مراحل زیر پایه تبدیل شدن به مترجم است. کسانی که این مراحل را طی میکنند با توجه به موقعیت و سطح تواناییاشان به نتایج متفاوتی دست مییابند. اما اگر سختکوش باشید و پیگیری کنید، موفق خواهید شد.
انتخاب زبان دوم یا سوم
قرار است از سطح پایه شروع کنیم. بنابراین گام اول در تبدیل شدن به مترجم انتخاب زبان دوم یا شاید سوم است. بعضی از کسانی که میخواهند مترجم شوند از قبل به زبان دوم یا زبان سومی مسلط هستند و حالا تصمیم گرفتهاند کار مترجمی را شروع کنند.
عدهای نیز فقط ایده مترجم شدن را در سر دارند و بایستی در گام اول زبان مورد نظر خود را انتخاب کنند. معمولاً اگر زبان دوم را انتخاب میکنید، مرسوم و متداول زبان انگلیسی است. فارسی زبانها معمولاً انگلیسی را بهعنوان زبان دوم انتخاب میکنند.
صرفنظر از زبان اول یا دوم، مترجم بایستی تسلط خوبی بر دو زبان متفاوت داشته باشد تا بتواند از یک زبان به زبان دیگر ترجمه کند. همچنین بایستی نکات قوت و ضعف خود در هر یک از زبانها را بشناسد. مترجمان معمولاً به زبان مادری و گویش خود ترجمه میکنند.
معمولاً مترجمها در شروع مسیر ترجمه و حرفهای شدن، از ترجمه زبان دوم به زبان مادری خود شروع میکنند. مثلاً من از ترجمه انگلیسی به فارسی شروع کردم. هرچند این یک قانون نیست اما مترجمان فارسی زبان معمولاً از ترجمه زبان دوم مثل انگلیسی به فارسی شروع میکنند.
این قاعده در مورد همه مصداق دارد. مثلاً یک انگلیسی زبان که زبان دومش اسپانیایی است معمولاً از ترجمه اسپانیایی به انگلیسی شروع میکند. نیازی نیست که مترجم در هر دو زبان عالی و تسلط کامل داشته باشد. چیزی که نیاز است تجربه انتقال مفاهیم از یک زبان به زبان دیگر است.
انتخاب مترجم یا مفسر شدن
بایستی بخاطر داشت که مترجمی با مفسری فرق دارد. بین مترجم شدن و مفسر شدن نیز تفاوت وجود دارد. اینها دو شغل کاملاً متفاوت هستند. همچنین رتبه و جایگاه متفاوتی دارند.
مترجم با مواد و محتوای مکتوب مثل ترجمه کتاب سروکار دارد درحالیکه مفسر با زبان کلامی و شفاهی سروکار دارد. مثل مترجم یک کتاب فنی مهندسی و مفسر یک جلسه عقد قرارداد شفاهی.
بنابراین بعد از انتخاب زبانی که میخواهید کار کنید، بایستی تصمیم بگیرید که روی ترجمه تمرکز کنید یا تفسیر. مترجم و مفسر در مسیر متفاوتی حرکت میکنند و بایستی روی مراحل متفاوتی برای موفق شدن تمرکز کنند.
هرچند مترجمهایی وجود دارد که کار مفسری هم انجام میدهند و بالعکس مفسرهایی میشناسم که کار ترجمه انجام داده و ترجمه کتابهای متفاوتی انجام دادهاند.
انتخاب حوزه تخصصی ترجمه
انتخاب تخصص در تاریخچه ترجمه چیزی جدید است. در گذشته روی یادگیری تخصص و ترجمه تخصصی تمرکزی نبود. امروزه مراحلی برای ترجمه تخصصی وجود دارد که مترجم بایستی طی کند.
بیشتر مترجمین با ترجمه عمومی و یادگیری محاوره شروع میکنند اما مترجمانی میتوانند درآمد خوبی کسب کنند که در یک حوزه تخصصی ترجمه کنند. مثلاً مترجمی که کتاب پزشکی یا اسناد پزشکی ترجمه میکند، بازار کار خوبی خواهد داشت. این مسئله در مورد ترجمه کتاب فنی و مهندسی و پروژههای مهندسی مصداق دارد.
