیپا در سامانه صدور مجوز چاپ و نشر کتاب ثبت می‌شود.
مزایای استفاده از فیپا در کتاب
- یکدستی و هماهنگی فهرست‌نویسی و سازماندهی کتب در سطح کشور
- تسهیل امر فهرست‌نویسی توسط کتابداران در تمامی کتابخانه‌ها
- افزایش سرعت بازیابی منابع در کتابخانه‌ها
- صرفه‌جویی در بودجه، نیروی انسانی، زمان، مکان
- تسریع امر اشاعه اطلاعات
- تسهیل در ایجاد شبکه‌های اطلاعاتی و در واقع اشتراک اطلاعات کتابشناختی در سطوح ملی و بین‌المللی
- افزایش سرعت گردش اطلاعات
- جلوگیری از انتشار کتب تکراری
- سهولت دسترسی به اطلاعات کتب ترجمه شده و جلوگیری از ترجمه‌های تکراری
- اشتراک اطلاعات کتاب‌شناسی در سطح ملی و بین‌المللی
- ثبت کتاب به نام یک ناشر و مؤلف خاص و جلوگیری از سرقت ادبی
- اعتماد و اطمینان از صحت کتاب یا سند
مدت زمان دریافت فیپا
- برای کتاب‌های تجدید چاپ ۳ روز کاری؛
- برای کتاب‌هایی که قبلاً توسط ناشر دیگری چاپ شده باشد ۵ روز کاری؛
- برای کتاب‌های چاپ نخست حداکثر ۱۵ روز کاری.
جستجوی فیپا
پس از اخذ فیپا توسط انتشارات کتاب، نویسندگان می‌توانند جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد فیپا و صحت ثبت اطلاعات خود به منوی استعلام شابک، فیپا و مجوز چاپ کتاب مراجعه کنند.
نکته: جهت کسب اطلاعات بیشتر منوی اخذ فیپا از کتابخانه ملی را مطالعه فرمایید.