به گزارش خبرگزاری مهر، دبیرخانه جایزه مهرگان فهرست بلند بهترین رمان‌ها و بهترین مجموعه داستان‌های جایزه مهرگان ادب و آثار راه یافته به بخش ویژه مهرگان – ادبیات زبان مادری را ارائه کرد.
دبیرخانه جایزه مهرگان نتایج داوری ۱۵۲۷ عنوان رمان و مجموعه داستان چاپ اول سال‌های ۱۳۹۹-۱۳۹۸ را منتشر کرد. این کتاب‌ها در مدت شانزده ماه از سوی ۱۲ داور (۵ داور مرحله اول و ۷ داور مرحله نهایی) ارزیابی شده و ۲۱ رمان و ۲۱ مجموعه داستان با رأی اکثریت داوران به فهرست بلند جایزه مهرگان ادب راه یافته است.
داوری آثار را در مرحله اول: قباد آذر آئین، سودابه سلگی، مانی پارسا، آرزو چربدست و کرم‌رضا تاجمهر و در مرحله نهایی: جواد اسحاقیان، هلن اولیایی‌نیا، حسین آتش‌پرور، جواد پویان، لیلا صادقی، سیاوش گلشیری و ابوالفضل حسینی بر عهده داشته‌اند.
در بخش ویژه جایزه مهرگان ادب «ادبیات زبان مادری» داوران از میان ۲۵ اثر که ابتدا به زبان‌های غیرفارسی حوزه فرهنگ ایران- زبان مادری نویسنده- نوشته شده و سپس به زبان فارسی ترجمه و منتشر شده است بهترین رمان و بهترین مجموعه داستان زبان مادری را معرفی می‌کنند. جایزه مهرگان ادب با هدف رعایت حقوق معنوی نویسندگانی که در قلمرو فرهنگی و جغرافیایی ایران زندگی می‌کنند و به زبان مادری خود می‌نویسند زمینه ارزیابی این‌گونه آثار را در بخش ویژه جایزه مهرگان ادب فراهم آورده است، به برگزیدگان این بخش تندیس مهرگان و جایزه نقدی اهدا شد.
علیرضا زرگر مدیر جایزه مهرگان در مورد دو بخش مهم جایزه مهرگان ادب که مدتی به تعویق افتاده است چنین توضیح داد:
کار داوری «جایزه مهرگان طلایی» برای انتخاب رمان برگزیده دو دهه جایزه مهرگان ادب در فروردین ماه سال ۱۳۹۹ به پایان رسیده و داورانی که در دوره‌های گذشته جایزه مهرگان ادب آثار را داوری کرده بودند از میان ۴۱ رمان که در بیست ساله گذشته (سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۷) در مهرگان ادب درخشیده بودند یک رمان را به عنوان برگزیده نهایی انتخاب کرده‌اند. برای معرفی فهرست بلند و رمان برگزیده این جایزه در انتظار بهبود شرایط عمومی جامعه و رهایی مردم از گونه‌ها و موج‌های پی‌درپی شیوع ویروس کووید ۱۹ بودیم که متأسفانه تا امروز همچنان ادامه دارد. امیدواریم بتوانیم در بهار سال آینده یا اولین فرصت مناسب در مراسمی حضوری و شایسته شأن نویسندگان و دوستدارانِ ادبیات رمان برگزیده دو دهه جایزه مهرگان را معرفی کنیم.
در مورد «جایزه مهرگان ادب خارج از ایران» که برای انتخاب بهترین رمان‌ها و مجموعه داستان‌های فارسیِ منتشر شده در خارج از ایران آغاز به کار کرده بود، به رغم دو سال تلاش دبیرخانه و داوران جایزه و پس از ارزیابی ۱۲۶ کتاب، برگزارکننده رسماً احضار و به او اخطار شد که از اعلام فهرست کتاب‌ها و برگزاری جایزه صرف نظر کند. در شرایط فعلی نیز که فعالیت نهادهای مستقل فرهنگی نسبت به دو سال گذشته دشوارتر شده امکان برگزاری این بخش از جایزه مهرگان ادب وجود ندارد. جایزه مهرگان ادب خارج از ایران به سهم خود می‌توانست پس از سال‌ها دیوار حائل میان دو شاخه ادبیات معاصر ایران -ادبیات درون مرز و ادبیات برون مرز- را فرو بریزد.