بنابراین در مسیر مترجم شدن بایستی به کسب مهارت ترجمه تخصصی در یک رشته یا حوزه خاص فکر کرد. مترجم بدون حوزه تخصصی ترجمه نمیتواند موفق باشد. تبدیل شدن به یک مترجم تخصصی بطور اتفاقی رخ نمیدهد و مترجم باید همزمان در ترجمه و علم تخصص مورد نظر مهارت پیدا کند.
تبلیغ و اطلاعرسانی
این کار موجب تمایز غیرحرفهایها از افراد حرفهای میشود. گرفتن پروژه ترجمه و شروع کار حرفهای مستلزم شناخت است و این شناخت از طریق تبلیغات و معرفی خدمات خود شروع میشود.
تبلیغات خدمات ترجمه را میتوان از میلیونها طریق انجام داد. مطمئناً خودتان اطلاع دارید. بعضی از این کانالهای تبلیغاتی ممکن است برای شما مناسب و مقرونبهصرفه باشد و بعضی نباشد. کانالهای رایگان نیز در اختیار هست و میتوانید از آنها نیز استفاده کنید. بنابراین تبلیغ سرویس خود را شروع کنید.
بهتر است از تبلیغات سینه به سینه خانواده و دوستان نیز استفاده کرد. بیشتر مترجمان اولین پروژههای خود را از طریق دوستان و خانواده میگیرند و به گذشت زمان مشتریهای راضی به کانال تبلیغات و معرفی مشتریهای جدید تبدیل میشوند.
تلاش برای استخدام
این مرحله و مرحله آخر یعنی کار برای دیگران در هر مرحلهای میتواند رخ دهد. در این مرحله تا جایی که دسترسی دارید برای درخواستهای استخدام مترجم اقدام کنید. این بازی اعداد است و نهایتاً جایی برای شما وجود خواهد داشت.
اگر به جاهای زیادی اپلیکیشن استخدام ندهید، شانس استخدام شما به همان اندازه کم خواهد بود. بنابراین هر جا فرم استخدام مترجم دیدید، تکمیل کنید.
جذب مشتری
آنقدر جاهای مختلف درخواست داده و تبلیغ کنید تا اولین مشتری خود را پیدا کنید. فرق سرگرمی و ترجمه حرفهای در تلاش برای پیدا کردن مشتری است. بنابراین به دنبال مشتری باشید و پروژه ترجمه پیدا کنید حتی اگر دستمزد اندکی کم باشد.
بعد از پیدا کردن اولین مشتری، هر چه در توان دارید به کار ببندید تا ترجمهای کیفی و به موقع تحویل دهید. بخاطر داشته باشید که نظم در کار از مشخصههای مترجم حرفهای است و همیشه سررسید سفارشات خود را در نظر داشته باشید. وقتی مشتری ترجمهای کیفی و به موقع دریافت میکند، یک لحظه به جای دیگر فکر نمیکند.
چنان سفارشاتی را تحویل دهید که مشتری به مبلغ شما تبدیل شود و شما را به خانواده، دوستان و همکلاسیهای خود معرفی کند. اینکار موجب میشود که بعد از گذشت مدتی دیگر نیازی به پیدا کردن نداشته باشید و شما را پیدا کنند.
کسب اطلاعات و رفع ابهام
مترجم تازهکار سؤالات زیادی دارد. بهتر است سؤالات خود را لیست کرده و از یک نفر یا موسسه مجرب بپرسید. تحقیق کنید و سؤالات خود را بیپاسخ نگذارید.
سؤال داشتن یک خصیصه خوب است و سکوت کردن و نپرسیدن بد است و به شکست منجر میشود. از تجارب دیگران استفاده کنید. افراد زیادی مسیر شما را تجربه کردهاند و میتوانند نظرات و پیشنهادات مفیدی در مورد مترجم شدن و ترجمه کتاب داشته باشند.
بازخورد
حالا نوبت بازخورد است. شما یک مترجم حرفهای و مجرب هستید و ممکن است مترجم غیرحرفهای یا کسانی که میخواهند کار مترجمی را شروع کنند به شما نزدیک شوند و سؤالاتی داشته باشند.
حالا نوبت شماست که شخص دیگری را هدایت کرده و به مترجم حرفهای با مهارتهای لازم برای ترجمه و همچنین صلاحیتهای شخصی یک مترجم، تبدیل کنید.