معرفی کتاب: فن و هنر کتیبه‌نگاری، به‌عنوان هنری میان‌رشته‌ای و پیوند دهنده خوشنویسی، صنایع‌دستی و معماری، ازجمله نمودهای ارزشمند هنر اسلامی در سرزمین ایران به شمار می‌رود. کتیبه‌ها در کارکردهایی گوناگون، همچون وقف‌نامه‌ها، شناسنامه‌های ابنیه، تزئینات معماری و یا ایجاد محتوای معنوی به‌کاررفته و متناسب با محتوای در نظر گرفته شده، شکل‌های گوناگونی پذیرفته‌اند. مجموعه حرم مطهّر حضرت معصومه (س)، به‌عنوان نگارستانی از کتیبه‌های خطّی ارزشمند با مضامینی گوناگون، همچون آیات قرآن، ادعیه و زیارات، احادیث، اشعار و کتیبه‌های مقابر بزرگان، حائز اهمیت و شایسته مطالعه است. کتیبه‌نگاری ازجمله کهن‌ترین نمودهای تمدّن بشری است، که در آن مضامین گوناگونی چون شرح پیروزی‌های پادشاهان، تقدیس اساطیر، قوانین مدنی و نظایر آن‌ها به ثبت رسیده و به فراخور ساختار فرهنگی هر قوم و تمدّن، به شیوه‌های گوناگون تجسّم یافته است. از دیگر سوی، هنر نوشتن و خوشنویسی نیز در میان اقوام مختلف در طول تاریخ زیست مدنی و فرهنگی بشر از جایگاه رفیع و ارزشمندی برخوردار بوده است. در این میان، در تمدّن اسلامی، به سبب محدودیت‌هایی که در پی زدودن جلوه‌های شرک‌آمیز تصویری از ممالک تحت سیطره اسلام، در سده‌های نخستین ورود این دین به وجود آمد و همچنین پرداختن به کتابت نُسَخ متعدّد قرآن و متون دینی و ادبی، هنر خوشنویسی نسبت به تمدّن‌ها و نظام‌های فکری و عقیدتی دیگر، دارای مرتبه‌ای بسیار ارزشمند و رفیع قرار گرفت. کتیبه‌های خطّی، که رفته‌رفته به اجزایی جدایی‌ناپذیر از معماری اسلامی تبدیل شدند، در نقش شناسنامه بنا و فراتر از آن، به‌عنوان تجلّی‌گاه درون‌مایه معنایی و القاءکننده احساس مکانیت ویژه آن، به ظهور رسیده‌اند. در بناهای مذهبی، به‌ویژه زیارت‌گاه‌ها، کتیبه‌ها عمدتاً دارای محتوایی چون آیات قرآن، احادیث، ادعیه و یا اشعاری در مدح و ستایش شخصیت مقدّس مدفون در آن مکان هستند؛ به فراخور موضوع، از خطوطی چون کوفی، ثلث، نسخ، ریحان و نستعلیق برای نگارش و کتابت آن‌ها استفاده‌شده است. شیوه اجرا و ساخت کتیبه‌ها نیز، بر اساس دستاوردهای فنی هر عصر، متفاوت است. گاهی به شکل آجرکاری و در عصری دیگر در قالب گچ‌بری، انواع کاشی، فلزکاری و یا حجّاری روی سنگ نمایان می‌گردد. کتیبه‌های خطّی موجود در حرم مطهّر حضرت معصومه (س) در شهر قم، ازجمله نمونه‌های فاخر هنر خوشنویسی و فن کتیبه‌سازی به شمار می‌آیند. نمونه کتیبه‌های باقی‌مانده در این بنا و مجموعه اطراف آن، دارای قدمتی به درازای ۸ سده هستند.
کلید واژه‌ها: تاریخچه مختصر حرم حضرت معصومه (س)، مختصری درباره ماهیت و کارکرد کتیبه، طبقه‌بندی فنی کتیبه‌های موجود در حرم حضرت معصومه (س)، کتیبه‌های کاشی، کتیبه‌های سنگی، کتیبه‌های چوبی، کتیبه‌های فلزی، کتیبه‌های گچ‌بری، آجرکاری و آیینه‌کاری، طبقه‌بندی محتوایی و کاربردی، کتیبه‌های موجود در حرم حضرت معصومه (س)، کتیبه‌های شامل آیات قرآن، کتیبه‌های شامل احادیث، کتیبه‌های ادعیه و زیارات، کتیبه‌های ترقیم و وقف، کتیبه‌های منظوم، طبقه‌بندی تاریخی کتیبه‌های موجود در حرم حضرت معصومه (س)، آل مظفّر، صفویه، قاجاریه، معاصر (پهلوی تاکنون)، خط‌شناسی کتیبه‌های حرم حضرت معصومه (س)
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.