از پیدایش و رشد شاخه‌ای از ادبیات معاصر ایران به نام «ادبیات در تبعید» یا «ادبیات مهاجرت» بیشتر از چهار دهه گذشته بود و ضرورت داشت تا یک نهاد مستقل ادبی، رها از خط‌کش سانسور و فراتر از مرزهای جغرافیایی و سیاسی به داستان‌ها و رمان‌هایی که به زبان فارسی در خارج از ایران منتشر می‌شد توجه کند و فراز و فرود این ادبیات را به عنوان بخش مهمی از پیکره ادبیات معاصر ایران به رسمیت بشناسد، ادبیات در تبعید و مهاجرت از ادبیات داخل ایران جدا شدنی نیست، این دو به نوعی مکمل یکدیگرند.
مدیر جایزه مهرگان با اعتراض به سانسور آثار ادبی و تشدید آن در ماه‌های اخیر می‌گوید: این‌گونه سیاست‌های غلط و تنگ‌نظرانه نتیجه‌ای جز این ندارد که هر سال تعداد بیشتری از نویسندگان که در داخل ایران زندگی می‌کنند رغبتی به انتشار کتاب خود در ایران نداشته و اثر خود را برای چاپ به ناشران خارج از ایران بسپارند. در چنین شرایطی این مخاطب است که از دسترسی به آثار خوبِ ادبی محروم می‌ماند و این موضوع نویسندگان و علاقه‌مندان به ادبیات ایران را نگران‌تر از همیشه کرده است.
دبیرخانه جایزه مهرگان با اعلام پایان مرحله اول داوری‌ها در سه بخش اصلی «جایزه مهرگان علم» برای انتخاب بهترین کتاب علمی- زیست‌محیطی، بهترین تشکل مردم نهاد و اثرگذارترین شخصیت محیط زیست ایران گزارش می‌دهد که مرحله نهایی داوری‌ها ادامه دارد و اسامی راه‌یافتگان به فهرست نهایی جایزه مهرگان علم اردیبهشت‌ماه سال آینده اعلام خواهد شد.
داوری شانزدهمین و هفدهمین دوره جایزه مهرگان علم را: هوشنگ ضیایی، عبدالحسین وهاب‌زاده، محمد درویش، زهرا قلیچی‌پور، محمدرضا داهی، بهرام معلمی و مژگان جمشیدی بر عهده دارند و در بخش ویژه مهرگان علم این دوره از مروجان مستقلِ ترویج و توسعه کتابخوانی در ایران تقدیر خواهد شد.
همچنین تعدادی «تک‌داستان» برگزیده از میان مجموعه داستان‌های داوری شده در دوره بیست و یکم و بیست و دوم جایزه مهرگان به علاقه‌مندان معرفی شد. تک‌داستان‌ها از میان مجموعه داستان‌های راه‌یافته به فهرست بلند این دوره و یا از میان دیگر مجموعه داستان‌ها از سوی داوران انتخاب شده است، نام این داستان‌ها از فروردین‌ماه ۱۴۰۱ به تدریج اعلام شد.
