معرفی کتاب: مدیریت تغییر (MOC) فرآیندی است برای ارزیابی و کنترل تغییرات در طراحی، عملیات، سازمان یا فعالیت‌های تأسیسات – قبل از اجرا- برای اطمینان از اینکه هیچ خطر جدیدی ایجاد نشده و مخاطرات موجود برای کارکنان، عموم مردم یا محیط به‌طور ناخودآگاه افزایش نیافته است. MOC یکی از مهم‌ترین عناصر سیستم مدیریت ایمنی فرآیند (PSM) است. تغییرات در عملیات یا تجهیزات جایگزینی که با مشخصات طراحی تجهیزاتی که جایگزین می‌شوند مطابقت ندارد، منجر به تغییر در عملیات می‌شود. زمانی که تأمین‌کنندگان جدید مواد شیمیایی انتخاب شوند، طبقه‌بندی خطرات انجمن ملی حفاظت از آتش‌سوزی بازنگری می‌شوند، رویه‌ها یا کارکنان سایت و/یا سازمان تغییر می‌کنند و تغییرات کوچک‌تر دیگری نیز ممکن است رخ دهد. اگر چنین تغییراتی به‌دقت کنترل نشوند، می‌تواند خطر عملیات فرآیند را افزایش داده و منجر به حوادث شود.

تأسیسات همواره در حال تغییر هستند. معمولاً تغییر در تجهیزات، مواد و فرآیندها به‌منظور افزایش بهره‌وری و یا کنترل خطرات صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است که اعمال این تغییرات می‌تواند خطرات شغلی جدیدی را به وجود آورد که برخی از آن‌ها بلافاصله قابل‌تشخیص نیستند. لذا هرگونه اصلاح و تغییری باید به‌منظور کنترل خطراتی که می‌تواند به دنبال داشته باشد، تجزیه‌وتحلیل شود. به‌منظور ارزیابی خطرات ناشی از هرگونه تغییر و نیز پایش فرآیند اجرا، لازم است خط‌مشی و روش اجرایی مدیریت تغییر MOC ایجاد گردد. MOC ساده به نظر می‌رسد؛ ولی درواقع یکی از مشکل‌ترین و اساسی‌ترین عناصر یک نظام مدیریت سلامت، ایمنی و محیط‌زیست (HSE) می‌باشد. مشارکت کلیه کارکنان و تعهد کلیه سطوح سازمان در اجرای این برنامه ضروری است. به عبارتی می‌توان گفت MOC سیستم کنترل لحظه‌به‌لحظه برای ارزیابی ریسک در کارخانه‌ها و سازمان‌ها است.

تغییرات کنترل‌نشده در صنعت فرآیندهای شیمیایی و صنایع وابسته، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در بسیاری از حوادث بزرگ نقش داشته‌اند. بسیاری از صنایع و سازمان‌ها برای اطمینان از ایمنی و کیفیت عملیات فرآیند و ساخت، اهمیت مدیریت تغییرات (MOC) را به رسمیت شناخته‌اند. اگرچه مدیریت صحیح تغییر مفهوم جدیدی نیست، بسیاری از سازمان‌ها سیستم‌های MOC را پیاده‌سازی کرده‌اند. با این حال، هنوز هم حوادث و اتفاقاتی رخ می‌دهد که ناشی از سیستم‌های ناکافی MOC، یا منابع تغییر نامحسوس و ناشناخته قبلی (مانند تغییرات سازمانی) است. به‌منظور بهبود عملکرد سیستم‌های MOC، مدیران در صنایع به مشاوره در مورد چگونگی نهادینه‌سازی بهتر سیستم‌های MOC در سازمان‌ها و امکانات خود و همچنین نحوه انطباق چنین سیستم‌هایی برای مدیریت منابع تغییر غیرسنتی نیاز دارند. سیستم‌های MOC کمک می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که تغییرات در طراحی، بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری و سازمان‌دهی تأسیسات تأثیر منفی بر کارکنان، عموم یا محیط‌زیست نمی‌گذارد. سیستم‌های MOC علاوه بر مدیریت مسائل ایمنی فرآیند، برای مدیریت ریسک‌های کیفیت، امنیت، محیطی و سازمانی نیز استفاده می‌شوند. هدف این کتاب تعریف ویژگی‌های مهم سیستم‌های MOC است.

کلیدواژه‌ها: تاریخچه مدیریت تغییر، روش اجرایی مدیریت تغییر، انگیزه‌های مدیریت تغییر، تعهدات موردنیاز برای سیستم‌های مؤثر مدیریت تغییر، سازمان‌دهی و استفاده از دستورالعمل‌های MOC، مراحل فرآیند مدیریت تغییر، ارتباط مدیریت تغییر با ایمنی فرآیند، ایمنی و ریسک فرآیند، سیستم‌های مدیریت، چرخه حیات فرآیندها و سیستم‌های مدیریت، پاسخ به مشکلات سیستم مدیریت، رویکرد سیستم مدیریت ایمنی فرآیند مبتنی بر ریسک، عناصر ایمنی فرآیند مبتنی بر ریسک، ارتباط با ایمنی فرآیند مبتنی بر ریسک، حفظ یک روش MOC قابل‌اعتماد، طراحی یک سیستم مدیریت تغییر، جایگزینی در نوع (RIK)، تغییر دادن، درخواست تغییر (RFC)، مبنای فنی برای تغییر، اسناد MOC، مدیریت ایمنی فرآیند، هماهنگ‌کننده MOC، تیم توسعه سیستم MOC، تغییر دادن آغازگر، تعیین بازبینی اولیه، داوران RFC، مجوز دهندگان RFC، تعریف دامنه سیستم MOC، ادغام با سایر عناصر PSM و اقدامات و برنامه‌های موجود سازمان، الزامات برای بازبینی و مجوز، توسعه سیستم مدیریت تغییر، بررسی زمینه پیاده‌سازی، شناسایی موقعیت‌های بالقوه تغییر، هماهنگی سیستم MOC با رویه‌های موجود، دستور کار برای تعمیر و نگهداری، کنترل، انبارداری و توزیع قطعات یدکی، تأمین‌کنندگان و الزامات خرید، درخواست‌های تغییر مهندسی، توصیه‌هایی برای تحقیق و توسعه، استانداردها و مشخصات شرکت، ایجاد رویه‌های بازبینی و تائید RFC، طراحی مستندات سیستم  MOC، ارزیابی خطرات، تعریف الزامات آموزش کارکنان، پیاده‌سازی و بهره‌برداری از یک سیستم مدیریت تغییر، آماده‌سازی زیرساخت‌های سایت، مدیریت تغییر فرهنگ، ادغام سیستم MOC با رویه‌های موجود، توسعه یک طرح اجرایی مرحله‌به‌مرحله، آموزش آگاهی پرسنل تحت تأثیر رویه‌های MOC، بهره‌برداری از سیستم MOC، مدیریت فرآیند طراحی مجدد، نظارت و بهبود یک سیستم مدیریت تغییر، انگیزه‌هایی برای بهبود، منابع اطلاعاتی برای راه‌اندازی و راهنمایی بهبود، جمع‌آوری معیارها و انجام بررسی‌های مدیریتی، انجام بررسی‌های مدیریتی، شناسایی فرصت‌ها برای اقدامات اصلاحی یا بهبود، شناسایی و رسیدگی به عوامل علّی، شناسایی علل معمول سیستم‌های ناکارآمد MOC، آینده مدیریت تغییر