معرفی کتاب: مسائل مربوط به غذا بطور فزاینده‌ای به مصرف‌کنندگان اهمیت می‌دهند، اکثر آن‌ها به صنایع غذایی و سایر کارکنان مواد غذایی جهت ارائه محصولات ایمن، مغذی و خوش‌طعم بستگی دارند. این افراد دانشمندان مدرن امروزه و سایر متخصصانی هستند که در انواع گسترده‌ای از شرایط مرتبط با غذا کار می‌کنند. بسیاری از آن‌ها زمینه‌های علمی دارند و مشغول به فعالیت‌های آزمایشگاهی، تولید و تحقیق هستند. ممکن است دیگران در زمینه‌های یکپارچه‌تر مانند بازاریابی، علوم مصرف‌کننده و موقعیت‌های مدیریتی در شرکت‌های مواد غذایی کار کنند. این متخصصان مواد غذایی بطور روزانه با وظایف تفسیر و انتشار داده‌ها مواجه می‌شوند. داده‌ها نه تنها از آزمایشات آزمایشگاهی به دست می‌آیند، بلکه از طریق نظرسنجی در مورد مصرف‌کنندگان، به عنوان کاربران و گیرندگان محصولات نهایی نیز به دست می‌آیند. درک اینگونه اطلاعات متنوع نیاز به توانایی حداقل آگاهی از روند تحلیل داده‌ها و تفسیر نتایج دارد. به این ترتیب، برقراری ارتباط اطلاعات مؤثر است. این دانش و توانایی بطور فزاینده‌ای مزایای نامطلوبی را در دنیای علم مواد غذایی نشان می‌دهد، اما نیاز به این دارد که فرد متخصص تجربه استفاده از روش‌های آماری را داشته باشد. متأسفانه، آمار موضوعی است که افراد بسیاری را تهدید می‌کند. برای تحقق بخشیدن به این موضوع، فقط باید برخی از اصطلاحات مورد استفاده در عناوین متن آماری (مثلاً «ترس» و «نفرت») را در نظر بگیریم. حتی علوم کلاسیک می‌توانند مشکل ایجاد کنند. ممکن است دانشمندان حرفه‌ای مواد غذایی دستورالعمل آماری دریافت کرده باشند، اما ممکن است کاربرد آن به دلیل «تعلیق شدن» با تأکید به سمت ریاضی محدود شود. ممکن است اکثر دانشجویان کارشناسی ارشد و دانش‌آموزان سال آخر نیز مواجهه با این موضوع را دشوار بدانند؛ ممکن است سایرین با زمینه غیرریاضی مهارت‌های حسابداری محدود داشته باشند که مانع دیگری در کار ایجاد می‌کند. این مسائل در تدریس عمومی آمار شناخته شده‌اند، اما مانند سایر رشته‌ها، استفاده از روش‌های آماری در علوم غذا بطور مداوم در حال پیشرفت و توسعه است. دو دهه قبل، تحلیل آماری به عنوان یک موضوع در مجموعه‌ای از «حداقل استانداردها» برای آموزش دانشمندان مواد غذایی با سطح پایین تحصیلات شناسایی شد. هارتل و آدام (۲۰۰۴) عدم آمادگی برای جنبه ریاضیات درجات مواد غذایی را شناسایی کرده و استفاده از مهارت‌های کمی برای مهندسی مواد غذایی را توصیف می‌کنند، مسیری که توجه سایر دوره‌های علوم غذایی لیسانس را به خود جلب می‌کند. متأسفانه، برای یک تازه‌کار، موضوع پیشرفته و پیچیده‌تر شده است. در سال‌های اخیر، با مجلات جدید که تقریباً بطور انحصاری به کاربردهای آماری می‌پردازند، این گسترش در جهان علم مواد غذایی، بویژه در علم حسی دیده شده است. ممکن است دانشمندان تحقیقاتی در زمینه مواد غذایی با چنین نشریاتی شناخته شوند و بتوانند بطور کامل از پیشرفت‌ها اطمینان داشته باشند. ممکن است دانشمندان علوم غذایی در صنعت در این رابطه مشکل داشته باشند و بخواهند با یک راهنمای روشن در مورد روش‌ها و تفسیر و غیره، مسیر ساده‌تری را دنبال کنند. دانشجویان و افرادی که در زمینه علوم مرتبط با غذا مطالعه می‌کنند نیز در این وضعیت قرار دارند. کراوچوک و همکاران (۲۰۰۵) بر اهمیت استفاده از دانش آماری در تدریس رشته‌های علوم غذایی تأکید دارند تا از آشنایی مداوم با استفاده پیوسته اطمینان داشته باشند. برخی از مزایای آشنایی با آمار واضح هستند. درک مبنای روش‌های آماری به نتیجه‌گیری و تصمیم‌گیری در مورد کار آینده کمک می‌کند. مزیت دیگر افزایش بهره‌وری با استفاده از روش آماری برای آزمایش است. هدایت خواننده به مسیر چنین دانش و مهارت‌هایی با مرور محتوای کتاب آغاز می‌شود.

کلید واژه‌ها: اهمیت آمار، کاربردهای رویه‌های آماری در علم مواد غذایی، ماهیت داده‌ها و جمع‌آوری آن‌ها، جمع‌آوری داده‌ها و نمونه‌گیری، جمعیت‌ها، آمار توصیفی، نمایش‌های جدولی و نموداری، اندازه‌های آمار توصیفی، عدم قطعیت اندازه‌گیری، تعیین ماهیت جمعیت و همگن بودن واریانس، تحلیل تفاوت ها- آزمون معناداری، آزمون معناداری (فرضیه)، فرضیه‌های آزمون معناداری، انتخاب آزمون‌های معناداری، آزمون‌های پارامتری یا غیرپارامتری، انواع آزمون معناداری، آزمون‌های معناداری برای داده‌های اسمی (غیرپارامتری)، آزمون‌های معناداری برای داده‌های ترتیبی (غیرپارامتری)، آزمون‌های معناداری برای داده‌های بازه و نسبت (پارامتری)، وابستگی، همبستگی، رگرسیون، اصطلاح‌شناسی و روش کلی، منابع خطای آزمایشی و کاهش آن، انواع طرح، روش‌های تحلیل و مسائل، کاربردپذیری طرح‌ها، کیفیت و ماهیت داده‌های حسی و مصرف‌کننده، مسائل طرح آزمایش، داده‌های مصرف‌کننده (حسی و نظرسنجی)، داده‌های نظرسنجی کانال آموزش‌دیده، تحلیل روابط، داده‌های ابزاری، کیفیت و ماهیت داده‌های ابزاری، نمونه‌گیری و تکرار، مسائل مربوط به طرح آزمایش، تحلیل آماری داده‌های ابزاری، کاربردهای تجزیه شیمیایی، تحلیل روابط، فرمول‌بندی محصولات غذایی، کاربرد طرح در توسعه محصول غذایی، اثرات یک ماده، دو یا چند ماده، فرمول‌بندی با محدودیت‌ها، انواع کنترل کیفیت آماری، روش‌های نمونه‌گیری، نمودارهای کنترل، نمونه‌گیری پذیرش، روش‌های چندمتغیره و ویژگی‌های آن‌ها، حالت‌های چندمتغیره، رابطه اولویت مصرف‌کننده با اندازه‌گیری‌های حسی