فهرست ۲۱ رمان برگزیده جایزه مهرگان ادب – دوره‌های بیست‌ویکم و بیست‌ودوم
١ اپرای خاموشی صدا در تالار رودکی جمشید ملک‌پور افراز
٢ الفبای لازاروس هادی تقیزاده نیماژ
٣ او زاهد بارخدا روزبهان
۴ باد ما را با خود برد طلا نژادحسن افراز
۵ برگ هیچ درختی صمد طاهری نیماژ
۶ بزها به جنگ نمی‌روند مهیار رشیدیان نیلوفر
٧ بلیط برگشت نسیم وهابی مرکز
٨ بوی مار منیرالدین بیروتی نیماژ
٩ پرده آهنین علی شروقی ثالث
١٠ توتال نسترن مکارمی ثالث
١١ درهم زمانی آصف بارزی حکمت کلمه
۱۲ دویدن در تاریکی ناهید شاه‌محمدی حکمت کلمه
١۳ روز دیگر شورا فریبا وفی مرکز
١۴ طبر خون مهدی فاتحی آماره
١۵ غزال، آهوی باغ زعفرانیه شرویندخت ایازی روشنگران و مطالعات زنان
١۶ فیل‌کش ضیاالدین وظیفه شجاع افراز
۱۷ ما بد جایی ایستاده بودیم رضا فکری مروارید
۱۸ مالوینای انزلی سعید جوزانی روزنه
١۹ مردی با کیف قرمز ماچویی فرحناز علیزاده گل آذین
٢٠ نیستی آرام مرتضی کربلایی‌لو ققنوس
٢١ وقایع‌نگاری مرگ یک دیوانه مهدی فروتن ثالث
فهرست بلند ۲۱ مجموعه داستان برگزیده جایزه مهرگان ادب – دوره‌های بیست‌ویکم و بیست‌ودوم
١ آختامار هما جاسمی نگاه
٢ اتللوی تابستانی نسیبه فضل‌الهی ثالث
٣ برفابه‌ها پروین سلاجقه ثالث
۴ برف سرخ و دیگر داستان‌ها طیبه گوهری نیلوفر
۵ به مگزی خوش آمدی داریوش احمدی نیماژ
۶ چشم سگ عالیه عطایی چشمه
٧ چیدن یال اسب وحشی علی صالحی بافقی مرکز
٨ حافظه‌ی پروانه‌ای بهناز علی‌پور گسکری آگه
٩ رشت، ساغریسازان، کوچه بلورچیان شهلا شهابیان حسّ آخر
١٠ رنو ۵ ارغوان پورعلی بان
١١ زمستان شغال فرهاد رفیعی نیماژ
١٢ زنانی که زنده‌اند فریبا چلپی یانی حکمت کلمه
١٣ زن‌ها به آسمان نگاه می‌کنند سپیده زمانی سیب سرخ
١۴ زنی که دهانش گم شد ماهرخ غلامحسین‌پور مروارید
١۵ سندرم پای بی‌قرار مریم شیرازی نیروانا
١۶ گراد عاشقانه آتوسا زرنگارزاده افراز
١٧ گربه‌ها تصمیم نمی‌گیرند ناتاشا امیری ثالث
١٨ ماجراهای کوچک غربت محمود فلکی ماه و خورشید
١٩ مرز نفیسه نصیران مرکز
٢٠ نیوکاسل آرش محمودی روزنه
٢١ یاسمن‌های زنانه آرش آذرپناه نیماژ
رمان‌های راه‌یافته به فهرست نهایی بخش ویژه جایزه مهرگان ادب ادبیات زبان مادری – دوره‌های دوم و سوم
١ برای دوست داشتن دیر نیست ترکی‌آذربایجانی صمد رحمانی خیاوی نسیم جعفرزاده تبریز-ییلاق قلم
٢ پرندگان در باد کردی عطا نهایی رضا کریم مجاور تهران- به نگار
٣ چشمان کهربایی درخت مُر ترکی‌آذربایجانی رقیه کبیری حمزه فراهتی تهران- نشانه
۴ گنطره عربی هادی هیالی نویسنده کرج- نونوشت
مجموعه داستان راه‌یافته به بخش ویژه جایزه مهرگان ادب ادبیات زبان مادری – دوره‌های دوم و سوم
١ با شهرزاد در شب‌های کردستان کردی جمعی از نویسندگان کرد رضا کریم مجاور تهران _کوله پشتی