معرفی کتاب: اوباش شهری بهعنوان یک قشر حاشیهنشین شهری که افراد آن عمدتاً برخاسته از محلههای فقیرنشین شهرها بوده و از آنها با عناوین مختلفی چون داشها، لوطیها، کلاهمخملیها، چاقوکشان، اشرار، اجامر، اوباش و لومپن بطور معمول در دوره پهلوی دوم یاد میشود، یکی از نیروهای سیاسی عمده و تأثیرگذار در تحولات سیاسی ایران از شهریور 1320 تا سال 1332 بودند. اوباش یا لومپنها عنصریهای بیطبقه جامعه شهری بودند که فاقد شغل، جایگاه و هویت طبقاتی مشخصی بودند. شاه، دربار، قدرتمندان و برخی روحانیت از وجود آنها به منظور تحقق اهداف خود و ابزار فشار برای گروههای رقیب و مخالف خود استفاده میکردند.
اوباش در عوض خدماتی که انجام میدادند پول دریافت میکردند و برای اربابان خود از هیچ جنایتی فروگذار نبودند. بیشترین حضور و تأثیرگذاری اوباش بر روند تحولات سیاسی مربوط به دوران زمامداری دکتر مصدق میباشد. اوباش خصوصاً در کودتای 28 مرداد، که به سقوط دولت ملیگرای دکتر مصدق و استقرار مجدد دیکتاتوری انجامید، نقش و حضور فعالی داشتند. علاوه بر حمایتهای مالی که نقش زیادی در حضور اوباش در کودتای 28 مرداد داشت، عوامل دیگری مانند کانون افسران بازنشسته ارتش، برادران رشیدیان و پارهای از عوامل داخلی و خارجی دیگر که زمینه لازم را برای مداخله اوباش (لومپن) ها در کودتا فراهم آوردند نیز در حضور اوباش در کودتا تأثیرگذار بودند.
کودتایی که موجب تحکیم قدرت شاه و دربار هرچند بصورت موقت از یکسو و افزایش نفوذ و تسلط دولتهای بیگانه از جمله انگلیس و خصوصاً آمریکا بر سرنوشت سیاسی کشور شد. در حالی که تلاشهای مصدق و جبهه ملی عمدتاً در راستای مقابله با نفوذ و تسلط این کشورها بر مقدرات کشور ایران و همچنین کاهش قدرت و اختیارات شاه و دربار استوار بود.
این کتاب در مورد همین گروه است و در آن سعی بر آن شده تا علاوه بر آنکه بطور خاص به میزان اثرگذاری اوباش (لومپنها) بر تحولات سیاسی در فاصله زمانی پس از شهریور ۱۳۲۰ تا سال ۱۳۳۲ و همچنین عوامل تأثیرگذار و تحریککننده اوباش از دخالت در این رویدادها پرداخته شود تا حد امکان سیمای روشنی نیز از جایگاه اجتماعی و ابعاد شخصیتی این گروه ارائه شود.
ذکر نکاتی کوتاه و مهم در مورد شیوه تحقیق و اهمیت نگرش این کتاب ضروری است:
اول: این کتاب، یک پژوهش تاریخی است که علاوه بر آنکه موضوع اصلی آن پرداختن به نقش اوباش در تحولات سیاسی و بطور مشخص در یک محدوده زمانی خاص یعنی از شهریور ۱۳۲۰ تا سال ۱۳۳۲ است، برای آگاهی از سرگذشت و پیشینه اجتماعی و سیاسی اوباش (لومپنها) به اوضاع اجتماعی و سیاسی آنها در دوره قاجار و پهلوی اول و زمینههای شکلگیری و گسترش آنها پس از شهریور ۱۳۲۰ پرداخته شده است.
دوم: بخش بزرگی از این بررسی در مورد نقش سیاسی اوباش شهری در دوران زمامداری دکتر مصدق و خاصه کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ است، لذا سعی شده است که علاوه بر آنکه به نقش سیاسی این گروه در این رویدادها پرداخته شود، انگیزههای مختلفی نیز که آنها از دخالت در تحولات سیاسی این دوران داشتند مورد واکاوی قرار گیرد و به ابعاد مختلف این مسئله نیز پرداخته شود.
سوم: در این کتاب بطور ویژهای سعی بر آن شده است تا با استناد به منابع مهم و معتبر علاوه بر آنکه نقش اوباش در سرنوشت سیاسی کشور مورد واکاوی قرار گیرد، نشان داده شود که این گروه قطعاً اگر از حمایت مجموعهای از عوامل داخلی و خارجی که در واقع صاحبان قدرت بودند برخوردار نبودند به تنهایی نمیتوانستند تا این حد بر تحولات سیاسی این دوره و بطور خاص کودتای ۲۸ مرداد تأثیرگذار باشند. نکتهای که در مطالب کتاب به آن پرداخته شده است.
چهارم: با توجه به آنکه موضوع کتاب در مورد اوباش (لومپنها) و نقش آنها در تحولات سیاسی است، کوشش شده است تا به تأثیر آنها در تحولات سیاسی از دیدگاه و زبان خود آنها نیز پرداخته شود، تا بصورت یکطرفه و صرفاً با توجه به روایت منابع موجود و نویسندگان آنها به این مقوله مهم پرداخته نشود، بلکه این نقش تأثیرگذار و اهمیت آن از دیدگاه خود آنها نیز به عنوان بازیگران و اجراکنندگان آن مورد ارزیابی قرار گیرد. همچنین کوشش شده است که موضوع پژوهش از مرز روشنسازی فراتر نرود و از این امر نیز اجتناب شده است که موضوع پژوهش صرفاً جنبه روایی داشته باشد.
کلیدواژهها: معرفی لوطیها، ویژگیها و مشخصات لوطیان، وجه تمایز لوطیان با اوباش، نقش لوطیها و اوباش در تحولات سیاسی دوره قاجار، عوامل مؤثر بر قدرت و نفوذ لوطیها و اوباش در دوره قاجار، انگیزههای لوطیها و اوباش از دخالت در تحولات سیاسی دوره قاجار، معرفی لومپنها، خصوصیات اجتماعی و روانی لومپنها، علل رشد و گسترش لومپنها، خاستگاه و محل سکونت لوطیها و اوباش (لومپنها)، مهمترین مراکز سکونت لومپنها در دوره پهلوی دوم، نقش لومپنها در رویدادهای سیاسی دوره رضا شاه، انگیزههای لومپنها از دخالت در جریانات سیاسی، موضع رضاخان در قبال لومپنها، وضعیت جامعه ایران پس از شهریور ۱۳۲۰، علل رشد و گسترش لومپنها پس از سقوط رضا شاه، بلوای نان و نقش اوباش در آن، حمله اوباش به دانشکده حقوق دانشگاه تهران، نقش لومپنها در انتخابات شانزدهمین دوره مجلس شورای ملی، توطئهی نهم اسفند، دخالت گسترده اوباش در هفدهمین دوره انتخابات مجلس شورای ملی، برنامه کودتا، موقعیت احزاب و گروههای مختلف در آستانه کودتای ۲۸ مرداد، حوادث ۱۶ مهر و ۲۱ آبان، دخالت گسترده اوباش در هجدهمین دوره انتخابات مجلس شورای ملی، حمله شعبان جعفری و نوچههایش به حسین فاطمی، ایجاد مزاحمت برای دکتر مصدق، سرنوشت لومپنها پس از کودتای ۲۸ مرداد
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.